Vier jongeren leven zeven dagen lang zonder sociale media: ‘Fijn dat ik ’s avonds echt rust had’

Roos Peeters (21) uit Maasmechelen-Uikhoven: ‘Ik heb die stroom van entertainment nodig’

Studeert: communicatiemanagement. Hobby’s: haar eigen imkerij ‘Bijenzoet’. Gebruikt: Instagram en TikTok als ontspanning; Snapchat, Messenger en WhatsApp voor communicatie met familie en vrienden. Verwachting: een totale digital detox.

‘Ik ben enig kind en zit niet graag alleen thuis. De stilte compenseer ik met prikkels van sociale media of achtergrondgeluid van series of muziek, zelfs als ik onder de douche sta. Deze week was best confronterend, omdat ik merkte dat ik die continue stroom van entertainment nodig heb. Ik ben van nature een beetje angstig en laat me snel opjagen, de ruis van sociale media werkt als afleiding.

“’s Ochtends nam ik als alternatief de reclameblaadjes door. Na het avondeten duiken mijn ouders in hun gsm. Ik begon dan maar aan kruiswoordraadsels. De dode momenten op school en tijdens het studeren, die ik normaal opvul met scrollen, besteedde ik aan het lezen van het nieuws. Me vijf minuten vervelen kan ik niet, ik merk dat mijn gsm checken vergroeid is met mijn dag. Mijn batterijpercentage was op het einde van dag 1 nog 70 procent, normaal laad ik elke avond op.

“Samen met mijn vriend heb ik een eigen imkerij, Bijenzoet. Ik postte vorige week dat we nieuwe honing op voorraad hebben, dus de bestellingen via sociale media lopen binnen. Mijn vriend bekommerde zich deze week om de socials, hij hield me per sms op de hoogte: zoveel potten klaarzetten voor afhaal tegen dat tijdstip.

“De chaos die gepaard gaat met groepschats heb ik niet gemist, dat kan overweldigend zijn. Daar was ik even los van. Fijn dat ik ’s avonds echt rust had doordat er geen meldingen binnenkwamen. Mijn vrienden en ik hebben ook een hechter contact ervaren tijdens het project. We belden of gingen wandelen, waarbij de gesprekken een stuk dieper gingen. Zulke conversaties zijn waardevoller dan dan wanneer je communiceert in emoticons of foto’s.

“Wat ik meeneem uit het experiment? Gestructureerder leren omgaan met sociale media. Er staat geen stop op Instagram-reels of TikToks, doseren is moeilijk omdat die altijd maar doorlopen. TikTok laat ik sowieso weg, zeker met de examens in aantocht. Anders verzeil ik in een ritme van een paar pagina’s studeren en daarna drie kwartier kwijt zijn op TikTok.

“Ik ben wel benieuwd naar alle meldingen op Instagram en Snapchat. En Netflix, ik heb mijn series echt gemist.”

Lore Pikaerts (12) uit Blaasveld: ‘Vreemd om dagen te wachten voor je weet hoe je foto’s eruitzien’

Studeert: eerste middelbaar Latijn. Hobby’s: dansen, muziekschool en Chiro. Gebruikt: WhatsApp om af te spreken, Snapchat om te chatten met vrienden, Instagram/Pinterest om foto’s te bekijken. Verwachting: wil ontdekken hoe jongeren in het pre-gsm-tijdperk leefden.

“Ik heb mijn gsm een hele week weggelegd, in de kamer van mijn ouders. Dat vergt wel wat organisatie. Zo spreken we elke ochtend met vrienden via Snapchat af hoe we naar school fietsen. Nu moest ik ’s ochtends met de vaste telefoon naar een vriendin bellen. De eerste keer was best moeilijk, want ik had die nog nooit gebruikt. Ik wilde +32 intoetsen, maar vond het niet en snapte niet hoe het werkte met de kiestoon. Eenmaal op school stuurde een vriendin een berichtje naar mijn mama om te zeggen dat we goed waren aangekomen.

“We gingen deze week echt in ninetiesmodus: ik kreeg een T-shirt van Nirvana en we hadden we een ninetiesmuziekdagje. Tijdens een weekendje zee had ik meer tijd om te vliegeren, haaientanden te zoeken en gezelschapsspelletjes te spelen. In plaats van mijn gsm nam ik een boekje met sudoku’s mee. Ik kreeg van mijn ouders ook een oude fotocamera. Er zat een doosje bij met een zwart kokertje. Een filmrolletje. Ze hebben me moeten uitleggen hoe het werkt. Vreemd, om een week te moeten wachten voor je weet hoe je foto’s eruitzien.

