Live - Oekraïne. Meer dan 4.000 mensen geëvacueerd uit Charkiv, zegt gouverneur • Zelensky bevestigt strijd in grensgebied bij Charkiv
Lees de belangrijkste ontwikkelingen over de oorlog in Oekraïne hieronder in de liveblog. Download de app van De Morgen en krijg meteen een bericht bij belangrijk nieuws.
• Analyse. Met deze drie offensieven probeert Rusland de regio Donetsk geheel in handen te krijgen
• Achtergrond. Van de ‘gasmaskerbreker’ uit WO I tot clustermunitie: dit zijn de verboden wapens van Poetin
• Interview. ‘Het gevaar is groter dan ooit’: generaal-majoor Michel Van Strythem, topman van Cyber Command
Live
Meer dan 4.000 mensen geëvacueerd uit Charkiv, zegt gouverneur
Een beschadigd gebouw in regio Charkiv, Oekraïne, 11 mei 2024.Beeld ANP / EPA Meer dan 4.000 mensen zijn geëvacueerd uit de grensgebieden van de Oost-Oekraïense oblast Charkiv. Dat zegt de lokale gouverneur, Oleh Synjehoebov, zondag na een Russisch offensief dat vrijdag is gestart.
Volgens de gouverneur zijn in totaal 4.073 mensen geëvacueerd. Een man van 63 is gedood door artillerievuur in het dorp Hlyboke. In Vovtsjansk is een 38-jarige man gewond geraakt.
Vrijdag zei Oekraïne dat Rusland een aanval had gelanceerd in Charkiv, waarbij de Russen kleine terreinwinsten zouden hebben geboekt.
De oblast Charkiv valt sinds september 2022 deels onder Oekraïense controle. De Oekraïense president Zelensky zei zaterdagavond dat de Oekraïense troepen tegenaanvallen hebben gedaan in grensdorpen in de oblast. "Het verstoren van de Russische offensieve plannen is onze eerste opdracht", zei hij.
Zelensky bevestigt strijd in grensgebied bij Charkiv
Volodymyr Zelensky.Beeld ANP / EPA De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft zaterdagavond in zijn gebruikelijke videoboodschap bevestigd dat er in het grensgebied ten noordoosten van Charkiv stevig wordt gevochten.
Russische troepen belegeren volgens hem zeven dorpen die net op Oekraïens grondgebied liggen. Het gaat om Striletsja, Krasne, Olijnykove, Loekjantsi, Morochovets, Hatysjtsje en Pletenivka. Het Kremlin beweerde eerder op de dag dat dat laatste gehucht al was ingenomen, evenals een aantal andere in de buurt.
Zelensky zei dat de Oekraïense defensie alles in het werk stelt om de Russische opmars richting Charkiv te stuiten, maar dat is een lastige opgave. "De situatie in Donetsk blijft eveneens spannend, met name in de omgeving van Pokrovsk."
Offensief laat Oekraïne zich ook niet helemaal onbetuigd. Behalve een raketaanval op de stad Donetsk, waar in een getroffen restaurant drie doden vielen, werd zaterdag volgens Russische berichten opnieuw Belgorod onder vuur genomen. Dat is de grootste Russische stad in de nabijheid van Charkiv. Er zouden zeker dertig projectielen zijn neergekomen. Eén persoon kwam om het leven, veertien anderen raakten gewond. De schade, onder meer door de uitgebroken branden, was aanzienlijk.
Presidentsverkiezingen in Litouwen gestart
In Litouwen zijn zondag de presidentsverkiezingen gestart. Ongeveer 2,5 miljoen stemgerechtigden zijn opgeroepen om een nieuw staatshoofd te kiezen voor de komende vijf jaar. Grote favoriet is de huidige president, Gitanas Nauseda (59).
De econoom is sinds 2019 president van het EU- en NAVO-land, dat grenst aan de Russische enclave Kaliningrad en aan Wit-Rusland, een bondgenoot van Moskou. Nauseda neemt het voor zijn herverkiezing op tegen zeven kandidaten. Centraal in de verkiezingscampagne stonden de Russische agressie tegen Oekraïne en de impact ervan op de nationale veiligheid, en sociaalpolitieke onderwerpen.
In Litouwen heeft de president vooral representatieve opdrachten uit te voeren, maar de president heeft ook bevoegdheden op vlak van buitenlandse zaken en defensie.
De stembureaus sluiten de deuren om 20 uur lokale tijd (19 uur Belgische tijd). In de nacht van zondag op maandag worden betrouwbare resultaten verwacht. Als er geen kandidaat met een absolute meerderheid is, vindt op 26 mei een tweede ronde plaats tussen de twee kandidaten met de meeste stemmen.
Tegelijk met de presidentsverkiezingen vindt ook een referendum plaats over de invoering van de dubbele nationaliteit.
Brand in olieraffinaderij in Volgograd na Oekraïense droneaanval
In de nacht van zaterdag op zondag heeft een Oekraïense droneaanval een brand veroorzaakt op de site van een olieraffinaderij in Volgograd in het zuiden van Rusland. Dat zegt de gouverneur van de gelijknamige oblast, Andrej Botsjarov.
"In de nacht op 12 mei hebben de luchtafweer- en elektronische strijdkrachten een droneaanval op het grondgebied van de oblast Volgograd afgeslagen", aldus de gouverneur op Telegram. De drone stortte neer en veroorzaakte wel een brand op de olieraffinaderij. Volgens de gouverneur is de brand intussen geblust en zijn er geen slachtoffers gevallen.
Het Russische ministerie van Defensie zei dat afgelopen nacht in totaal acht Oekraïense drones zouden zijn onderschept, waarvan één boven Volgograd. Meer details gaf het ministerie niet.
De site is eigendom van Lukoil en was eerder al het doelwit van een Oekraïense droneaanval. Bij die aanval in februari vielen ook geen slachtoffers.
Rusland meldt opnieuw burgerdoden door Oekraïense aanval
Bij een Oekraïense raketaanval op de door Rusland bezette stad Donetsk zijn volgens Rusland minstens drie mensen om het leven gekomen en acht anderen gewond geraakt. . De bewering valt niet onafhankelijk te verifiëren, Oekraïne heeft nog niet gereageerd.
Het zou gaan om een aanval op een restaurant, waarbij ook acht gewonden vielen. Op foto’s van persbureau Reuters is inderdaad te zien hoe het restaurant vernield is. Donetsk is al sinds 2014 in Russische handen. Het is de belangrijkste stad in de door Rusland geannexeerde Donbas in het oosten van Oekraïne en de stad ligt dicht bij de frontlinie.
Eerder vandaag meldde Rusland al drie burgerdoden na een vermeende Oekraïense aanval op een oliedepot in Rovenky, in de regio Loehansk. Indien de Russische informatie klopt, dan is het unicum: het Oekraïense leger maakt nauwelijks Oekraïense burgerslachtoffers in de oorlog tegen Rusland.
Het desbetreffende restaurant in Donetsk vandaag.Beeld REUTERS Russisch defensieministerie zegt zes dorpen in Oost-Oekraïne te hebben 'bevrijd'
De Russische strijdkrachten hebben naar eigen zeggen de controle over zes dorpen in Oost-Oekraïne veroverd. Dat zegt het Russische defensieministerie.
Volgens het ministerie gaat het om de dorpen Borisivka, Ogirtseve, Pletenivka, Pylna en Striletsja in de oblast Charkiv, nabij de grens met Rusland, en het dorp Keramik in de oblast Donetsk.
Het defensieministerie bevestigt zo het Russische offensief in het grensgebied. Volgens Moskou zou een groot aantal Oekraïense strijdkrachten zijn gedood. Ook zei Moskou dat 34 Oekraïense soldaten gevangen zouden zijn genomen.
Er is geen onafhankelijke bevestiging voor de Russische claims.
Oekraïense aanval op Loehansk doodt drie mensen, zegt Rusland
Rusland stelt dat Oekraïne een oliedepot in Rovenky, in de Oekraïense regio Loehansk, heeft aangevallen. Daarbij zouden drie burgerdoden zijn gevallen. De door Rusland geïnstalleerde gouverneur in het bezette gebied stelt dat de Oekraïense luchtaanval vrijdagavond laat tevens leidde tot een grote brand en acht mensen verwondde.
