Kinderboerderijen zitten in de lift: ‘Kinderen kunnen hier zoveel leren’

Hij riep het uit alsof zijn leven ervan afhing: ‘Kin-der-boer-de-rij!’ En iedereen die naar de finale van De mol keek, was getuige van dit eureka­moment van de winnaar. Sven Pede (31) droomt al vijf jaar van een eigen kinderboerderij, sinds hij op zijn vriendin verliefd werd. “Zij heeft een grote boomgaard en een aantal dieren. Het begon met twee konijnen, maar intussen hebben we er tien. Er zijn ook cavia’s, varkens, kippen, geitjes, schapen, een pony, alpaca’s en binnenkort ook een dwergkoetje. We vinden het tof om voor ze te zorgen en van de natuur en hun gezelschap te genieten. De grond en de dieren zijn er, nu zijn we druk bezig met onze vergunningsaanvraag. Ik hoop dat het lukt, want hier in Denderleeuw is er nog geen kinderboerderij. Dat we door corona zo lang binnen hebben gezeten, heeft ons ertoe aangezet om meer van de natuur te genieten. Wanneer je in de natuur of tussen de dieren bent, voel je echt een last van je schouders vallen.”

Sven is lang niet de enige die iets met dieren wil doen. Ook Jonas (25) en Barteld (25) – u kent hen misschien als deelnemers aan het jongste seizoen van Blind gekocht – hebben een gelijkaardige droom. Jonas: “Toen we drie jaar geleden gingen samenwonen, zijn we op het idee gekomen om kinderkampen te organiseren.” “Dat is echt al lang onze droom”, vult Barteld aan. “We zijn allebei opgegroeid met dieren. Jonas en ik zijn leerkracht, en kinderen kunnen zoveel leren door dieren te verzorgen. Ze gaan niet alleen het buitenleven meer appreciëren, het verhoogt ook hun empathie en verantwoordelijkheidsgevoel.” Jonas: “We merken dat kinderen weinig kennis hebben van alles wat met dieren te maken heeft. Het buitenleven is verdwenen, veel kinderen hebben zelfs geen huisdier meer.”

En dus zoeken steeds meer mensen hun heil in plattelandsvakanties. Weg van het drukke stadsleven, klaar om te herbronnen tussen de velden en de stallen. Hoevevakanties groeien in popula­riteit en het lijkt soms wel alsof iedereen met een beetje spaargeld een kinderboerderij wil opstarten. “De winstmarges van boeren staan onder druk, dus gaan ze op zoek naar een bijkomend inkomen en verbreden ze hun activiteiten”, zegt Vanessa Saenen, woordvoerder van de Boerenbond. “Dat kan bijvoorbeeld door biobrandstoffen te produceren, maar ook door een hoevewinkel te openen, voor logies te zorgen of kinderfeestjes op de boerderij te organiseren.” Volgens Saenen bieden zo’n vierhonderd Vlaamse landbouwbedrijven intussen logies aan. 

Ook ­Christine Morren zag in hoe verrijkend het is om te worden ondergedompeld in het buitenleven en startte in april, samen met haar man en kinderen, een kinder­boerderij op in het ­Limburgse Nieuwerkerken (snoetjesentoetjes.be). “We vangen al twintig jaar dieren op, veel daarvan komen uit een opvangcentrum”, zegt Christine. “Maar zodra ­mensen uit de buurt hoorden dat we voor dieren zorgen, werd het hier een beestenboel. Het begon met geitjes, kalkoenen en kippen, later kwamen er een shetland­pony, een koe, een paard, schapen, varkens en nandoes bij. De enige dieren die we kochten, zijn onze alpaca’s.”

Een kinderboerderij heeft natuurlijk een duidelijk doelpubliek, maar Christine heeft toch haar ­eigen manier van werken. “We willen dat kinderen respect opbrengen voor onze dieren en gaan voor een rustige aanpak. Daarom vind je hier geen speeltuin. We proberen bezoekers in de eerste plaats tot rust te laten komen. We krijgen vaak bezoek van kinderen met autisme of kinderen die zich niet goed voelen in groep. Hier kunnen ze bekomen van de drukte, want er wordt niet geschreeuwd of gerend. We werken trouwens samen met een nabijgelegen boerderij die kinderfeestjes organiseert. Daar kunnen ze uit de bol gaan, bij ons komen ze voor de rust.”

Christines boerderij heeft een café waar geen cola of chips geserveerd worden, maar wel producten van lokale boerderijen. En zelfgemaakt ijs en gebak met ingrediënten uit de streek. “Het is hier back to basics, we willen mensen leren proeven van natuurlijke producten. Ze reageren opgetogen wanneer ze hier zijn. Ook wie gewoon een koffie komt drinken, zie je helemaal tot rust komen.”

