‘De kans op verdere overdracht in Europa en elders tijdens de zomer is groot’, zegt Kluge van de Europese tak van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Apenpokken zijn in heel Europa in opmars. In de hele EU gaat het momenteel om 340 gevallen. België telt tien cases. Daarbovenop zijn in ons land twee vermoedelijke gevallen gevonden. Spanje (120) en Portugal (119) hebben volgens de jongste update van het Europees gezondheidsagentschap ECDC de meeste besmettingen.

Buiten de EU zijn er vooral besmettingen te vinden in het Verenigd Koninkrijk (179) en dan nog 57 cases verspreid over verschillende landen. De huidige uitbraak geldt als de grootste en meest verspreide ooit buiten de endemische gebieden in West- en Centraal-Afrika. Symptomen zijn koorts, spierpijn en vermoeidheid, vaak in combinatie met huiduitslag. Binnen de twee à vier weken zijn de klachten voorbij. Ze worden overgedragen via nauw contact, speekseldruppels of via besmette voorwerpen.

Jong en mobiel

Wanneer inwoners uit verschillende landen zich in de zomer opnieuw mengen, krijgen de cijfers mogelijk nog een boost. Kluge kijkt daarbij in het bijzonder naar jonge, seksueel actieve en mobiele mensen, op onder meer festivalweides. Die doelgroep wil hij naar eigen zeggen ‘ meer bewust’ maken van de apenpokken.

Een goede boodschap, vindt viroloog Steven Van Gucht (Sciensano). ‘Met die communicatie bedoelt de WHO vooral dat mensen attent moeten zijn voor symptomen. Wanneer je rode vlekken opmerkt die puistjes worden, is het een goed idee om je te laten testen. Ook contacten vermijden tot je uitsluitsel hebt van een test, is dan een goed idee.’

Op spoeddiensten van grotere ziekenhuizen is het mogelijk om je te laten testen op apenpokken. ‘Al kan je voor je naar de spoeddienst stapt, beter eerst eens contact opnemen met de huisarts en die een foto sturen. Indien nodig zal de huisarts wel een geschikte spoeddienst kunnen aanwijzen.’

• Chef pandemie bij WHO niet ongerust over apenpokken, toch ‘kan dit maar topje van ijsberg’ zijn

Contacten beperken

Van Gucht wijst ook naar de hoogrisicocontacten. ‘Wanneer je weet dat je in nauw contact bent gekomen met een besmet persoon, beperk je beter nauwe contacten. Seks is dan bijvoorbeeld geen goed idee.’

Van Gucht benadrukt dat de apenpokken niet iets zijn wat exclusief bij festivalgangers of homoseksuele mannen voorkomt. ‘Festivalgangers trekken nu eenmaal een mobiel en internationaal publiek aan. Daarbij is het risico iets groter. Dat de apenpokken iets zou zijn voor homoseksuele mannen klopt ook niet: we vinden toevallig de eerste clusters van besmettingen bij hen.’

Net zoals bij het coronavirus reageren bepaalde groepen gevoeliger op een besmetting. ‘Zoals jongere kinderen, mensen met een zwak immuunsysteem of zwangere vrouwen’, somt Van Gucht op. Een vaccin voor de festivalganger vindt Van Gucht ‘overshooting’. ‘We gebruiken die in eerste instantie voor het zorgpersoneel. In een tweede instantie kan dat verstandig zijn voor hoogrisicocontacten.’

Volgens de WHO zijn maatregelen zoals tijdens de coronapandemie uitgesloten. ‘Dit virus verspreidt zich anders’, zegt Kluge. Toch loont het de moeite om het aantal besmettingen terug te dringen, meent de WHO-topman.