"Le nouveau CD&V est arrivé": hoe profileringsdrang van CD&V spanningen binnen Vlaamse meerderheid opvoert 

Het was een opvallende tweet van Sammy Mahdi donderdag, de toekomstige voorzitter van CD&V. Het Grondwettelijk Hof had net de nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad in het middelbaar onderwijs vernietigd. "Een goede zaak", aldus Mahdi. "De eindtermen gingen te ver", tweette ook huidig CD&V-voorzitter Joachim Coens.

Opvallend, want de onderhandelingen over die eindtermen zijn destijds opgestart onder toenmalig Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) en werden ook door CD&V goedgekeurd in het Vlaams Parlement. "Da's een beetje raar", reageerde huidig minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) donderdag in "Het journaal". Voor hem is de beslissing van het Grondwettelijk Hof een juridische nederlaag.

Ook politicoloog Nicolas Bouteca (UGent) vindt het "raar" dat CD&V het arrest van het Grondwettelijk Hof nu toejuicht na eerst te hebben ingestemd met de eindtermen. "Maar het is ook normaal dat CD&V de kant kiest van het katholiek onderwijs", aldus Bouteca. De katholieke onderwijskoepel is nauw verbonden met de Vlaamse christendemocraten en was naar het Grondwettelijk Hof gestapt tegen de eindtermen.

De eindtermen voor het onderwijs is niet het enige dossier dat spanningen veroorzaakt binnen de Vlaamse meerderheid. Ook in het stikstofdossier is er verdeeldheid, in het bijzonder over de "rode lijst" van landbouwbedrijven die te veel uitstoten en tegen 2025 zouden moeten sluiten.

Ook hier zit de spanning in de eerste plaats op de lijn N-VA en CD&V. De Vlaams-nationalisten leveren met Zuhal Demir de minister van Omgeving, voor Landbouw is de christendemocraat Jo Brouns bevoegd. Maar ook regeringspartij Open VLD roert zich bij monde van Vlaams Parlementslid Gwendolyn Rutten die zich vragen stelt bij de samenstelling van de rode lijst.

Op zich verdedigt de Vlaamse regering wel het stikstofakkoord dat ze bereikte in de krokusvakantie, maar CD&V heeft niet nagelaten om te wijzen op de bezwaren die iedereen die het oneens is nog tot gisteren kon indienen. Ook hier voelt de partij de adem van een belangenorganisatie waarmee ze een historische band heeft: de Boerenbond.

"Het is opvallend dat de CD&V in die twee dossiers eigenlijk ingaat tegen de consensus binnen de Vlaamse regering. In het dossier van de eindtermen is de partij daarin zelfs nog een versnelling hoger geschakeld", analyseert VRT-Wetstraatjournalist Ivan De Vadder.

"In de eerste plaats heb je de klassieke belangengroepen van de CD&V, het katholiek onderwijs en de Boerenbond. Die komen "in gevaar" en moeten verdedigd worden", verklaart De Vadder. "Maar er speelt ook absoluut een tweede element mee, namelijk le nouveau CD&V est arrivé". 

Na een barslechte peiling, het aftreden van voorzitter Coens en het ontslag van Vlaams minister Wouter Beke reageren de Vlaamse christendemocraten namelijk scherper en profileren ze zich duidelijker. "Dat is in mijn ogen nu de duidelijke houding van de CD&V. En eigenlijk nemen ze zo over wat de N-VA jarenlang heeft gedaan: met één been erin en met één been eruit, oppositie voeren binnen de regering. In Franstalig België noemen ze dat particip-opposition."

Dat valt ook politicoloog Nicolas Bouteca op. "CD&V is een partij geworden zoals heel veel andere partijen. Namelijk een partij die denkt aan het eigen profiel en minder aan bestuur. We lijken af te stevenen op een politiek die niet meer beweegt tot aan de volgende verkiezingen. Ik zie dit niet goedkomen."

"We wijzen vaak naar het federale niveau en die regering die er niet in slaagt om beslissingen te nemen. Men moet oppassen dat Vlaanderen niet in dezelfde situatie terechtkomt", stelt Bouteca. Volgens hem belooft dit ook weinig goeds voor de regeringsvormingen na de verkiezingen van 2024. "Ik hou mijn hart vast, als het nu al zo moeilijk is om beslissingen te nemen... Bij de partijen moet het besef groeien dat ze ook verkiezingen kunnen winnen door goed te besturen." 

De sfeer in de Vlaamse regering was al niet bijster goed. "Verzuurd en verziekt durf ik te gebruiken om de sfeer te beschrijven", zegt Ivan De Vadder. En er komen nog dossiers aan waarin CD&V zich wellicht zal profileren, denkt De Vadder. Ventilus, om er een te noemen. De nieuwe bovengrondse hoogspanningslijn die in West-Vlaanderen tot ongerustheid leidt bij de lokale bewoners en besturen.

Geen gemakkelijke tijden dus voor Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA). "Komt daar nog eens bij dat Jambon nu ook geregeld in het buitenland zit. Zaken inhalen die door corona niet mogelijk waren, heet het officieel. Maar het geeft wel het beeld van de afwezige minister-president, ook binnen de regering zelf", aldus De Vadder.

Ook professor Bouteca ziet in principe een rol weggelegd voor minister-president Jambon om zijn regering opnieuw op de rails te krijgen. "Maar je ziet of hoort hem tegenwoordig weinig. Het gevoel is ook dat hij maar één keer minister-president zal zijn. Er wordt nu al gekeken naar Zuhal Demir als de volgende minister-president. Dat maakt het voor hem natuurlijk ook niet makkelijk."