Behalve voor rust zorgen kinder­boerderijen ook voor kennisoverdracht. En dat is nodig, want de kennis van de natuur is soms bedroevend, merkt Heidi De Potter, die kinderkampen organiseert op de boerderij van haar man in Eeklo (boerderijdagen.be). “Kinderen zijn hier een week lang bij de dieren, ze verzorgen ze, geven ze te eten, knuffelen konijnen, spelen spelletjes op de weide...” Zelf is Heidi leerkracht, met de kampen begon ze om educatieve redenen. “Ik wilde kinderen weer naar buiten krijgen. Ze weten amper nog waar melk vandaan komt. Laatst gingen we naar een kalfje kijken dat melk bij de moeder aan het drinken was en een kindje vond dat vies. Dat vond ik veelzeggend. Je kan de kinderen die op de buiten opgroeien er zo uit halen. Stadskinderen stellen veel meer vragen, voor hen is wat ze hier zien nieuw.”

Ook Heidi merkt dat de vraag naar boerderijkampen stijgt. “Vorig jaar is onze website zelfs even gecrasht omdat er tweeduizend bezoekers tegelijk op zaten. Kinderen die hier op kamp zijn geweest, willen ook altijd terugkomen. Hoe dat komt? Ze zitten zoveel voor de tv, computer of tablet dat ze amper nog buitenkomen. En speeltuinen zijn dan wel populair, maar ook die zijn vaak binnen. Er is duidelijk nood aan buitenactiviteiten.”

Vertrouwensband

Boerderijen stellen hun erf niet enkel open voor kinderen of toeristen. Veel boeren ­proberen tegenwoordig ook zelf hun producten te verkopen. Dat hoevewinkels de jongste jaren zo populair zijn, heeft volgens Sara De Preter, projectcoördinator Korte Keten van het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing, in de eerste plaats te maken met de betrokkenheid van de koper. “Door rechtstreeks bij de boer te kopen, komen consument en producent in direct contact met elkaar”, zegt ze. “Dat schept een vertrouwensrelatie en meer betrokkenheid: de consument weet wie zijn product maakt en de producent weet waar alles naartoe gaat.” Dat het aantal schakels op die manier verkleint, is gunstig voor de producent, die zo zelf zijn prijszetting kan bepalen. De lokale economie vaart er wel bij en de consument krijgt inzicht in de productieprocessen. Niets dan voordelen dus. “De diversiteit wordt steeds groter”, zegt De Preter, die het aantal hoevewinkels tijdens de coronacrisis een boost zag krijgen. 

Vlees met een verhaal

Pieter en Jessie Stessel-­Bosmans, die een landbouwbedrijf met runderen runnen, openden al in 2003 een hoeveslagerij op hun erf in Veltem-Beisem bij Leuven (waterbos.be). “We verkochten pakketjes rundvlees op bestelling. Acht jaar geleden zijn we met een hoevewinkel begonnen, waar we behalve vlees van onze dieren ook groenten en fruit van collega’s aanbieden, het liefst zo lokaal mogelijk. De slagerij kwam er omdat de vleesprijs gekelderd was, waardoor we met verlies verkochten.” Nu kan het koppel zelf zijn prijs bepalen.

“Het is ook plezant om reacties van klanten te horen. Sinds de pandemie hebben mensen meer tijd om naar ons te komen. We vinden het belangrijk dat het verhaal achter ons vlees klopt, en dat wordt geapprecieerd. Zo hebben we vrouwelijke dieren, want dat vlees bevat meer vet, heeft bijgevolg een betere smaak en is van constante kwaliteit. Ook belangrijk: de dieren mogen bij ons op de weide en de kalveren zogen bij de moeder, wat lang niet overal gebeurt.”

Ook het veiligheidsgevoel speelt mee, denkt Jessie. “Mensen weten graag wat ze eten. Veel klanten komen na mond-tot-mond­reclame, we hebben zelfs vegetariërs over de vloer gehad die een klein stukje vlees wilden proberen.”

Nog meer beestige adressen

Zedelgem: leuke kampen op een kijkboerderij, pierlapont.be

Mechelen: fraaie kinderboerderij op Domein Tivoli, mechelen.be/domein-tivoli

Oostende: kinderboerderij vlak bij de kust, visitoostende.be/nl/kinderboerderij-de-lange-schuur

Lier: struisvogels zijn de blikvangers op deze kinderboerderij, tstruisvogelnest.be

Torhout: kleine en grote boerderijdieren op een enorm domein, torhout.be/kinderboerderij

Belsele (Sint-Niklaas): van varkens tot konijnen, ze staan allemaal paraat voor de zomerkampen, wollenhof.be

Oostkamp: kinderen zorgen tijdens een kamp voor de koeien van de boerderij, degrotelinde.wordpress.com

Gemmenich (Plombières), vlak bij het Drielandenpunt: boerderijkampen voor kinderen, grunebempt.be

Op boerenbed.be vind je agrotoeristische adressen in België en Nederland, Duitsland, Frankrijk, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk