Europese leiders sluiten akkoord over verbod op Russische olie

Lees alles over de oorlog in Oekraïne in ons dossier.

Het was Europese Raadsvoorzitter Charles Michel die het akkoord rond 23.45 uur bevestigde. Volgens hem wordt door het embargo “een grote financieringsbron van de Russische oorlogsmachine afgesneden”. Europa voert op die manier maximaal de druk op Rusland op om de oorlog in Oekraïne te beëindigen, aldus Michel.

Het was al enkele dagen duidelijk dat de EU met twee parallelle pistes zou werken om het Hongaarse veto tegen een embargo op Russische olie te omzeilen. Wellicht wordt tegen het einde van het jaar alle olie geweerd die nu nog over zee wordt aangevoerd. Daarbovenop engageren Polen en Duitsland zich ook geen olie via pijpleidingen meer in te voeren. Op die manier zou meer dan 90 procent van de huidige import van de Europese markt geweerd worden.

Hongarije en Slovakije zullen voorlopig nog Russische olie mogen importeren via de Droezjba-pijpleiding. De twee landen maakten samen met Tsjechië gewag van grote bevoorradingsproblemen bij een totaalverbod op Russische olie.

Hongarije zal zijn olie in de toekomst via de Adria-pijplijn, afkomstig uit Kroatië, ontvangen. Dat legde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen uit op haar afsluitende persconferentie. Maar het opvoeren van de capaciteit van die leiding zou wel 45 tot 60 dagen duren. Bovendien moeten de raffinaderijen op Hongaars grondgebied worden aangepast, omdat de olie die door de Adria-lijn vloeit van andere kwaliteit is dan de Russische olie.

De Europese leiders gaven Hongarije en Slovakije daarom geen termijn voor de overgangsperiode. De Commissie wordt wel gevraagd om erop toe te zien dat ze het uitzonderingsregime niet misbruiken.

Tsjechië weet wel dat het 18 maanden de tijd krijgt om alternatieven te zoeken voor zijn diesel op basis van Russische olie. Bovendien is een algemene clausule aangenomen - die voor alle landen geldt - dat ze zich op noodmaatregelen mogen beroepen als er plots een bevoorradingsprobleem zou opduiken. Het was de Hongaarse premier Viktor Orban die daarom had gevraagd.

Woensdag komen de ambassadeurs van de 27 lidstaten samen om zich over de details van het politieke akkoord te buigen. Dan moet duidelijk worden wanneer het embargo precies van kracht wordt. In een later stadium moeten ze ook beslissen hoelang de overgangsperiode voor Hongarije en Slovakije kan duren.

De leiders garanderen in de context van het olie-embargo ook dat het ‘level playing field’ op de Europese interne markt behouden blijft. België was een van de landen die voor oneerlijke concurrentie vreesde - met name voor de haven van Antwerpen - als ook Duitsland zich via de Droezjba-pijpleiding van goedkopere Russische olie zou kunnen blijven bevoorraden.

Het (gedeeltelijke) olie-embargo maakt deel uit van het zesde sanctiepakket tegen Rusland dat de Commissie begin mei op tafel legde naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne. Behalve het embargo kregen ook de andere maatregelen uit dat pakket maandagavond groen licht van de Europese leiders.

Dat betekent dat Sberbank, de grootste bank van Rusland, en nog twee andere Russische financiële instellingen van het internationale betalingssysteem Swift losgekoppeld worden. Drie extra Russische staatszenders zullen in Europa niet meer geraadpleegd kunnen worden en enkele hooggeplaatste militairen die betrokken waren bij de moordpartij in Boetsja en het beleg van Marioepol, worden gesanctioneerd.

Volgens Belgisch premier Alexander De Croo (Open Vld) is het akkoord over het olie-embargo “zeer verregaand”. Hij herhaalde na afloop dat Europa wat hem betreft niet nog meer extra sancties moet nemen. “Laten we dit maar eens eerst in de praktijk brengen en niet meteen naar het volgende pakket hollen”, zei hij. 

De Europese leiders beslisten ook om Oekraïne 9 miljard euro steun te bieden. Het zou om subsidies gaan, in plaats van om leningen zoals de Commissie had voorgesteld.

LEES OOK:

Orban eist garanties voor hij met gedeeltelijk olie-embargo instemt

Oekraïense buitenlandminister roept in Davos op om alle Russische export stop te zetten