Een "verzwakte" Boris Johnson blijft premier, maar... "Hij zal elke dag voor politiek overleven moeten vechten"
De Britse premier Boris Johnson heeft dan wel de vertrouwensstemming binnen zijn eigen partij overleefd, overtuigend was het niet. "Hoelang kan het gewonde dier nog aanblijven?", is dan ook een vraag die luidop wordt gesteld in de Britse pers. "Boris Johnson zal vanaf nu elke dag opnieuw voor zijn politiek overleven moeten strijden", analyseert ook VRT-journalist Ivan Ollevier.
Van de 359 conservatieve parlementsleden stemden er gisteren 211 voor en 148 tegen de premier. "Een overtuigend resultaat", noemde de Britse premier Johnson het zelf in een eerste reactie. De realiteit lijkt toch enigszins anders. Want 148 tegenstemmers binnen de eigen partij, dat zijn er toch een pak meer dan het aantal zetels dat de meerderheid van Johnson in het Britse parlement op overschot heeft.
Comfortabel lijkt dat toch niet meteen. "Deze uitslag zal aan Boris Johnson blijven kleven want het is nu zwart op wit duidelijk dat heel veel conservatieve parlementsleden heel ontevreden zijn over zijn leiderschap", stelt VRT-journalist Ivan Ollevier. "Johnson zal vanaf nu elke dag opnieuw voor zijn politiek overleven moeten strijden. Dat is geen positie waar een politiek leider of een premier het lang kan uithouden."
Ter vergelijking: Theresa May, de vorige Britse premier, overleefde in 2018 ook een vertrouwenstemming. Haar marge was toen groter dan die van Johnson nu, maar toch zag ze zich minder dan een half jaar later genoodzaakt om op te stappen. Toegegeven; de context was anders. Brexit, weet je wel. En sowieso is Boris Johnson niet de persoon die zich zomaar laat opzij zetten. "Maar hoe dan ook is dit zonder meer een zeer gênante uitslag voor Johnson", aldus Ivan Ollevier.
BEKIJK - Ivan Ollevier geeft zijn analyse in Het Journaal:
"Blue monday"
"Voor de stemming was gezegd dat als hij meer dan 100 tegenstemmen zou krijgen, dat dat een slecht resultaat zou zijn, meer dan 130 rampzalig. Het zijn er 148 geworden. Dat wil zeggen dat 40 procent van zijn eigen parlementsleden niet meer met hem verder willen als leider", merkt VRT-journaliste Veerle De Vos op.
"Je zou het positief kunnen zien. Johnson zit namelijk een jaar lang veilig want zijn tegenstanders mogen volgens de regels een jaar lang geen nieuwe vertrouwensstemming afdwingen. Hij zit in dat licht steviger in het zadel dan de voorbije maanden. Zo ziet hij het ook zelf. Maar als je de kranten leest, dan zie je iets heel anders. Daar hebben ze het over het begin van het einde voor Boris Johnson", weet De Vos. Zij spreekt van een "blue monday" na de feesten rond 70 jaar Queen op de troon.
Johnson zelf is in elk geval wel al vroeg in actie geschoten vandaag met allerhande voorstellen. "Wat hem betreft heeft hij een nieuw mandaat gekregen", aldus De Vos. "Maar volgens sommige partijgenoten kunnen ze niet met Johnson naar de verkiezingen. Ze kunnen het hem de volgende maanden moeilijk maken en zijn mooie plannen tegenwerken. Johnson zit nu ook in een tot op het bot verdeelde fractie en daar kan de oppositie alleen maar garen bij spinnen."
Van Theresa May tot Margaret Thatcher
Boris Johnson is niet de enige leider van de Britse Conservatieven die geconfronteerd werd met een vertrouwensstemming en die in eerste instantie ook overleefde.
Theresa May, de voorganger van Johnson, werd in december 2018 geconfronteerd met een vertrouwensstemming omdat ze er maar niet in slaagde om haar brexitakkoord door het parlement te krijgen. Ze won met 63 procent (Boris Johnson haalde nu 59 procent). Vijf maanden later gooide ze alsnog de handdoek in de ring, wegens het falen van haar brexitakkoord en een slechte uitslag bij de Europese verkiezingen. May kwam gisteren trouwens stemmen in "galajurk en met een brede glimlach op haar gezicht". Ze moest nog naar een jubilee dinner, zei ze zelf.
In 1989 kreeg ook Margaret Thatcher af te rekenen met een vertrouwensstemming. Die won ze overtuigend met 84 procent van de stemmen. Toch wees die uitslag erop dat er binnen haar partij enige ontevredenheid was over Thatcher die toen een decennium eerste minister van het Verenigd Koninkrijk was.
De ontevredenheid groeide het daaropvolgende jaar. Opnieuw kwam het tot een stemming en opnieuw won Thatcher, maar de marge was niet groot genoeg dus moest er volgens de toenmalige regels een tweede ronde worden georganiseerd. Een strijdvaardige Thatcher wou aanvankelijk meedoen, maar trok zich twee dagen later toch terug en zo kwam een einde aan haar legendarische premierschap.
BEKIJK - De eerste reactie van Johnson op de uitkomst van de vertrouwensstemming:
"Binnen het jaar buiten"
In verschillende Britse kranten wordt in elk geval gealludeerd op het vertrek van Boris Johnson. "Borexit" kopt The Daily Record. "Hij is gewaarschuwd dat hij binnen het jaar zal buiten liggen", staat op de voorpagina van The Daily Mirror. "The party is over" (het feestje is gedaan) schrijft The Metro UK, een verwijzing naar de aanleiding van de vertrouwensstemming: de lockdownfeestjes in de ambtswoning van Johnson tijdens de coronacrisis.
The Times noemt Boris Johnson een "gewond dier" en plaatst een foto op de voorpagina die nogal lijkt op het beeld van Margaret Thatcher toen zij in 1990 aftrad en uit Downing Street 10 werd weggereden. Thatcher had toen net een vertrouwensstemming gewonnen met dezelfde proporties als Johnson nu, trekt de krant de parallel. The Guardian ziet Boris Johnson "vasthouden aan de macht na een vernederende stemming".
The Daily Express en The Daily Mail leggen een andere focus en wijzen op de strijdvaardigheid van Johnson en op het electorale risico voor de Conservatieve Partij mocht Johnson wegvallen.