“Dit experiment heeft me een nota in mijn agenda opgeleverd omdat ik een nieuwe hoofdstuk voor Frans vergat mee te nemen. Normaal kijk ik ’s ochtends online wat ik moet meenemen, maar nu kon dat niet. Het argument dat ik een week gsm-loos leefde voor De Morgen telde niet, zei de leerkracht. Het was wel een verademing om in het weekend niet aan school te moeten denken omdat ik geen berichten over examens en taken kreeg uit de klasgroep.

“Aan de andere kant heb ik extra kunnen oefenen voor mijn examen dwarsfluit. Ik ben geslaagd, maar kon na het examen niet naar huis bellen om het goede nieuws te melden. Ze hebben zitten nagelbijten tot ik thuis kwam.

“Het enige moment dat ik mijn gsm echt gemist heb, was toen ik alleen ging go-carten aan zee. Ik dacht: ‘Als er nu iets gebeurt, kan ik mijn ouders niet verwittigen’. En toen mijn dansleerkracht vroeg om chips mee te brengen voor de laatste dansles van het jaar, had ik dat ook niet gezien. Gelukkig hadden alle andere dansers iets bij zich. (lacht)

“Het eerste wat ik ga doen als de gsm weer op mag? Mijn BeReals (een app waarbij je elke dag op hetzelfde tijdstip een foto neemt) proberen redden. Want daar zit nu een gat tussen van zeven dagen. Een vriendin heeft mijn Streaks (een optie op Snapchat waarbij twee leden elkaar elke dag berichten sturen. Zodra een dag gemist wordt, vervalt het gesprek) overgenomen zodat ik mijn conversaties niet kwijt zou raken.”

Lores moeder Kathleen: “We hebben deze week écht contact gehad. Als het eten klaar is, sturen we gewoonlijk een berichtje omdat roepen niet helpt. Lore was deze week alerter. Als we iets vroegen, kwam er meteen antwoord, in plaats van een vage ‘uhu’ van achter haar gsm. Ze hielp met afruimen, de gourmet voorbereiden, … Op weekend zitten de nichtjes vaak op een rij naast elkaar naar hun scherm te kijken, nu hebben ze met elkaar gepraat.

“Het enige moeilijke was vertrouwen op onze dochter: alleen naar school of de dansles fietsen, zonder iets te laten weten, is moeilijk voor deze generatie helikopterouders. Je weet tegenwoordig altijd waar je kind uithangt. Vroeger was dat anders: op kamp kreeg je één briefje en op schooldagen zag je je kind wel thuiskomen.” 

Of ze haar gsm dan nu terug mag, vraagt Lore. “Ja hoor!” Op de achtergrond klinkt een uitbundige “Hoera!”

Feraye Özyürek (22) uit Genk: ‘De updates over Amber Heard en Johnny Depp heb ik het meest gemist’

Studeert: international communications. Hobby’s: tuinieren, schilderen, series bingen, koken. Gebruikt: Instagram/WhatsApp om netwerk te onderhouden. Twitter om mening te uiten over actuele topics. Verwachting: teruggrijpen naar de nostalgische vibe: films huren, cd’s luisteren,…

“Ik heb alle apps van mijn gsm verwijderd en gebruikte hem enkel om te bellen en te smsen. Al snel bleek dat ‘even sociale media’ checken een gewoonte is, ik miste het. Een streepje eenzaamheid stak de kop op, want ik had amper contact met mijn vrienden. Maar toen kwam een buurmeisje langs om te gaan wandelen en belde een vriendin voor een koffiedate. Ik ben fan van Friends en had helemaal het Central Perk-gevoel, met die spontane ontmoetingen. Die sfeer en die vriendengroep missen we door sociale media en door de impact van de coronacrisis.

“Netflix en Disney+ vlogen van al mijn devices. Ik trok naar de videotheek om enkele ninetiesfilms op dvd te huren: Pulp Fiction, Men in Black en Mean Girls. Geweldig. Mijn broer, zus en ik hebben zo gelachen om de klungelige special effects en het fake alienslijm. En wáárom had ik nog nooit iets van Tarantino gezien? Ik moet dringend meer van zijn films bekijken.

