Achterstand bij sociale woningen loopt nog op: ‘Dit is geen woonbeleid, maar wanbeleid’

Bijna 170.000 Vlaamse gezinnen staan momenteel op de wachtlijst voor een sociale woning. Nochtans investeert de Vlaamse regering deze legislatuur een recordbedrag van 4,5 miljard euro in de renovatie en bouw van sociale woningen. Alleen vindt dat geld blijkbaar niet de weg naar concrete projecten. 

Vorig jaar was er 1,1 miljard euro beschikbaar, daarvan werd slechts 660 miljoen euro effectief gebruikt. Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele stelde begin dit jaar zelfs voor om de overige 500 miljoen aan de privésector te geven. Iets wat hem heel wat kritiek opleverde.

Het overschot van vorig jaar werd dan maar overgeheveld naar dit jaar, waardoor er nu ruim 2 miljard euro beschikbaar is. Maar ook dit jaar gaat het blijkbaar tergend traag. In de eerste vier maanden is nog maar 162 miljoen euro besteed aan renovatie en nieuwbouw samen. Dat blijkt uit een antwoord van minister Diependaele zelf op een parlementaire vraag van Vooruit-parlementslid Maxim Veys. “Na vier maanden is amper 8 procent van het budget besteed”, stelt Veys. “Dezelfde tijd vorig jaar, een rampjaar dus, was dat 12 procent. Het geld is er. Het stapelt zich zelfs op. Maar de minister krijgt het niet omgezet in stenen. Dit is geen woonbeleid, maar wanbeleid.”

Het Vlaams Huurdersplatform trekt alvast aan de alarmbel. In 2021 groeide volgens hen het woningbestand van de sociale huisvestingsmaatschappijen netto maar met 668 woningen aan. Gezien de huidige wachtlijst duurt het in dit tempo nog 250 jaar vooraleer iedereen die er recht op heeft een sociale woning heeft.

Er zijn volgens Joy Verstichele van het Huurdersplatform verschillende redenen waarom het zo traag gaat. Verstichele: “De Vlaamse overheid heeft het budget dan wel verhoogd, maar voert in de sociale woningsector tegelijkertijd een grote reorganisatie met veel fusies door. Daardoor zijn huisvestingsmaatschappijen meer bezig met orde op zaken te stellen dan met nieuwe projecten op te starten.”

Volgens minister Diependaele spelen ook corona en de Oekraïnecrisis een rol. “De bouwsector heeft ook even stilgelegen en nu zijn de grondstoffen duurder geworden”, zegt Diependaele. “Onze grote doelstelling is net om ervoor te zorgen dat de capaciteit in de sector vergroot. Maar dat neemt even tijd in beslag. We doen nu een pitstop, om daarna in een hogere versnelling te kunnen schakelen.”

Gezonde mix

Maar volgens het Vlaams Huurdersplatform is er meer aan de hand. Gemeenten die niet het afgesproken aantal sociale woningen bouwen, worden veel te weinig aangemoedigd, meent Verstichele. En gemeenten die meer dan 15 procent sociale woonbouw hebben, krijgen zelfs geen financiering meer voor nieuwe projecten.

Volgens minister Diependaele is “een goede spreiding en gezonde mix van sociale woningen in Vlaanderen belangrijk”. Hij maakt zich sterk dat gemeenten die te weinig doen wel degelijk achter de veren worden gezeten, met overeenkomsten waarin ze hun engagement moeten aangeven.