Poetin vergelijkt zich met tsaar Peter de Grote: "Beiden dictatoriaal, maar tsaar bood perspectief aan zijn land"
De Russische president Vladimir Poetin heeft zich vergeleken met tsaar Peter de Grote, die gisteren 350 jaar geleden geboren werd. Poetin vindt dat hij hetzelfde historische doel heeft als Peter de Grote, namelijk Russisch land terugnemen. Volgens Emmanuel Waegemans, emeritus hoogleraar Russische literatuur en cultuurgeschiedenis aan de KU Leuven, gaat die vergelijking niet helemaal op.
Gisteren bezocht Poetin een tentoonstelling over Peter de Grote in Sint-Petersburg. "Peter de Grote voerde 21 jaar lang de Grote Noordelijke Oorlog. Het leek alsof hij in oorlog was met Zweden en hen iets afnam. Hij nam hen niets af. Hij pakte terug wat van Rusland was", zei Poetin.
Later vergeleek hij op de Russische televisie de huidige oorlog in Oekraïne met de campagne van Peter de Grote in Zweden. "Blijkbaar is het ook nu aan ons om terug te pakken wat van Rusland is. En als we ervan uitgaan dat deze waarden de basis van ons bestaan vormen, zullen we zeker slagen in onze doelen."
Oekraïne maakte lange tijd deel uit van het Russische imperium, maar dat stortte in 1990 in. "Poetin vindt dat spijtig", zegt oud-professor Emmanuel Waegemans. "En met hem veel Russen. Zij willen een groot, sterk land."
Peter de Grote wou Rusland moderniseren
Volgens Waegemans is het zeker niet verbazingwekkend dat Poetin zich vergelijkt met Peter de Grote. "Peter de Grote was een autoritair, zeg maar dictatoriaal figuur. Hij wilde zijn land moderniseren. Wat de mensen daarvan vonden interesseerde hem niet. Hij voerde zijn hervormingen op eigen houtje en met harde hand door."
"Het grote verschil met Poetin is wel dat hij een visie had. Hij wou zijn land hervormen, moderniseren en op westerse leest schoeien. Hij zag een perspectief voor zijn land en dat kun je van Poetin niet zeggen."
Breken met het verleden
Peter de Grote wou volgens Waegemans breken met het verleden. Hij had een complexe jeugd gehad in Moskou, waar hij na de dood van zijn vader op jonge leeftijd verwikkeld geraakte in de strijd om de opvolging. Toen hij de touwtjes volledig in handen kreeg, wou hij zijn land moderniseren.
"In de vreemdelingenwijk van Moskou leerde hij enkele Nederlanders kennen. Zij hebben hem op het idee gebracht om dat land te gaan bezoeken. Nederland was in die tijd, samen met Engeland, een van de echte vooraanstaande landen van het ogenblik op technisch en maritiem gebied."
Beluister hier het volledige gesprek met Emmanuel Waegemans in "De wereld vandaag" op Radio 1:
Emmanuel Waegemans: "Peter de Grote had een visie en perspectief, dat kan je van Poetin niet zeggen"
Volgens Waegemans kun je de oorlog in Oekraïne nu en de oorlog met Zweden in het begin van de 18e eeuw niet vergelijken. "De Zweden hebben in de 17e eeuw echt wel heel erg huisgehouden in het noordwesten van Rusland. Peter de Grote moest dat probleem oplossen, maar hij kon Zweden niet verslaan, want zijn leger en vloot was niet sterk genoeg. Daarom moest hij het gaan leren in het buitenland."
Op het land dat Peter de Grote uiteindelijk kon terugwinnen van Zweden bouwde hij een nieuwe hoofdstad, Sint-Petersburg. Het project kostte tienduizenden lijfeigenen het leven, maar bezorgde Peter wel zijn gewenste "venster naar Europa".
Die open blik naar Europa, is er nu niet meer. "Op dit moment staan de sympathie en belangstelling voor Europa op een bijzonder laag pitje in Rusland."