“6 vrouwen raakten ongewenst zwanger.” Is het wel veilig om een menstruatiecup te gebruiken als je een spiraal hebt?

Menstruatiecups zijn kleine flexibele bekertjes, in de vorm van een eierdopje met een steeltje eraan. Tijdens de menstruatie kan je de cup inbrengen, zodat al het bloed opgevangen wordt. Achteraf kan je het schoonmaken en opnieuw gebruiken. Erg duurzaam, dus. 

Het enige nadeel is dat zo’n cup blijkbaar af en toe de werking van een koperspiraal in de war brengt. Wanneer je de menstruatiecup verwijdert, kan je namelijk het spiraaltje uit de baarmoeder trekken of het spiraaltje zodanig verplaatsen dat het niet meer beschermt tegen zwangerschappen. Dit gebeurt vaak onopgemerkt. Vrouwen denken dan dat ze beschermde seks hebben, terwijl dat niet zo is. 

_{(Lees verder onder de foto.)}

Dat is toch best een groot risico. In ons land zijn er geen cijfers over meldingen, maar in Nederland klaagden het voorbije anderhalf jaar vijftien vrouwen over het loskomen van hun koperspiraal door het gebruik van een menstruatiecup. Zes van hen zijn zwanger geraakt. Mogelijks gebeurt dat in realiteit nog vaker, aangezien de cijfers gebaseerd zijn op vrijwillige meldingen bij het Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten (Mebi) van het RIVM.

Nu de menstruatiecup steeds populairder wordt, wordt er ook meer onderzoek naar uitgevoerd. Zo was er recent nog een Amerikaans onderzoek dat meer dan duizend vrouwen jarenlang volgde. Wat bleek? De vrouwen met een koperspiraal hadden drie keer zoveel kans op uitstoting wanneer ze een menstruatiecup gebruikten in vergelijking met een tampon of maandverband. 

“Er zijn inderdaad enkele studies geweest naar het gebruik van een menstruatiecup bij een koperspiraal”, knikt prof. dr. Wilfried Gyselaers. Het resultaat wijst telkens hetzelfde uit: de cup vergroot de kans dat het spiraaltje loskomt. “Dat is enkel het geval bij de klassieke koperspiraal”, benadrukt de gynaecoloog, “niet bij het hormonale spiraaltje.”

“Dat heeft waarschijnlijk te maken met het bloedverlies. Vrouwen met een koperspiraal hebben méér bloedverlies dan bij hun eigen, natuurlijke maandstonden. Bij een hormonale spiraal is er minder bloedverlies”, vertelt Gyselaers. Daar vallen verschillende zaken over te zeggen. “Een: bij veel bloedverlies staat de baarmoederhals verder open. Twee: hoe sterker de vloed, hoe makkelijker het spiraaltje ‘meegesleurd’ wordt. En drie: bij het plaatsen van de menstruatiecup ontstaat er een soort vacuüm (dit zorgt ervoor dat de cup netjes op z'n plaats blijft zitten). Als je de cup verwijdert en het vacuüm dus breekt, kan de spiraal meegezogen worden.” 

Als het gaat over anticonceptiemiddelen blijft de pil nummer één in België. Het pilgebruik daalt wel en steeds meer vrouwen kiezen voor een spiraaltje, blijkt uit cijfers van Sensoa. Vanaf 25 à 34 jaar gaat 21,4 procent van de gebruikers van anticonceptie over op een spiraaltje. Vanaf 35 jaar stijgt het gebruik nog meer. Het gaat dan over zowel hormonale spiraaltjes als koperspiralen. 

Wil dat zeggen dat alle vrouwen met een koperspiraal nooit veilig een menstruatiecup kunnen gebruiken? Neen, zegt Gyselaers. “Alles hangt af van de koperspiraal die je gebruikt. Bij sommige types is er minder risico op uitstoting. Artsen en gynaecologen moeten hun patiënten hiervoor waarschuwen. Anderzijds adviseer ik vrouwen ook om zelf in overleg te gaan met hun gynaecoloog, om te kijken welk spiraaltje geschikt is bij het gebruik van een menstruatiecup.” 

Wie toch een spiraal en een cup combineert, kan letten op het volgende: “Knijp eerst in de cup voor je hem naar beneden trekt. Zo kan je het vacuüm op een minder bruuske manier opheffen. Het nadeel is dan wel dat je een beetje lekkage kunt hebben.” Ook raadt Gyselaers aan om een goede check-up te doen. Zo zien vrouwen het meteen als er iets is misgegaan en kunnen ze onbeschermde seks voorkomen. “Vrouwen kunnen zichzelf inwendig onderzoeken. De meesten voelen dan een draadje, dat aan het uiteinde van de koperspiraal zit. Is je menstruatie voorbij en hoef je de cup niet meer te gebruiken? Dan raad ik aan om even te checken of je het draadje nog voelt. Dan ben je ineens gerustgesteld.”

Seks tijdens je menstruatie zonder ongelukjes? Dankzij deze vernuftige creatie kan het

Wat als je geen maandverband kan betalen? Emma (24) lijdt onder menstruatiearmoede: “Ik behelp me met toiletpapier”