Om de twee jaar wordt een wettelijke marge vastgelegd waarbinnen de gemiddelde lonen mogen stijgen in ons land. Tot donderdagnacht gebeurde dat op een redelijk ‘eenvoudige’ manier. Specialisten maakten een voorspelling van de procentuele loonstijging in onze buurlanden en van de stijging van o.a. de prijs van levensmiddelen in ons land (de index). Door beide procenten van elkaar af te trekken, kwam men uit op een maximum percentage waarmee het gemiddelde loon in de sectoren mocht stijgen.

Stel bijvoorbeeld dat de specialisten verwachten dat de lonen in de buurlanden met 5 procent zullen stijgen en de index met 3 procent, dan zouden de gemiddelde lonen in België dus maximaal met 2 procent, bovenop de index, mogen stijgen. De achterliggende gedachte van die loonmarge is dat men ervoor zorgt dat onze lonen competitief blijven met die in de buurlanden en zo dus de concurrentiekracht hoog genoeg blijft.

Nieuwe spelregels

Donderdagnacht veranderde een meerderheid in het Parlement de spelregels die de berekening van de loonmarge bepalen. Concreet blijft de oorspronkelijke berekeningsmethode bestaan, maar worden er een aantal correctiefactoren aan toegevoegd én een standaard aftrek van een veiligheidsmarge die maximum 0,5 procent bedraagt.

Vakbond ABVV vreest dat de loonmarge op die manier systematisch naar beneden zal worden gehaald. “Tot nog toe moesten onze lonen in lijn met de buurlanden ‘evolueren’”, luidt het. “ Maar voortaan moeten ze gedrukt worden tot hetzelfde niveau. Dit is absurd. De Belgische lonen liggen hoger, omdat onze productiviteit ook hoger is. In feite wil de regering aan pure loondumping doen. Deze wetswijziging is onnodig, onrechtvaardig en slecht voor de economie. Het effect van een dalend loonaandeel is niet verwaarloosbaar. Uit Nederlands onderzoek blijkt dat een daling van het loonaandeel met 1 procent de economische groei met ongeveer 0,25 procent afremt.”

De werkgevers van hun kant zijn tevreden met de wetswijziging. De historische loonkostenhandicap, die voor 1996 werd opgebouwd en vandaag om en bij de 10 procent bedraagt, blijft dan ook naar eigen zeggen een pijnpunt voor het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO). “Een arbeidsuur in België blijft, na aftrek van alle lastenverlagingen en fiscale subsidies, nog steeds 4 euro duurder dan in onze buurlanden (43 euro t.o.v. 39 euro)”, luidt het. “Met de hervorming kunnen nieuwe ontsporingen van loonkosten in de toekomst vermeden of gecorrigeerd worden. Dat is positief omdat zo jobdestructie wordt tegengegaan en bijgevolg de koopkracht van de bevolking gevrijwaard blijft.”

Nieuwe loonmarge al vastgelegd

De loonmarge voor de periode 2017-2018 is begin dit jaar al vastgelegd. De lonen mogen 1,1 procent stijgen bovenop de index, zo kwamen de sociale partners overeen. Betekent dit nu dat straks uw loon sowieso met 1,1% toeneemt? Geenszins. Binnen de sector waarin je tewerkgesteld bent en vervolgens het bedrijf waarvoor je werkt, kunnen de vakbonden en werkgevers nu afspreken hoe ze aan de slag gaan met dit cijfer. Er kan gekozen worden voor procentuele verhogingen, forfaits, hogere bijdragen in de groepsverzekering,...

“De cao’s (collectieve arbeidsovereenkomsten of afspraken tussen vakbonden en werkgeversorganisaties, red.), mogen de uurloonkost gemiddeld met niet meer dan 1,1 procent laten stijgen. De afspraken kunnen in principe dus lager liggen. Een individuele opslag kan wel wat hoger zijn”, luidt het nog bij het ABVV. “Wij vrezen echter dat vanaf 2019 de loonmarge voor een periode van tien jaar systematisch fors lager zal liggen dan 1,1 procent omwille van deze wetswijziging.”