Met 6.000 km per uur op zijn doel af: Rusland zette als eerste mogendheid hypersonische raket in
De Russen bezitten een hypersonische raket die met 6.000 kilometer per uur op zijn doel afgaat. Zij hebben als eerste mogendheid dit oorlogstuig ingezet in een gewapend conflict, in Oekraïne. Wat is het precies?
Oorlog voeren met raketten wordt al sinds de Tweede Wereldoorlog gedaan, denk aan de V1’s en V2’s (ook wel ‘vliegende bommen’ genoemd) van nazi-Duitsland. Nu heeft Rusland hypersonische raketten laten neerkomen op militaire doelen in Oekraïne, soms meer dan 700 kilometer verwijderd van de lanceerplek. “Veel landen werken eraan, maar het is de Russen als eerste gelukt haar in te zetten”, aldus Danny Pronk, veiligheidsexpert en politicoloog (Universiteit Leiden).
Voorheen bestonden er twee soorten raketten: kruisraketten en ballistische raketten. Kruisraketten zijn een soort onbemande vliegtuigen met een straalmotor. Ze gaan ongeveer net zo snel als normale vliegtuigen.
Een ballistische raket werkt anders: die wordt recht omhoog geschoten tot buiten de dampkring en komt door de zwaartekracht uiteindelijk weer naar de aarde. De baan van deze raket heeft de vorm van een boog. Daardoor kan de ballistische raket als ze neerkomt een snelheid van meer dan 8.000 kilometer per uur bereiken.
BEPERKTE REACTIETIJD
De kruisraket en de ballistische raket zijn beide heel effectief, maar de hypersonische combineert het beste van beide typen. Pronk: “Deze raket gaat iets langzamer dan een ballistische, maar blijft binnen de dampkring. De baan van deze raket is dus veel korter, waardoor ze veel minder lang in de lucht is. Vijanden hebben daardoor minder tijd om te reageren.”
Net als kruis- en ballistische raketten kunnen hypersonische raketten worden uitgerust met een kernkop. Maar alle drie de types zijn vooralsnog alleen ingezet met conventionele ladingen.
Het ontwikkelen van zo’n raket is ingewikkeld. De eerste uitdaging is de snelheid. Het is lastig om een raket binnen de dampkring zo snel te laten gaan. Omdat de hypersonische raket dicht bij de aarde blijft, ondervindt ze meer luchtweerstand.
SCHOKGOLVEN
Om dat probleem op te lossen hebben de Russen een bestaande raket een extra boosterraket gegeven, en die vervolgens onder hun snelste straaljager gehangen. Die straaljager laten ze op meer dan 10 kilometer hoogte vliegen, waar er door de ijle lucht ook al minder luchtweerstand is. Daarvandaan wordt de raket gelanceerd. Zo krijg je toch die hypersonische snelheid – hypersonisch betekent vijf keer de snelheid van geluid door de lucht.
Pronk: “De Russen hebben daarnaast een oplossing gevonden voor het beschermen van elektronica en navigatie- en besturingssystemen van de nieuwe raket. Normaal gesproken zouden die niet tegen de enorme wrijving en schokgolven kunnen die ontstaan door de extreme snelheid.”
Rusland heeft waarschijnlijk maar een handjevol van deze raketten. Te weinig om de loop van de oorlog in Oekraïne echt te beïnvloeden. “Al kun je natuurlijk stellen dat élke raket er een te veel is”, aldus Pronk.