Auto rijdt in op menigte in Berlijnse winkelstraat, zeker één dode en negen zwaargewonden: ‘De bestuurder trapte het gas vol in’

Een, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven, acht. Zoveel gewonden zag Marcus (56) met eigen ogen op straat liggen, seconden nadat een auto in hartje Berlijn woensdagochtend was ingereden op een groep voetgangers. En hij blijft ze zien. Telkens opnieuw gaat zijn trillende wijsvinger in een boog langs de Gedächtniskirche, zo’n vijftig meter van het terras waarop Marcus zit bij te komen: één tot en met acht, tik, tik, tik, daar reed de auto de stoep op, tik tik tik, daar reed hij er weer vanaf, tik tik, en daar kwam hij tot stilstand in de etalage van parfumerie Douglas.

Berlijn op woensdagochtend is in de greep van dezelfde ja/nee-vraag als een immer groeiende reeks andere Europese steden de afgelopen jaren, na een plotselinge gewelddaad met een voertuig: aanslag of niet? Omstreeks 10.30 reed een 29-jarige man met een Renault Clio in op een groep voetgangers bij een stoplicht aan de Kurfürstendamm. Eén slachtoffer stierf diezelfde ochtend. Zes gewonden vechten voor hun leven. Drie anderen zijn zwaargewond maar buiten levensgevaar. Aanslag of niet?

“Aanslag”, zegt Marcus, die niet met zijn achternaam in de krant wil. “De auto reed 40, 50 kilometer per uur, zwenkte plotseling de stoep op, en er daarna ook doelbewust weer af. Dat lijkt me niet het gedrag van een bestuurder die buiten bewust zijn is.”

“Aanslag”, zegt ook een andere getuige, de uitbater van een restaurant op de hoek van de Rankestrasse en de Kurfürstendamm, de hoek waar de bestuurder vanaf de weg de stoep opreed. “Ik hoorde een hele gekke dreun, gegil achter me, draaide me om en kon nog net wegspringen”, zegt deze man, Feris (48), die niet met zijn achternaam in de krant wil. “De bestuurder gaf vol gas met mensen op zijn motorkap. Daarna schepte hij er nog twee.”

“Het is nog onduidelijk of het gaat om een ongeval of een aanslag”, zegt de Berlijnse politie, bij monde van woordvoerder Thilo Cablitz, woensdagochtend. Nadat de dader in een winkeletalage was gecrasht, hebben omstanders hem daar tegengehouden – het is niet geheel duidelijk of hij probeerde weg te komen – totdat een toegesnelde politieagent hem in de boeien kon sluiten. De man is gewond geraakt, maar aanspreekbaar. Hij werd woensdag verhoord. De politie twittert even later dat het gaat om een ‘29-jarige in Berlijn wonende Duitse Armeniër’.

Aanslag kerstmarkt 2016

Rond half elf, een uur na het debacle, ligt een omvergereden ton nog op de afgezette straat. Brandweermensen buigen zich over een jonge vrouw die gehuld in zilverkleurige deken op het trottoir zit. De bovenste verdieping van elektronicazaak Saturn biedt zicht op de Douglas-vestiging waar de dodelijke rit eindigde. Het trottoir voor de deur is bedekt door een veeg bruine aarde uit een omvergereden plantenbak. Politiemensen in witte overalls zoeken naar sporen naast een verlaten rode dubbeldekkerbus, ‘City Sightseeing Berlin’ op de zijkant.

Dat onderzoek kan wel even duren, waarschuwt politiewoordvoerder Chablitz. “We moeten de precieze route in kaart brengen, kijken of hij ergens heeft versneld of geremd, getuigen spreken, beelden bekijken.” Tenminste, zegt Chablitz, “het kan sneller gaan als de bestuurder zegt ‘ik heb a, b en c gedaan en wel hierom’. Maar het lijkt er niet op dat hij dat doet.”

Duitse media meldden dat de bestuurder van de auto ‘een bekentenis’ heeft achtergelaten in de auto, maar een overheidsfunctionaris weerspreekt dat. Wel zijn er ‘pamfletten’ in de auto gevonden die betrekking hebben op Turkije, zegt Iris Spranger, minister van Binnenlandse Zaken in de deelstaatregering van Berlijn.

Halverwege de middag verschijnt een witte onderzoekstent op de plek waar volgens restaurantuitbater Ferri de laatste twee slachtoffers werden geschept. Het dodelijke slachtoffer is een 51-jarige middelbare-schoollerares uit de westelijke deelstaat Hessen, maakte de deelstaatregering daar bekend. Zij was met haar leerlingen op schoolreis in Berlijn. Onder de gewonden zijn ook leerlingen, een andere leraar raakte zwaargewond.

Achter de witte tent, op het Breitscheid-plein rondom de Gedächtniskirche, herinneren dikke afrasteringen aan het vorige trauma van Berlijn, ruim vijf jaar geleden, op vrijwel precies dezelfde plek. In december 2016 reed de afgewezen Tunesische asielzoeker Anis Amri met een gestolen vrachtwagen in op een kerstmarkt op datzelfde Breitscheid-plein. Twaalf mensen stierven, 56 anderen raakten gewond. Amri, op de vlucht, werd enkele dagen later doodgeschoten door de politie in Milaan. Sindsdien staan er rondom het plein dikke betonnen palen van een meter hoog, verstopt onder kleurrijke doeken. Maar ja, die palen kunnen nu eenmaal niet overal staan.

En, hij kan er met zijn hoofd nog niet helemaal bij: Marcus was er toen ook, op de kerstmarkt terwijl de vrachtwagen er doorheen raasde. “Nog geen 50 meter verderop”, zegt hij hoofdschuddend. “Alsof er een vloek rust op deze plek.” Gevraagd hoe het destijds voor hem was, als getuige van de aanslag op de kerstmarkt, schudt hij kort zijn hoofd. “Ik weet het niet. Op dit moment vermengen de doden van toen zich met de doden van nu in mijn hoofd.”

Wilt u mee zijn met het belangrijkste nieuws? Hieronder kunt u zich inschrijven op onze breaking-nieuwsbrief. Zo hoeft u niets te missen: