HERLEES. Olaf Scholz: “Poetin vreest voor vonk van democratie in zijn land” - Russen dringen door tot industriële zone Sjevjerodonetsk

Russische troepen zijn het industriegebied in de zwaar belegerde stad Sjevjerodonetsk binnengetrokken. Daar wordt al gevochten, meldt gouverneur Sergej Gaidai van de Oost-Oekraïense regio Loehansk op Telegram. Oekraïense troepen zouden alleen het grondgebied van de chemische Azot-fabriek nog in handen hebben. Ook omliggende plaatsen liggen constant onder vuur.

Russische troepen richten zich al geruime tijd op de inname van de strategisch belangrijke stad. Gaidai gaf eerder vandaag toe dat Oekraïense troepen de controle hadden verloren over Metjolkine, een dorp grenzend aan Sjevjerodonetsk.

Volgens de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek verblijven nog ongeveer driehonderd burgers in de Azot-fabriek. Al verandert de situatie voortdurend, zei ze vandaag volgens het Oekraïense persbureau Ukrinform. 

Oekraïense militairen hebben al honderden Russische tanks buitgemaakt. Alles samen zou Oekraïne al 252 tanks en 133 pantservoertuigen van de Russen hebben bemachtigd.

De Amerikaanse president Joe Biden gaat waarschijnlijk niet naar Oekraïne tijdens zijn reis naar Europa die deze week begint. In eerste instantie zei hij tegen verslaggevers "dat hangt ervan af" toen hem ernaar werd gevraagd. Later stelde hij: "tijdens deze reis is dat onwaarschijnlijk."

Biden gaat zaterdag naar een G7-bijeenkomst in Duitsland. Begin volgende week reist hij naar Spanje om een top bij te wonen van de NAVO, die plaatsvindt vier maanden na het begin van de Russische invasie van Oekraïne.

Ondanks diverse verzoeken van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft de Amerikaanse president Oekraïne nog niet bezocht sinds het uitbreken van de oorlog op 24 februari. Eerder brachten wel de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en defensieminister Lloyd Austin een bezoek aan het land. Zij spraken in de hoofdstad Kiev met Zelensky.

Daarmee is Biden een van de weinige westerse leiders die de trip naar Kiev nog niet heeft gemaakt. Vorige week was de Franse president Emmanuel Macron samen met de regeringsleiders van Duitsland en Italië in Oekraïne. De Britse premier Boris Johnson is al twee keer geweest.

De Amerikaanse acteur Ben Stiller heeft namens de Verenigde Naties een bezoek gebracht aan Oekraïne om met vluchtelingen te praten over de impact van de oorlog. "Veiligheid zoeken is een recht en het moet gehandhaafd worden voor elke persoon", zegt Stiller in een video op Instagram.

Stiller, bekend van films als 'Meet the Parents', 'Night at the Museum' en 'The Secret Life of Walter Mitty', is goodwillambassadeur van het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR). Dergelijke ambassadeurs gebruiken hun eigen bekendheid om de doelstellingen van een organisatie uit te dragen. In het verleden ontmoette hij al vluchtelingen en asielzoekers uit Syrië, Midden-Amerika en Irak.

Stiller kwam zaterdag aan in Polen. Vandaag heeft hij Oekraïne bezocht in het kader van Wereldvluchtelingendag. "Ik ontmoet mensen die getroffen worden door de oorlog en hoor hoe het hun levens heeft veranderd. Oorlog en geweld verwoesten mensen overal ter wereld. Niemand kiest ervoor zijn thuis te ontvluchten", zegt Stiller in de Instagramvideo. Hij is onder de indruk van vluchtelingenorganisaties en hun inzet voor Oekraïense vluchtelingen.

Het UNHCR schat dat acht miljoen mensen binnen Oekraïne ontheemd zijn. Daarnaast registreerde het VN-agentschap al meer dan vijf miljoen Oekraïense vluchtelingen in Europa. De meesten daarvan zijn vrouwen en kinderen. Mannen tussen de achttien en 60 jaar kunnen opgeroepen worden voor het leger en moeten daarom in Oekraïne blijven.

Polen heeft aan de grens met Oekraïne vijf extra grensposten geïnstalleerd voor vrachtwagens om de uitvoer van het Oekraïense graan te vergemakkelijken. Hierdoor is het aantal grensovergangen verdubbeld, zegt Michal Dworczyk als chef van de kanselarij.