De aanval valt momenteel niet onafhankelijk te verifiëren, Oekraïne heeft nog niet gereageerd. Wel meldden enkele Oekraïense bloggers een aanval en brand in het stadje op Telegram. Indien de Russische informatie klopt, dan is het een tamelijk unicum: het Oekraïense leger maakt nauwelijks Oekraïense burgerslachtoffers in de oorlog tegen Rusland.
Volgens de gouverneur gebruikte het Oekraïense leger Amerikaanse ATACMS-raketten en voerde het woensdag een vergelijkbare aanval uit in de regio. Bewijs hiervoor levert hij niet. Loehansk staat grotendeels onder Russische controle.
Dylan van Bekkum
Honderden mensen geëvacueerd in oblast Charkiv na Russische aanval
Uit de gebieden aan de grens met Rusland in de Oekraïense oblast Charkiv zijn honderden mensen geëvacueerd. Dat zegt de gouverneur zaterdag, daags nadat Rusland een grote aanval had gelanceerd in de grensregio.
"In totaal zijn 1.775 mensen geëvacueerd", aldus gouverneur Oleh Synjehoebov op sociale media. Volgens de gouverneur schoot Rusland de afgelopen 24 uur met artillerie en mortieren op 30 plaatsen in de oblast.
De Russische troepen boekten kleine terreinwinsten in het grensgebied, waar ze bijna twee jaar geleden uit zijn verjaagd. De oblast Charkiv valt sinds september 2022 deels onder Oekraïense controle. De Oekraïense president Volodimir Zelenski maakte vrijdag melding van "intense gevechten" langs de hele frontlijn.
Volgens een Oekraïense hooggeplaatste militair konden de Russen een kilometer oprukken en proberen ze een bufferzone op te richten in de oblasten Charkiv en Soemy.
Er werd al maandenlang gespeculeerd over een mogelijk Russisch offensief bij Charkiv.
Rusland valt zeker vijf grensdorpen aan, volgens gouverneur Charkiv geen Russische terreinwinst
In de Oost-Oekraïense provincie Charkiv heeft het Russische leger vandaag zeker vijf dorpen langs de Russisch-Oekraïense grens aangevallen. De Oekraïense krant Oekraïnska Pravda meldde vanmiddag op basis van een bron bij het Oekraïense leger dat de Russen vier dorpen hadden ingenomen. Oleh Synjehoebov, de gouverneur van Charkiv, weersprak dat later en zei dat er in de grensstreek ‘actieve gevechtshandelingen’ plaatsvinden. Van serieuze Russische terreinwinst is volgens Synjehoebov nog geen sprake.
Oekraïne hield er al maanden rekening mee dat Rusland van plan was een offensief te beginnen in Charkiv. Vannacht staken Russische troepen op twee plaatsen in de provincie Charkiv de Russisch-Oekraïense grens over. Ten noorden van provinciehoofdstad Charkiv probeert Rusland de grensdorpen Striletsja, Borysivka, Pylna en Krasne in te nemen. Zo’n 20 kilometer naar het oosten pogen de Russen vanuit het dorp Pletenivka door te stoten richting Vovtsjansk, dat met zo’n 17.000 inwoners behoort tot de grootste dorpen in de omgeving. De Oekraïners vermoeden dat Vovtsjansk het belangrijkste doel is van de Russische aanval.
Beeld Photo News Daan de Vries
Oekraïne verwacht in juni of juli zijn eerste F-16’s te ontvangen
Oekraïne verwacht dat het zijn eerste F-16-gevechtsvliegtuigen in juni of juli zal ontvangen, meldt persbureau Reuters op basis van een hooggeplaatste bron bij het Oekraïense leger. In augustus vorig jaar waren Nederland en Denemarken de eerste landen die Oekraïne F-16’s toezegden. Later sloten België en Noorwegen zich daarbij aan.
Oekraïne kan de F-16’s goed gebruiken. De Oekraïense luchtmacht beschikt momenteel slechts over een kleine vloot verouderde toestellen van Sovjet-makelij. De veel modernere F-16’s kunnen Oekraïne helpen zich te verdedigen tegen aanvallen van Russische vliegtuigen en helikopters. Ook kan Oekraïne de gevechtsvliegtuigen gebruiken om doelen op de grond aan te vallen.
