Nationale Bank is voorzichtig hoopvol: inflatie zou na de zomer opnieuw afnemen en er is geen recessie op komst

Gestuwd door historische hoge energieprijzen is de inflatie in ons land nog hoger uitgevallen dan verwacht. De komende maanden zou het tempo van de stijging evenwel moeten afnemen. “We gaan ervan uit dat de inflatie nu piekt, maar binnen één à twee maanden zou de totale inflatie toch geleidelijk aan moeten afnemen”, zegt Geert Langenus, econoom bij de Nationale Bank. Maar ook hier houdt de centrale bank een slag om de arm. “Alles is wel extreem afhankelijk van de energieprijzen”.

Concreet gaat de nationale bank uit van een inflatie dit jaar van 8,2 procent en van 2,6 procent volgend jaar. Eind 2023 zou de inflatie dan onder de 2 procent duiken - de doelstelling van de Europese Centrale Bank - om in 2024 uit te komen op 1,3 procent. “We zien geen langdurige loon-prijsspiraal”, aldus Langenus.

Een dalende inflatie is niet hetzelfde als dalende prijzen. Wel zou het tempo van de prijsstijgingen weer op een normaal niveau uitkomen.

De Belgische economie zal dit kwartaal en het volgende kwartaal wel "tijdelijk maar duidelijk vertragen", verwacht de Nationale Bank. Pas in het najaar zou de groei weer aantrekken. Tekenen van een zware recessie ziet de Bank evenwel niet.

Dat vertaalt zich in een bbp-groei dit jaar naar verwachting van 2,4 procent en van 1,5 procent volgend jaar. In 2024 zou er een groei van 2 procent worden opgetekend.

Ondanks de vertraging van de economie blijft de arbeidsmarkt aantrekken, al verwacht de Nationale Bank dat het tempo waaraan banen worden gecreëerd wel iets afneemt. De werkloosheidsgraad zou tegen 2025 dalen naar 5,5 procent. “Voor België is dat een ultralaag niveau”, aldus NBB-econoom Geert Langenus.

De Nationale Bank waarschuwt dan weer voor de hoge overheidsschuld. “Op Malta na zijn we de slechtste leerling van de klas in de eurozone”, zegt gouverneur Pierre Wunsch. De Bank meldt dat het Belgisch begrotingstekort structureel hoog blijft, met een tekort van 4,5 procent in 2022 en 2023 en van zelfs 5 procent in 2024 bij ongewijzigd beleid. Bijgevolg blijft ook de schuld van de overheid stijgen. In het geval van een recessie zou dat tekort zelfs naar 6,5 à 7 procent kunnen stijgen. 

Dat betekent volgens de gouverneur ook dat er geen middelen zijn om een volgende schok op te vangen. “We moeten absoluut maatregelen nemen”, aldus Wunsch. “De structurele tekorten moeten omlaag.” Alleen al om de schuld onder controle te krijgen en het tekort met 0,6 procent te verminderen, moet jaarlijks 3 miljard euro worden bespaard. 

Denken dat de overheid iedereen zal kunnen compenseren voor de stijgende energiekosten is dan ook gevaarlijk, vindt de gouverneur. “Iedereen compenseren is niet mogelijk. Er is geen ruimte voor structurele steun. We hebben geen geld om de energieschok voor iedereen op te vangen”, klinkt het. 

Ook staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open Vld) waarschuwt: “Er moeten dringend hervormingen gebeuren om de financiële houdbaarheid van ons land op langere termijn te waarborgen. Wat daarbij (bij het oplopen van de Belgische schuld, nvdr.) gevaarlijk is, is dat dit niet te wijten is aan tijdelijke factoren zoals corona of de oorlog in Oekraïne, maar wel aan stijgende structurele uitgaven. Die uitgaven stijgen door de impact van de vergrijzing”, klinkt het. De staatsscretaris pleit ervoor om werk te maken van in het regeerakkoord opgenomen hervormingen, zoals van de arbeidsmarkt, fiscaliteit en pensioenen. 

Wie betaalt de factuur van de prijzenschok in ons land? Dat blijken vooral de bedrijven, zo zegt de Nationale Bank. Het zijn zij die het grootste deel van de stijgende prijzen voor hun rekening nemen. De overheid neemt ook een klein deel voor haar rekening. “De huishoudens betalen bijna niks”, aldus gouverneur Pierre Wunsch.

Dat komt omdat de gezinnen beschermd zijn door de automatische indexering. In 2022 dalen de reële lonen wel nog, omdat de automatische indexering met wat vertraging werkt. Maar in 2023 werkt die automatische indexering volop, en is er een stijging van de reële lonen. In onze buurlanden bestaat die automatische indexering niet, waardoor de gezinnen er wel koopkracht verliezen.

De indexering zorgt ervoor dat de loonkosten van de Belgische bedrijven stijgen. “De hoge inflatie duwt de loonkostengroei tot ongeziene hoogtes”, aldus de Nationale Bank. Op twee jaar tijd - 2022 en 2023 - ontstaat zo een nieuwe loonkostenkloof met de buurlanden van bijna 5 procent, die maar gedeeltelijk wordt gecompenseerd in 2024. De uiteindelijke kloof in uurloonkost zal in 2024 met 3,5 procent zijn toegenomen. 

Een groot deel van de stijgende loonkost kan worden opgevangen met de winstmarges van de bedrijven. Door die hoge marges beschikken de bedrijven over een buffer. Maar dat geldt niet voor alle sectoren en bedrijven. “Voor een aantal sectoren en bedrijven wordt dat moeilijk”, aldus Wunsch over de stijging van de loonkosten.