Deze extra inklaringspunten zouden de opstoppingen en de wachttijden van het vrachtverkeer aan beide zijden van de grens moeten verminderen. Volgens de Oekraïense minister van Infrastructuur Olexandr Koebrakov zal dit de wereldwijde voedselzekerheid ten goede komen.

Sinds het begin van de oorlog in februari heeft Rusland de Oekraïense graanexport via de Zwarte Zee geblokkeerd. Polen en andere Europese landen werken daarom aan extra routes over land.

Minister van Landbouw Henryk Kowalczyk zei onlangs nog dat Polen wil helpen om tot anderhalf miljoen ton graan per maand uit te voeren. Oekraïne zelf verwacht tot vijf miljoen ton graan over land via Polen te kunnen exporteren. Maar hierop is Polen technisch niet voorbereid. Zo vormt de verschillende spoorbreedte bijvoorbeeld een groot probleem voor het transport per trein.

Het openbaar ministerie van München heeft beslag gelegd op drie woningen en een bankrekening van Russische personen die op de sanctielijst staan. Dat heeft Anne Leiding van het parket meegedeeld. Daarmee wordt in Duitsland voor het eerst ook vastgoed in beslag genomen.

De eigenaar van de woningen zetelt in de Russische Doema. Hij staat sinds 23 februari op de sanctielijst, net als zijn vrouw. Op die dag stemde hij mee voor de erkenning van de onafhankelijke Volksrepublieken Donetsk en Loehansk. 

Rusland heeft boos gereageerd op het verbod van Litouwen om goederen naar Kaliningrad door te laten. Het gaat om goederen waar vanwege de invasie van Oekraïne een embargo van de Europese Unie op is gezet, zoals kolen, metaal en bouwmateriaal. Lees er hier meer over.

Een rechtbank in Oekraïne heeft in hoger beroep een pro-Russische politieke partij verboden. De overheid heeft alle bezittingen van de partij 'Oppositie Platform-Voor het Leven' in beslag genomen.

De partij ondermijnde de Oekraïense soevereiniteit, zei de rechter. Het besluit volgt op een decreet van president Volodymyr Zelensky die partijen die zouden samenwerken met Moskou opdroeg te stoppen.

Zakenman Viktor Medvedtsjoek richtte de partij in 2018 op. Hij verloor de presidentsverkiezingen een jaar later van Zelensky, maar eindigde wel als tweede. De partij had dertig zetels in het parlement, tot Zelensky de partij in maart verbood. Medvedtsjoek zit vast op verdenking van hoogverraad.

Minister van Justitie Denis Maljoeska zei dat er tien partijen zijn verboden die worden verdacht van het ondermijnen van de nationale veiligheid. Al deze partijen hadden nauwe banden met het Kremlin en zijn verboden vanwege de Russische invasie van Oekraïne.

Ondanks de duidelijk beperkte gasleveringen aan Duitsland, heeft Rusland zijn rol als "betrouwbare gasleverancier" in de verf gezet. "Rusland blijft een maximaal betrouwbare leverancier", zei Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov aan het staatsagentschap Interfax.

Volgens Peskov zijn de huidige beperkte leveringen te wijten aan vertragingen bij herstellingswerkzaamheden en ontbrekende turbines. "Dat is een door mensen gemaakte crisis. Die is door de EU geschapen", aldus Peskov. 

Het Russische staatsgasbedrijf Gazprom heeft de gasstroom door de pijpleiding Nord Stream 1 de afgelopen dagen duidelijk verlaagd. De problemen met de levering zijn volgens Gazprom een gevolg van de westerse sancties tegen Rusland. De Duitse minister van Economie Robert Habeck vermoedt echter een politiek berekende beslissing in Moskou. "Het is duidelijk de strategie van (Russisch president Vladimir) Poetin om ons ongerust te maken, de prijzen de hoogte in te drijven en ons te verdelen", zei hij. 

Moskou heeft de Oekraïense troepen beschuldigd van beschietingen op booreilanden ter hoogte van de Krim. Minstens drie mensen zouden daarbij gewond zijn geraakt. Reddingsoperaties zouden gaande zijn. Dat schrijft de door Moskou geïnstalleerde gouverneur van de Krim, Sergej Aksjonov, op Telegram.