Sinds augustus zijn westerse instructeurs bezig met het opleiden van Oekraïense piloten en grondpersoneel in het besturen en onderhouden van F-16’s. Een deel van hen staat op het punt hun opleiding af te ronden, zei een woordvoerder van de Oekraïense luchtmacht eerder deze week. Het is niet bekend hoeveel van de tientallen toegezegde toestellen de komende maanden geleverd worden.
Beeld AP Daan de Vries
Nieuw militair hulppakket VS voor Oekraïne van 400 miljoen dollar
De Verenigde Staten bereiden een militair hulppakket ter waarde van 400 miljoen dollar (ruim 371 miljoen euro) voor Oekraïne voor, meldt het Witte Huis. De nieuwe hulp is onderdeel van een onlangs aangenomen wet die voorziet in buitenlandse hulp aan onder meer Israël, Oekraïne en Taiwan van in totaal 95 miljard dollar. Bijna 61 miljard dollar daarvan is bestemd voor Oekraïne.
Het hulppakket voor Oekraïne omvat artillerie, munitie, gepantserde voertuigen en handvuurwapens die onmiddellijk op het slagveld kunnen worden gebruikt. Dat vertelde een anonieme Amerikaanse functionaris aan persbureau Reuters.
Poetin: 'Voorbereidingen gestart voor oefening met kernwapens'
Beeld Photo News De Russische president Vladimir Poetin zegt dat Rusland en Wit-Rusland aan de voorbereidingen begonnen zijn voor een gezamenlijke oefening met tactische kernwapens. Dat schrijft het Russische persagentschap Interfax.
Op maandag kondigde Rusland een oefening met tactische kernwapens aan. Het Kremlin zei dat de oefening noodzakelijk was na " provocatieve bedreigingen" uit het Westen. Het is niet duidelijk over welke uitspraken het zou gaan.
De Russische plannen hebben als doel om zich voor te bereiden op een eventuele aanval op Russische bodem door Oekraïne met westerse wapens. Dat zegt Dmitri Medvedev, vicevoorzitter van de Russische Veiligheidsraad op vrijdag.
De voormalige president waarschuwt dat Rusland in zo'n geval niet enkel Oekraïne, maar ook het Westen, kan aanvallen. "Onder bepaalde omstandigheden zal de reactie (op dergelijke aanvallen, red.) niet enkel gericht zijn op Kiev", schrijft Medvedev op Telegram. Rusland zou in dat geval niet enkel gebruikmaken van "conventionele explosieven", maar ook van "een speciaal soort wapens", aldus Medvedev.
Rusland probeert door front bij Charkiv te breken, Oekraïne stuurt versterking
Russische strijdkrachten hebben vanochtend vroeg geprobeerd met gepantserde voertuigen de grens bij de Oekraïense stad Charkiv over te steken. Rondom de stad werd daarbij hevig geschoten. Dat heeft de Oekraïense regering bevestigd, nadat de gouverneur van de regio eerder al had gezegd dat het Russische leger door de verdedigingslinies had geprobeerd te breken.
De opmars van het Russische leger bij Charkiv, dat op enkele tientallen kilometers van de grens ligt, is volgens Kiev een teken dat Moskou het front wil verleggen. Een hooggeplaatste Oekraïense legerbron zegt dat de Russische strijdkrachten een kilometer terrein hebben gewonnen; dit is echter niet door Kiev publiekelijk bevestigd. Volgens de bron wil Moskou een bufferzone van zo’n 10 kilometer creëren.
De Oekraïense strijdkrachten wisten de aanval af te slaan; Kiev heeft inmiddels versterking richting de stad gestuurd. Hoewel het Russische offensief vooral gecentreerd is rond de regio Donetsk, stationeert Rusland ook steeds meer militairen in de buurt van Charkiv, ziet Oekraïne. Rusland heeft het aantal aanvallen op de stad, die zo’n 30 kilometer van de grens bij Rusland ligt, de voorbije maanden fors opgevoerd.
Charkiv is de tweede stad van Oekraïne en telde voor de oorlog zo’n 1,5 miljoen inwoners. De Russen kregen aan het begin van de invasie, in februari 2022, delen van de stad in handen. Later wist Oekraïne die delen weer terug te veroveren.
Een inwoner van Charkiv loopt langs een appartementsgebouw dat verwoest is door een Russische raketaanval, op 17 januari.Beeld TYLER HICKS / NYT Maartje Geels
