Meer dan 14 procent van de wereldbevolking heeft antistoffen tegen de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt
14,5 procent van de wereldbevolking heeft antistoffen in het bloed tegen de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Dat blijkt uit een zogenoemde meta-analyse van een aantal studies. In Centraal- en West-Europa en Oost-Azië liggen de percentages het hoogst en mannen ouder dan 50 die in landelijke gebieden leven, lopen het meeste risico op een besmetting.
Lyme of de ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi sensu lato (Bb). Het is de meest voorkomende infectie die door teken wordt overgedragen. Teken staan overigens op de tweede plaats, na muskieten, wat het aantal schadelijke microben betreft die ze meedragen en kunnen overdragen op de mens.
De ziekte van Lyme is zelden dodelijk maar ze kan wel ernstige en langdurige gevolgen hebben.
Ze begint meestal - maar niet altijd - met een zwelling en een rode uitslag op en rond de plaats van de tekenbeet, gevolgd door griepachtige symptomen, namelijk koorts en koude rillingen, pijn in de spieren en gewrichten, hoofdpijn en in sommige gevallen ook misselijkheid en overgeven.
De infectie kan zich echter ook uitbreiden naar andere weefsels en organen en mogelijk het zenuwstelsel, de gewrichten, het hart en de huid aantasten.
Overigens betekent een infectie met de Bb-bacterie, zoals blijkt uit de aanwezigheid van antistoffen, lang niet altijd dat men ook de ziekte van Lyme krijgt. Het is perfect mogelijk dat het immuunsysteem, onder meer dankzij die antistoffen, afrekent met de infectie.
Bijna 160.000 mensen
De ziekte van Lyme blijft zich verspreiden over de wereld, maar er is geen overeenstemming over hoe vaak ze wereldwijd voorkomt of wat de specifieke risicofactoren zouden kunnen zijn.
Om dat hiaat in onze kennis op te vullen, doorzochten wetenschappers van de Medische Universiteit in Kunming in China de belangrijkste onderzoeksdatabanken. Ze bekeken 137 studies die in aanmerking kwamen uit een aanvankelijke eerste selectie van 4196 studies, die gepubliceerd waren tot eind 2021. Uiteindelijk brachten ze de gegevens uit 89 studies samen. Die studies hadden betrekking op 158.287 mensen.
De analyse van die verzamelde gegevens toonde aan dat de geschatte seroprevalentie - de aanwezigheid van antistoffen tegen de Bb-bacterie in het bloedserum - wereldwijd 14,5 procent bedroeg.
De regio's met de hoogste gerapporteerde seroprevalentie - en dus het hoogste aantal besmettingen - waren Centraal-Europa met 21 procent van de bevolking, Oost-Azië met 16 procent, West-Europa met 13,5 procent en Oost-Europa met 10,5 procent.
De regio's met de laagste gemelde seroprevalentie waren de Caraïben met 2 procent, Zuid-Azië met 3 procent en Oceanië met bijna 5,5 procent.
Volgens de onderzoekers gaat het om het meest volledige en meest up-to-date systematische onderzoek van de wereldwijde seroprevalentie van Bb.
Oudere mannen op het platteland
Het viel de auteurs van de studie op dat de gerapporteerde aanwezigheid van Bb-antistoffen lager lag in studies die 'Western Blotting gebruikten, een veel gebruikte analytische techniek om de aanwezigheid van specifieke eiwitten te bevestigen, dan in studies die andere methoden gebruikten.
In het licht van die bevinding stellen ze dat het routinematig gebruik van Western Blotting de nauwkeurigheid van het opsporen van antistoffen aanzienlijk zou kunnen verbeteren.
Omdat die techniek nauwkeuriger is, voerden ze een analyse uit op een kleinere verzameling van 58 studies waarin Western Blotting gebruikt was en die toonde aan dat een hogere leeftijd - meer dan 40 jaar -, man zijn, verblijven in landelijk gebied en - uiteraard - gebeten worden door een teek allemaal geassocieerd zijn met een hoger risico op antilichamen tegen Bb.
Ook landbouwers en andere mensen die regelmatig in interactie komen met dieren die gastheren zijn van teken zoals honden en schapen, liepen meer risico gebeten te worden door een geïnfecteerde teek - niet alle teken zijn immers drager van de Bb-bacterie.
Uit de resultaten blijkt ook dat besmettingen met Bb meer voorkwamen tussen 2010 en 2021 dan tussen 2001 en 2010. Uit eerdere studies was al gebleken dat het aantal gevallen van ziekten die doorgegeven worden door teken, de laatste 12 jaar verdubbeld is.
Mogelijke verklaringen daarvoor zijn ecologische veranderingen, langere en drogere zomers en warmere winters door de opwarming van het klimaat, migraties van dieren, de fragmentatie van landbouwgrond en het feit dat mensen meer tijd buiten doorbrengen met hun huisdieren, zeggen de onderzoekers.
Weinig aandacht wereldwijd
De auteurs geven toe dat er redenen zijn om enig voorbehoud te maken bij hun bevindingen, waarvan de belangrijkste het feit is dat er slechts weinig langetermijnstudies over het onderwerp zijn.
Ook bleek het onmogelijk om op een systematische manier vast te stellen of een positieve test voor antilichamen enig langetermijneffect heeft op het krijgen van de ziekte van Lyme of op het risico op herval.
Het opzet van de studies die ze opgenomen hebben in hun onderzoek, bleek ook aanzienlijk te variëren en in de meeste studies ontbrak er belangrijke informatie, zoals de precieze definitie van groepen met een hoog risico.
Toch besluiten de auteurs: "De gerapporteerde geschatte wereldwijde seropositiviteit voor Bb ligt relatief hoog. De ziekte van Lyme is een wijd verspreide infectieziekte, maar ze heeft wereldwijd niet veel aandacht gekregen."
Een preciezer beeld van de wereldwijde verspreiding van de ziekte en van wie er het meeste risico loopt, "zou informatie kunnen leveren voor de ontwikkeling van een volksgezondheidsbeleid als antwoord op de ziekte en voor programma's om de ziekte onder controle te brengen", zo zeggen ze.
De studie van de Chinese onderzoekers is gepubliceerd in BMJ Global Health van het British Medical Journal. Dit artikel is gebaseerd op een persmededeling van het BMJ en een telex van het persbureau Agence France-Presse.