Honderd dagen geleden gaf Poetin het bevel om Oekraïne binnen te vallen: ‘Rusland moet betalen’

De Amerikanen zijn gestopt met het schatten van het aantal Russische gesneuvelden op het Oekraïense slagveld. De laatste schatting van het Pentagon was meer dan zevenduizend dode Russen, maar dat was na bijna een maand vechten. Het Britse ministerie van Defensie komt op zo’n 15.000 doden. Alleen was dat ook een gedateerd cijfer, van ruim een maand terug.

Oekraïne, dat dagelijks op Twitter de Russische verliezen doorgeeft, komt op een fors hoger aantal. Op donderdag zou het aantal Russische verliezen zijn opgelopen tot 30.850. Elke dag sterven er volgens Kiev 150 tot tweehonderd Russen in de strijd. Het Oekraïense leger komt op dit hoge aantal onder andere op basis van de lichamen die worden geborgen en van afgeluisterde communicatie. Onafhankelijke bronnen hebben het dodental niet bevestigd.

‘Maakt dit enorme aantal ons blij?’, twittert het Oekraïense ministerie van Defensie. ‘Nee, dit had niet mogen gebeuren. Maar zolang er ook maar één vijandelijke soldaat op ons grondgebied is, zullen we ongelukkig zijn. Hoeveel nullen er ook aan deze afschuwelijke statistiek worden toegevoegd.’

‘Syrië-scenario’ dreigt

Over de Oekraïense verliezen is Kiev minder loslippig. President Volodymyr Zelensky zei medio april dat het ging om zo’n drieduizend doden, maar dat aantal was volgens deskundigen veel te laag. Deze week erkende Zelensky dat zijn leger forse verliezen moet incasseren: zo’n 60 tot 100 soldaten per dag evenals zo’n 500 gewonden. ‘De situatie is zeer moeilijk’, aldus de president over onder andere de bloedige strijd in de Donbas.

Omdat het einde van de oorlog nog lang niet in zicht is, zal er aan het menselijk leed en de vernietiging in Oekraïne voorlopig geen einde komen. Elke dag dat de oorlog voortduurt, worden woningen, fabrieken, scholen, wegen, stations en andere delen van de infrastructuur beschadigd of vernietigd. Het gevaar van een ‘Syrië-scenario’ dreigt, zeker nu noch Moskou noch Kiev op korte termijn iets ziet in onderhandelingen.

Voor ze aan de onderhandelingstafel plaats zullen nemen, zo is de verwachting, zullen beide landen zoveel mogelijk terrein proberen te winnen. Rusland hoopt op een sterke onderhandelingspositie na de verovering van de Donbas. Oekraïne wil op zijn beurt, aangemoedigd woensdag door de nieuwe militaire steun van de VS en de Britten, het Russische leger zoveel mogelijk schade toebrengen.

‘Wij moeten ons erop voorbereiden dat dit lang gaat duren’, aldus de Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss, die rekening houdt met een uitputtingsslag van vijf tot tien jaar.

Enorme bedragen

Voor Oekraïne valt te hopen dat het Syrië-scenario uitblijft. De Kyiv School of Economics schatte begin mei dat het land tussen de 564- en 600 miljard dollar (ongeveer 558 miljard euro)  schade heeft opgelopen door de oorlog. Alleen al de kosten vanwege de vernietigde en beschadigde infrastructuur werd toen geraamd op 92 miljard dollar. Dat was eind mei alweer opgelopen tot 105 miljard dollar (ruim 97 miljard euro).

De onderzoekers komen hierop uit op basis van meldingen van burgers en de overheid over wat er allemaal door de Russen onder vuur is genomen. Ook de economische achteruitgang en het verlies aan investeringen zijn meegenomen. Onder de noemer ‘Rusland moet het betalen’, wordt de bevolking opgeroepen elke schadepost te melden.

‘Nu ons leger de grenzen van Oekraïne en onze gemeenschappen verdedigt, is het onze taak om de meest complete lijst op te stellen van alles wat is vernietigd en nog steeds wordt vernietigd’, aldus de onderzoekers op een speciale website. De lijst zal gebruikt worden bij internationale rechtszaken die Kiev voorbereidt tegen het Kremlin.

Vernietiging gaat snel

De schade is enorm: 227 fabrieken en bedrijven vernietigd, beschadigd of in beslag genomen door de Russen, evenals 643 ziekenhuizen en andere zorginstellingen, 1.123 scholen, bijna 24.000 kilometer aan wegen, 621 kinderdagverblijven, 192 culturele gebouwen, 104.000 auto’s, 295 bruggen en 115 kerken en andere religieuze gebouwen. 

Om aan te geven hoe snel de vernietiging gaat: in één week tijd werd voor 8 miljard dollar aan schade veroorzaakt aan de civiele en militaire infrastructuur. De genoemde aantallen zijn sindsdien nog groter geworden, want dit was de stand van zaken eind mei. Sindsdien heeft het Russische leger weer een complete stad, Severodonetsk, aan flarden geschoten. Volgens de gouverneur van Loehansk is zo’n 90 procent van de gebouwen in deze stad in de Donbas beschadigd. 

In totaal is zo’n 44 miljoen vierkante meter woonoppervlakte vernietigd of beschadigd in vijf steden, waaronder Marioepol en Charkiv. Twee andere steden dreigen binnenkort onbewoonbaar te worden. De Russen willen na de inname van Severodonetsk, Kramatorsk en Slovjansk zwaar bestoken.

Als het aan een groep Europese landen ligt, wordt de 300 miljard dollar (ongeveer 279 miljard euro) die de Russische Centrale Bank heeft uitstaan in het buitenland in beslag genomen en aan Kiev gegeven. Het geld moet gebruikt worden voor de wederopbouw van Oekraïense steden. ‘De agressor moet verantwoordelijk worden gehouden voor zijn acties en betalen voor de veroorzaakte schade’, aldus de Baltische staten en Slowakije in een oproep aan de EU. 

Burgerdoden

Hoeveel Oekraïense burgers in honderd dagen zijn gedood, blijft nog altijd onduidelijk. Het officiële dodencijfer van de VN staat op 4.149. ‘Het echte dodental is aanzienlijk hoger’, aldus de Mensenrechten-commissie van de VN. Alleen al in Marioepol, dat ooit 400.000 inwoners telde, zouden volgens een adviseur van de burgemeester minstens 22.000 doden zijn gevallen. Het stadsbestuur gaat ervan uit dat het dodental veel hoger zal uitvallen. 

In Boetsja en omgeving zijn de lichamen van zo’n 1.300 slachtoffers gevonden, onder andere in massagraven. Op Telegram doorzoeken duizenden mensen elke dag talloze foto’s van graven en lijsten met de namen van slachtoffers, geplaatst door functionarissen en onbekenden, in de hoop het lichaam van een omgekomen familielid te vinden.

Zo is op een foto de naam van een slachtoffer te zien, met verf geschreven op de voordeur van een appartement. Ook de dag van overlijden wordt vermeld. Een behulpzame omwonende wilde zo waarschijnlijk de familie van de flatbewoner helpen.