"Deze ochtend heeft de vijand de booreilanden van Tsjernomorneftegaz (een olie- en gasbedrijf dat sinds de Russische annexatie van de Krim de regio toebehoort, nvdr.) aangevallen. Ik sta in contact met onze collega's van het ministerie van Defensie en de (speciale diensten van) Federale Veiligheidsdienst van de Russische Federatie (FSB). We proberen mensen te redden", schreef Aksjonov.

Vijf van twaalf mensen zouden gered zijn, onder hen bevinden zich drie gewonden. De zoektocht naar de anderen wordt voortgezet. 

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky ziet voor zijn land een historische kans om kandidaat-lid te worden van de Europese Unie, maar waarschuwt in één adem voor een zware strijd in het verschiet. Dat heeft hij in de nacht van zondag op maandag gezegd in zijn videotoespraak.

Rusland zal juist deze week zijn vijandige acties "duidelijk opvoeren, niet alleen tegen ons maar ook tegen andere landen in Europa", aldus Zelensky. "Oekraïne is voorbereid en waarschuwt zijn bondgenoten."

Volgens de Oekraïense president bouwt Rusland de troepenaanwezigheid op rond Charkiv en Zaporizja, twee steden in het oosten van Oekraïne. Delen van die gebieden zijn al bezet door Russische troepen.

Vrijdag heeft de Europese Commissie aanbevolen Oekraïne de status van kandidaat-lidstaat te geven. Alle 27 lidstaten moeten het echter nog eens worden. Het definitieve besluit zal worden genomen op de EU-top van 23 en 24 juni. 

Het belangrijkste doelwit voor de Russen in het oosten van Oekraïne blijft de industriestad Sjevjerodonetsk. Moskou zei zondag dat het Metyolkine, een randgemeente, had ingenomen. Het Russische staatspersbureau TASS melde dat veel Oekraïense strijdkrachten zich hadden overgegeven. Kiev geeft toe dat Rusland "gedeeltelijk succesvol" is geweest in de regio. 

Gouverneur Serhiy Gaidai van Loehansk vertelde de Oekraïense TV dat een Russische aanval op Toshkivka, 35 km ten zuiden van Sjevjerodonetsk, ook "een zekere mate van succes had". 

In Sjevjerodonetsk zelf, een stad met 100.000 inwoners voor de oorlog, zei Gaidai dat Rusland na hevige gevechten "het grootste deel", maar niet de hele stad onder controle had. Reuters kon de verslagen op het slagveld niet onafhankelijk bevestigen. 

Zowel Rusland als Oekraïne hebben zware bombardementen rond Sjevjerodonetsk voortgezet "met weinig verandering in de frontlinie". Dat zei het Britse ministerie van Defensie zondag.

In de zusterstad van Sjevjerodonetsk, Lysychansk, zijn flatgebouwen en huizen verwoest door Russische beschietingen, zei Gaidai. "Mensen sterven op straat en in schuilkelders", voegde hij eraan toe.

 Later zei hij dat zondag 19 mensen waren geëvacueerd. "We slagen erin om humanitaire hulp binnen te halen en mensen zo goed mogelijk te evacueren", zei Gaidai.

De Russin Natela Dzalamidze, 43e op de WTA-dubbelranking, is van nationaliteit veranderd om te kunnen deelnemen aan Wimbledon. Dat meldt de Britse krant The Times.

De 29-jarige speelster, die intussen de Georgische nationaliteit heeft, zal volgens The Times aan de zijde van de Servische Aleksandra Krunic aantreden op het grandslamtoernooi.

De organisatie van Wimbledon besliste in april geen Russische en Wit-Russische spelers toe te laten. Wimbledon werd zo het eerste tennistoernooi dat spelers bant vanwege de Russische inval in Oekraïne. De beslissing zorgde voor heel wat wrevel, bij spelers en bonden. De overkoepelende tennisorganisaties ATP en WTA  reageerden scherp: er zijn dit jaar op Wimbledon geen rankingpunten te verdienen.

Onder meer de Russen Daniil Medvedev en Andrey Rublev en de Wit-Russische toptennissters Victoria Azarenka en Aryna Sabalenka ontbreken op het Londense gras.