S. werkte in het zwart op werf ingestorte school Antwerpen: aannemer omschrijft hem als "voorbijganger"

Het zal je maar overkomen: net op het moment waarop een werf instort, wandel je er voorbij. Toch is het net dat wat de Oekraïner S. op 18 juni vorig jaar overkomen zou zijn, of dat is toch de officiële uitleg. Hij belandde onder het puin van het ingestorte scholencomplex KUUB in de Antwerpse wijk Nieuw Zuid. Volgens het medisch rapport dat achteraf werd opgesteld, hield hij er een verpletterd linkerbeen aan over, een bekkentrauma en verschillende schaaf- en snijwonden.

Ook opvallend: volgens datzelfde rapport had S. een val van drie meter hoogte gemaakt. Vreemd, voor iemand die gewoon voorbijkwam.

De verklaring? S. was helemaal geen toevallige voorbijganger. Hij was aan het werk op de werf. Maar officieel bestond hij niet: hij was er niet geregistreerd als arbeider, geen enkele van zijn papieren was in orde en hij kwam de werf binnen samen met een collega die wél geregistreerd was.

Toch staat S. als voorbijganger opgelijst in het omstandig verslag dat de hoofdaannemer opstelde kort na de ramp. Er staat expliciet bij dat er “geen gegevens beschikbaar” zijn van de man. Het verslag is bedoeld om de omstandigheden te beschrijven waarin het ongeval zich heeft voorgedaan.

In dat verslag worden negen gewonden geïdentificeerd. Acht van hen waren arbeiders die op het moment van het ongeval aan het werk waren op de werf voor vier verschillende aannemers. De negende, S., is de enige waarvan enkel de voornaam vermeld wordt. Hij werd dus in het rapport aangeduid als een voorbijganger, met de kanttekening “verder te onderzoeken”.

S. was echter ook aan het werk op de werf, net als de acht anderen, zij het in het zwart. Dat blijkt uit informatie van Fairwork Belgium, een organisatie die ijvert voor de rechten van arbeidsmigranten.

S. werkte zonder papieren omdat hij hier als Oekraïner niet mocht werken. Hij raakte binnen op de bouwwerf met de badge van een collega. Hij had overigens ook al op andere werven gewerkt, in opdracht van dezelfde firma. De naam van die firma is bekend bij de redactie.

Na het ongeval kwam S. in het ziekenhuis weer bij bewustzijn. Hij zou er uiteindelijk een week verblijven. Zijn werkgever voerde hem na afloop naar zijn appartement, en betaalde ook zijn medicatie.

De gevolgen van het ongeval voelt S. tot vandaag. Hij heeft geen gevoel meer in één kant van z’n hoofd, is het gevoel verloren in zijn ledematen en kampt met een verminderd zicht. Hij kan niet meer werken en is intussen teruggekeerd naar Oekraïne.

Doordat S. ongeregistreerd aan het werk was, kan hij ook geen beroep doen op enige vorm van sociale bescherming. Volgens Fairwork beloofde zijn werkgever de verdere medische zorgen te betalen, maar is dat nooit gebeurd.

Hoe S. dan uiteindelijk het etiket van voorbijganger opgekleefd kreeg? Op vraag van zijn baas, zegt hij. “Mijn baas vroeg me om dat te zeggen, omdat hij en ik op die manier allerlei problemen zouden vermijden.”

De advocaat van S., Jan Buelens, zal een rechtszaak aanspannen tegen de werkgever van S. én de hele keten aan aannemers boven hem.

Veel van de arbeiders op de werf werkten immers, net als S., voor een kluwen van aannemingen. Zo waren er volgens S.’ advocaat, die verder ook de vakbonden ABVV, ACV en vier overlevende slachtoffers vertegenwoordigt, in de praktijk meer dan 300 aannemers aan het werk. Nog volgens hem is dat een veelvoud van het officiële aantal van 43 dat hem gemeld werd.

Dat komt doordat elk van die aannemers op zijn beurt met onderaannemers werkt. Zo loopt het aantal werkelijke werkgevers snel op. Bovendien werken veel van de arbeiders van die onderaannemers zelf als zelfstandige, of krijgen ze een miniem aandeel van de onderneming om zo als meewerkend vennoot te worden ingeschakeld. Zo wordt sociale bescherming afgewenteld op het individu en hoeven de  werkgevers zich van weinig wettelijke verplichtingen iets aan te trekken. 

“Voorbijganger” S. is niet de enige bouwvakker die tot vandaag op compensatie wacht voor het leed dat hij geleden heeft. VRT NWS bracht deze ochtend al het verhaal van de Moldavische arbeider Victor Bet.

Bet werkte als meewerkend vennoot bij een Brusselse onderneming die in onderaanneming werkte voor een andere onderneming die op haar beurt voor de hoofdaannemer werkte.

Bet was een half jaar arbeidsongeschikt en heeft tot nu toe geen geld ontvangen van de hoofdaannemer. Wel zamelden de werknemers van het bedrijf 2.500 euro voor hem in.