Direct naar artikelinhoud
InterviewIvan Van de Cloot

Econoom Ivan Van de Cloot: ‘Dit is een collectieve verarming. Het enige wat we kunnen doen, is de pijn voor een beperkte groep matigen’

Ivan Van de Cloot.Beeld Photo News

Terwijl de Nationale Bank verwacht dat de inflatie na de zomer daalt, waarschuwt de hoofdeconoom van ING voor een recessie. Ivan Van de Cloot, hoofdeconoom van denktank Itinera, verklaart de tegenstrijdige berichten en analyseert de Europese crisisaanpak. ‘Je lost niets op door iedereen meer geld te geven.’

Waarom klinken de langetermijnprognoses van verschillende experts tegenstrijdig?

“Niemand kent de toekomst en het wordt sowieso kantje boordje. Technisch gezien is er pas sprake van een recessie wanneer de groei van het bruto nationaal product twee opeenvolgende kwartalen negatief is. De Nationale Bank houdt voor het tweede kwartaal van dit jaar bijvoorbeeld rekening met een nulgroei, maar na een herziening van deze cijfers kan de groei plots licht negatief zijn. Dan is er dus plots wel een recessie. Sowieso hebben mensen die exacte definitie niet nodig om de huidige crisis op het domein van koopkracht te voelen.”

De middenklasse is dankzij de automatische loonindexering nochtans vrij goed beschermd tegen prijsschokken.

“De onderzoeken daarover vertellen niet alles omdat de indexering niet voor iedereen op hetzelfde moment plaatsvindt. Al klopt het wel dat het uitgebreid sociaal tarief sommige mensen overcompenseert. Daarom vind ik dat we bij het crisisbeleid niet met een te groot kanon moeten schieten. Het wordt haast een middenklassenbeleid, waarbij we meer doen dan alleen nadenken over hoe we de zwakste burgers kunnen ondersteunen. Er is vandaag een probleem aan de aanbodzijde, niet aan de vraagkant. Producten worden nu eenmaal duurder en je lost dat niet op door iedereen meer geld te geven, want zo voed je de inflatie. Dit is een collectieve verarming en het enige wat we kunnen doen is de pijn voor een beperktere groep mensen matigen. Daarbij moeten we nadenken of er aanpassingen aan het systeem van loonindexering mogelijk zijn.”

Een voorstel daarover van werkgeversorganisatie Voka zette kwaad bloed bij de vakbonden. Waarom zouden zij er ooit mee instemmen?

“Echte solidariteit is niet voor iedereen compensaties eisen, dat is als een slang die in zijn eigen staart bijt. De automatische indexering heeft zo als nadeel dat ze ervoor kan zorgen dat bedrijven minder nieuwe mensen aannemen en vertrekkende werknemers niet snel vervangen. Als de inflatie niet lang aansleept, blijven de gevolgen daarvan beperkt. Maar als het een langdurig probleem wordt, groeit ook de prijs die de arbeidsmarkt betaalt.”

“Naast deze automatische loonindexering heeft de politiek nog andere middelen in handen om de crisis te bezweren. Alleen heb ik gemengde gevoelens bij het gelekte rapport dat de economische experten aan de federale overheid willen voorleggen. Een idee als de verlaging van de maximumsnelheid op autosnelwegen zou nooit voorgesteld zijn aan de vorige, Zweedse regering. Je begeeft je als expert op glad ijs wanneer je voorstellen doet omdat je denkt dat de politiek ze wil. Al ben ik het eens met hun idee dat de btw-verlaging op gas en elektriciteit niet houdbaar is.”

De Europese Centrale Bank (ECB) kondigt ondertussen een reeks renteverhogingen aan. Zullen deze volstaan om het inflatiespook te verjagen?

“Ik denk dat de ECB met een geloofwaardigheidsprobleem kampt en achter de feiten aanloopt. De organisatie houdt zich namelijk niet alleen met de inflatiebestrijding bezig, maar probeert er ook voor te zorgen dat de muntunie niet uit elkaar valt. Voor Italië zorgde de stijgende rente op de staatsschuld voor problemen, waardoor daar een noodoplossing voor gezocht moest worden. Zo treedt de ECB niet doortastend genoeg op en dat heeft gevolgen. Als je in eerste instantie niet bereid bent om een bepaalde prijs voor een oplossing te betalen, wordt de uitweg uit de crisis later alleen maar moeilijker en duurder. De centrale banken moeten daarom sterker optreden en uitleggen wat nodig is.”