Professoren maken reclame voor omstreden Ineos-fabriek: “We zijn misleid door advertentiebureau”

Dit is de advertentie van Ineos waarin professor Silvia Lenaerts werd opgevoerd. Rechts: Herman Van Goethem, rector van de Universiteit Antwerpen. ©  Dirk Kerstens, RR

Het chemiebedrijf Ineos publiceert een reeks advertenties in kranten, waarin onder meer professoren zich positief lijken uit te laten over Project One, de nieuwe fabriek die het bedrijf in de Antwerpse haven wil bouwen. Maar minstens één professor wist naar eigen zeggen niet dat ze in zo’n advertentie zou opduiken. “We zijn misleid”, zegt Herman Van Goethem, rector van de Universiteit Antwerpen.

Christof Willocx

Ineos heeft van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) een vergunning gekregen voor de bouw van Project One, een fabriek die aardgas omzet naar meer bruikbare basisstoffen voor de chemie. Er wordt ethyleen mee gemaakt, een product dat in allerlei dingen zit, zoals plastic zakjes, auto’s en onderdelen van windmolens. Milieubewegingen protesteren al jaren tegen de komst van die fabriek, omdat ze vertrekt van aardgas, en dat is een fossiele en dus vervuilende brandstof. Ineos zegt dan weer dat Project One de milieuvriendelijkste in zijn soort is in Europa.

Sinds kort is Ineos gestart met een nieuwe reeks advertenties in kranten. Chemieprofessoren Kevin Van Geem van de Universiteit Gent en Silvia Lenaerts van de Universiteit Antwerpen kwamen eind mei in aparte advertenties al aan het woord, waarin ze zich bijvoorbeeld positief uitlaten over het feit dat Ineos de fabriek in België bouwt en niet in een ver buitenland, waar de milieunormen doorgaans minder streng zijn. Binnenkort verschijnen er nog andere advertenties van Ineos waarin andere experten zich uitspreken.

Dit is de advertentie van Ineos waarin professor Silvia Lenaerts werd opgevoerd. ©  rr

Onpartijdigheid

Dat werpt een vraag op: is het ethisch dat professoren reclame maken voor een bedrijf als Ineos? “Als een professor in een advertentie opduikt, is het moeilijk om de schijn van onpartijdigheid hoog te houden”, zegt Ignaas Devisch, professor ethiek aan de Universiteit Gent. “Het is voor een academicus van cruciaal belang om op een onafhankelijke manier wetenschappelijke kennis te verzamelen en daarover te getuigen. Van een advertentie kan je zo’n onafhankelijkheid niet verwachten. Die is eenzijdig, en heeft de bedoeling om mensen warm te maken voor een bepaald project. Er komen dus geen tegenstemmen aan bod.”

“Stel dat die academicus de volgende week een opiniestuk schrijft in de krant, met welke pet spreekt die dan?”, zegt Devisch. “Dat gezegd zijnde, is het wel belangrijk om te vermelden dat de professor niet voor die advertentie is betaald. De professor heeft hier zijn integriteit dus niet verloren. Maar een academicus zou wel wakker genoeg moeten zijn om na te gaan op welke manier zijn of haar bijdrage wordt gebruikt.”

Ignaas Devisch. ©  Frederik Beyens

“Verrast over deze advertentie”

Silvia Lenaerts en Herman Van Goethem, rector van de Universiteit Antwerpen en dus haar overste, zijn zelf ook niet gelukkig met de advertentie. “Dit was zeker niet de bedoeling”, zegt Herman Van Goethem. “Het kan voor ons bijvoorbeeld niet dat een professor in verzekeringen reclame gaat maken voor een verzekeringsbedrijf. En dus ook niet dat een professor chemie reclame maakt voor een chemiebedrijf. Zowel Silvia als ikzelf waren erg verrast over het feit dat die advertentie is verschenen.”

Hoe is dat kan kunnen gebeuren? “Silvia is geïnterviewd door een journalist van Ads & Data (een bedrijf dat onder meer advertenties in kranten regelt, red.), die zei dat hij in opdracht van Ineos een krantenreeks maakte over het belang van chemie in het algemeen. Die zou niet specifiek over Ineos gaan”, zegt Van Goethem. “Silvia heeft de tekst op voorhand mogen nalezen en gaat helemaal akkoord met de inhoud ervan. In de tekst staat bijvoorbeeld dat er goede redenen zijn om de productie van ethyleen in België te houden, omdat we ethyleen nu eenmaal nodig hebben en omdat we hier de milieuvriendelijkste technieken gebruiken. Dat is correct.”

Herman Van Goethem ©  Dirk Kerstens

“Maar plots blijkt die tekst dan terecht te komen in een advertentie waar ‘samen met Ineos’ boven staat, en het logo van het bedrijf”, zegt Van Goethem. “De eerste zin van de advertentie gaat dan ook nog eens over die nieuwe fabriek van Ineos. Dat klopt dus niet met wat er vooraf aan Silvia is meegedeeld. Dit is een oncomfortabele situatie. De werkwijze die hier is gevolgd, kan niet door de beugel. We zijn hier misleid.”

Perceptieprobleem

Ads & Data zegt dat het in zijn werkwijze alle deontologische regels heeft gevolgd. “We hebben duidelijk meegedeeld dat het om een commerciële opdracht gaat”, zegt Hans De Loore, directeur van Ads & Data. “Misschien is er bij de professor een perceptieprobleem ontstaan. Maar we hebben absoluut niet de bedoeling gehad om haar te misleiden.”

Aangeboden door onze partners

Hoofdpunten

Aangeboden door onze partners

Beste van Plus

Lees meer

Meest Gelezen