“Mijn fotocamera werd afgestoft en ik heb een album aangelegd met foto’s van deze week die ik oldskool wil afdrukken: een concert van mijn zusje, een feestje bij mijn oom. Ook Spotify of YouTube luisteren zat er niet in, dus duikelde ik de eerste cd van Adèle op die ik jaren geleden kreeg. Heerlijk, ik werd meteen terug naar de sfeer van toen gekatapulteerd. Ik moest mijn moeder deze week ook oppikken op een plek die ik vaag kende, maar zo zonder Google Maps? Gelukkig gooit mijn mama niets weg en kon ik een oude wegenkaart gebruiken.

“Wat ik het meest gemist heb? Alle updates over de rechtszaak tussen Johnny Depp en Amber Heard. (grinnikt) Ik volg het echt op de voet. En mijn vrienden hebben mij gemist. Als je afwezig bent op sociale media, lijkt het alsof je niet meer bestaat. Ik kreeg aan het eind van het project de reactie: ‘Ah, daar ben je weer. Je leeft nog’.

“In de toekomst ga ik het scrollen uit verveling beperken. Het is zo leeg. Ik hoef echt niet te weten dat een van mijn vrienden net een cola heeft gedronken als ik mijn Stories open. Een weekje in een teletijdmachine kruipen was een bevrijdende ervaring.”

Margo Dehertogh (12) uit Willebroek: ‘In plaats van doelloos te scrollen kan ik beter buiten zijn’

Studeert: eerste jaar middelbaar. Hobby’s: voetbal en skaten. Gebruikt: TikTok voor animatie, Instagram voor foto’s. Verwachting: benieuwd of het lukt.

“Ik kondigde op Snapchat en Stories (Instagram) aan dat ik een week offline zou zijn. Anders valt het te veel op dat je een dag mist en kan het geïnterpreteerd worden als een afwijzing van de vriendschap. Oma had mijn Stories gemist en stuurde na één dag al een berichtje naar mijn papa om te vragen waarom ik offline was en of ik gestraft was. Lachen!

“Het project sprak me meteen aan. Ik was liever geboren in een tijdperk waarin geen gsm of sociale media bestonden. Het lijkt me eenvoudiger, met meer rust en minder druk om perfecte foto’s te posten. Ik zou graag zonder door het leven gaan, maar helaas is een gsm vandaag de dag nodig: om af te spreken, voor school, …

“Huiswerk maken zonder gsm was moeilijk. Mijn vrienden nemen niet op als ik bel, ik vermoed omdat we elkaar nooit bellen. Ze antwoorden ook nooit op sms’jes, de meldingen hiervoor staan uit. Zo kwam ik deze week, toen ik op school aankwam, voor een verrassing te staan. Blijkbaar hadden we drie toetsen. Ik heb ’s ochtends snel snel nog wat gestudeerd. De punten zijn nog niet binnen.

“Voor een vakproject mochten we onze gsm gebruiken. Natuurlijk wordt er dan niet aan het project gewerkt en begint iedereen TikToks te maken. Ik zat er toen maar wat bij, terwijl mijn vrienden me een beetje uitlachten. Ze dachten nooit dat ik het een week lang zou volhouden.

“Ik heb wel het gevoel dat ik door die week offline te zijn niet meer weet wat in is voor mijn haar. Volgens mij is de mode ook alweer veranderd. Ook online nieuwe schoenen kopen zat er niet in, we moesten op zondag op zoek naar een fysieke winkel.

“De tijd dat ik niet op TikTok zat, heb ik ingevuld met skaten en nieuwe skills leren. Ik oefende mijn kickflips en perfectioneerde de Big Spin. Tijdens een vriendenweekend heb ik strandbloemen gemaakt met de jongere kinderen, iets wat ik anders nooit zou doen. In de toekomst ga ik het doelloos scrollen op bijvoorbeeld Instagram proberen te minderen. Die tijd kan ik beter besteden aan buiten zijn en voetballen. Als ik mijn gsm straks weer mag gebruiken, ga ik me eerst bezighouden met het beantwoorden van berichtjes, te beginnen met die van mijn oma.” (lacht)

Margo’s moeder Nathalie: “We vonden het een geweldige ervaring. Margo toonde interesse en zocht ons op. In de auto is het vaak beeld zonder klank en zit ze op haar gsm, maar nu hadden we leuke gesprekken, heel gezellig. Margo nam spontaan deel aan het gezin.

“Een treinstaking was wel een kleine horde: Margo belde om te vragen of we haar wilden ophalen. De reflex is om met WhatsApp te bellen, we hebben moeten uitleggen dat er ook zoiets bestaat als een gewone telefoonapp op haar gsm.”