Nederlandse premier: "Turkije moet zich verontschuldigen voor nazi-vergelijking"
De relaties tussen Nederland en Turkije zijn de voorbije 24 uur in een ijltempo onder het vriespunt gedaald. De oorzaak is het Nederlandse veto tegen de deelname van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken aan een politieke meeting gisteren in Rotterdam en de uitzetting van een andere Turkse minister verschillende uren later.
Rutte stelt dat hij geen andere keuze had na het dreigement vanuit Ankara dat er na een verbod sancties zouden volgen. "Nederland laat zich niet chanteren", aldus de premier.
De premier zei gechoqueerd te zijn dat de Turkse minister van Familiezaken ondanks een duidelijk verbod toch naar Nederland reisde. Hij ontkende dat de vrouw diplomatieke onschendbaarheid geniet.
Volgens Rutte heeft hij gisteren acht keer gebeld met zijn Turkse collega Yildirim. Het laatste gesprek was rond 2 uur 's nachts, enkele uren nadat er in Rotterdam rellen waren uitgebroken. Rellen die volgens Rutte totaal onaanvaardbaar zijn. "Iedereen moet zijn fatsoen houden." Vandaag heeft hij de Turkse Nederlanders opgeroepen om het hoofd koel te houden. Volgens de openbare omroep NOS reageerde Rutte daarmee op oproepen op sociale media om opnieuw te gaan demonstreren.
"Het zijn Nederlandse staatsburgers"
Rutte distantieerde zich van de uitspraken van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan gisteren als zou Nederland "fascistisch" zijn en "een overblijfsel van het nazi-regime". Hij zei dat de Turken zich daarvoor moeten verontschuldigen.
Maar wat hem nog het meeste stoort, is dat de Turkse regering in de hele discussie verwijst naar Turkse staatsburgers in Nederland. "Het zijn Nederlandse staatsburgers die mogelijk ook stemrecht hebben in Turkije", klinkt het.
Turken gooien olie op het vuur
Voorlopig ziet het er niet naar uit dat de Turkse bewindslui van zin zijn hun toon te matigen. De Turkse president Erdogan heeft Nederland vandaag nu weer verweten zich te gedragen als "een bananenrepubliek", en hij heeft internationale organisaties opgeroepen Nederland sancties op te leggen tot het land zich verontschuldigd heeft.
"Als je de Turks-Nederlandse relaties opoffert aan de verkiezingen van woensdag, dan zal je een prijs betalen", zo zei hij. "Diegenen die hun honden en hun haat loslaten, zullen een prijs betalen", voegde hij er aan toe, in een referentie naar foto's van politiehonden die Turkse demonstranten bij het consulaat in Rotterdam bijten.
De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders heeft daarop gereageerd door te zeggen dat er geen verontschuldigingen zullen komen.
En de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu heeft in Metz in Frankrijk tijdens een toespraak nog maar eens een referentie naar extreemrechts gemaakt. Cavusoglu noemde Nederland "de hoofdstad (sic) van het fascisme". Hij zei dat de Nederlanders rekenschap zullen moeten geven, onafgezien van het feit of ze zich verontschuldigen of niet.
Europa
Erdogan was ook in zijn wiek geschoten dat Europa geen kritiek levert op het Nederlandse optreden. "Heeft Europa iets gezegd? Nee. Waarom? Omdat ze elkaar niet bijten", zo zei hij.
Toch lieten andere EU-landen vandaag van zich horen, zij het niet zoals Erdogan dat zou willen.
Zo riep Frankrijk op tot de-escalatie. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault zei dat het in dergelijke omstandigheden onontbeerlijk is om met een gevoel voor verantwoordelijkheid op te treden en onnodige controversen te vermijden. Hij riep de Turken op "excessen en provocaties" achterwege te laten.
De Franse conservatieve presidentskandidaat François Fillon zei dan weer dat Frankrijk de bijeenkomst van de Turkse minister Cavusoglu had moeten verbieden. De centrum-kandidaat Emmanuel Macron veroordeelde scherp de "provocaties" van de Turkse regering en zei dat de Europese Unie eensgezind moet reageren.
In de Duitse politiek gingen stemmen op om solidariteit met Nederland te tonen. Volgens de voorzitter van de Duitse liberale partij FDP heeft premier Mark Rutte gehandeld zoals je het ook van de Duitse bondskanselier Angela Merkel en Europa had mogen verwachten.
De Duitse vicevoorzitter van het Europees Parlement Alexander Lambsdorff ijvert intussen voor een Europees verbod op het campagnevoeren door Turkse ministers in de EU. "De Europese Unie zou overeen moeten komen dat Turkse minister geen campagne mogen voeren in de EU", zo zei hij aan Die Welt. "De Nederlanders laten zien hoe het moet, de Duitse regering draait als een kat rond de hete brij... Op die manier kan Turkije het ene land tegen het andere uitspelen."
Ook de Deense regering ziet de rel met lede ogen aan. Premier Lars Lokke Rasmussen stelde voor een gepland bezoek van zijn Turkse ambtsgenoot Binali Yildirim aan Denemarken uit te stellen. "De bijeenkomst kan niet los worden gezien van de Turkse aanvallen op Nederland", zei Rasmussen.