De treintoeslag naar Zaventem afschaffen? Helaas tekende de overheid een wurgcontract met een privépartner

Tien jaar geleden verdrongen ministers, CEO’s en koning Albert elkaar om het lintje door te knippen van de nieuwe spoortunnel onder Brussels Airport. De Diabolo-tunnel was een ingenieus staaltje bouwkunde dat Zaventem rechtstreeks verbindt met steden als Parijs, Keulen en Amsterdam. Het was ook de eerste publiek-private samenwerking van het Belgische spoor. Een private investeerder – Northern Diabolo nv – bouwde de tunnel op eigen kosten in ruil voor een terugbetaling op 35 jaar.

Sindsdien betaalt iedere treinreiziger op Zaventem mee de rekening af. Concreet komt er per vertrek en aankomst een supplement van 5,7 euro boven op je treinticket. Daarmee is de toeslag, die meermaals werd geïndexeerd, vaak al duurder dan het treinticket zelf. Om een idee te geven: voor een gezin van vier dat naar de luchthaven spoort, is de totale Diabolo-toeslag voor een vakantie 45,6 euro. Normaal gezien loopt dit afbetalingssysteem af in 2047.

Groen en Ecolo willen dat nu toch versnellen. “Wie vandaag een duurzame keuze maakt om naar de luchthaven te gaan, wordt daarvoor afgestraft. Dat is vreemd”, zegt parlementslid Kim Buyst (Groen). “Als we mensen willen aanmoedigen om de trein te nemen, moeten we bekijken hoe we die anomalie eruit kunnen halen.” De groene familie legde een resolutie op tafel in het federaal parlement, waar de partijen akkoord gingen om advies in te winnen.

Wurgcontract

Binnen de meerderheid gaan er wel meer stemmen op voor een afschaffing. Zo is cd&v-Kamerlid Jef Van den Bergh gewonnen voor het idee. “Het enige probleem is dat het contract met de privépartner zowat in beton lijkt gegoten. Als de overheid aanstuurt op heronderhandelingen, zou dat dus ook in haar nadeel kunnen uitdraaien”, denkt hij.

Al van in het begin kwam er forse kritiek op het ‘wurgcontract’ dat het spoor en de overheid afsloten met de private geldschieter. Zo moet de NMBS elk jaar een strikt aantal reizigers door de tunnel jagen. Anders kan ze verplicht worden om een hogere toeslag per reiziger te innen.

“Maar het is nu al totaal absurd dat iemand die de trein neemt naar Zaventem wordt afgestraft”, zegt Stefan Stynen, voorzitter van reizigersvereniging TreinTramBus. “In sommige gevallen kan een taxi zelfs goedkoper zijn.”

Vliegtaks

Het voorstel van de groenen is om de kosten niet langer via de treintickets te innen, maar via de vliegtaks die de Vivaldi-regering invoerde op korte vluchten. Die oplossing is echter niet evident. Zo maakt minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) duidelijk dat de vliegtaks nooit de intentie had om treinen goedkoper te maken. “De inschepingsbijdrage dient ter financiering van extra koopkracht”, klinkt het.

Volgens minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) zou een vervanging van de Diabolo-bijdrage door inkomsten uit de vliegtaks “in ieder geval een manier zijn om meer reizigers aan te moedigen met de trein naar de luchthaven te gaan”. Hij laat het initiatief wel aan het parlement. “Als dat de resolutie steunt, zal er onderhandeld moeten worden met de privé-investeerder.”

Bij de andere voorstellen die in de commissie op tafel liggen, zit onder meer de rechtstreekse afhandeling van bagage wanneer een vlucht op een internationale treinrit volgt. Wie bijvoorbeeld met de trein uit Parijs aankomt in Zaventem, hoeft zijn bagage niet meer zelf van de trein naar de luchthaven te slepen. Internationale treinen zouden ook vaker moeten stoppen onder de luchthaven.