HERLEES OORLOG OEKRAÏNE. Rusland: “Waanzinnige poging om Slangeneiland te heroveren is mislukt” - Zweden trekt aan eerste alarmbel voor gasvoorraad

Zowel in ons land als in Oekraïne is afscheid genomen van de Belgische Oekraïner Artem Dymyd (27). De twintiger sneuvelde zaterdagochtend aan het front in Oekraïne en is dus een van de twee Belgen die zijn omgekomen in Oekraïne. Artem (27) kwam af en toe in Charleroi, waar zijn vader Michel Dymyd actief is als orthodox priester. “Zijn lichaam zat vol met stukjes ijzer uit een raketwerper”, zegt vader Michel. Lees hier meer

Oekraïne heeft nog 8 miljard dollar, omgerekend 7,6 miljard euro, nodig om zijn gasreserves volledig te vullen voor de winterperiode. Dat zei het hoofd van het nationale gasbedrijf Naftogaz.

Volgens topman Joeri Vitrenko van Naftogaz moet er nog 5,8 miljard kubieke meter aardgas worden geïmporteerd om aan de beoogde reserves van 19 miljard kubieke meter te komen. Een gasreserve van 15 miljard kubieke meter zou volgens hem in principe ook nog voldoende moeten zijn. Het land is voor zijn verwarming voor 87 procent afhankelijk van aardgas.

Vitrenko hoopt dat de extra import van gas kan worden gefinancierd met leningen van de Verenigde Staten en Europa. Hij denkt verder dat de Oekraïense gasproductie dit jaar met 5 tot 10 procent zal dalen vanwege de oorlog met Rusland.

Vijftien personen, onder wie een kind van acht jaar, zijn in de regio Charkov, in het noordoosten van Oekraïne, omgekomen door Russisch artillerievuur. Dat zegt de gouverneur van het gebied.

"Vijftien mensen zijn dood en zestien gewond. Het zijn de verschrikkelijke gevolgen van Russische bombardementen bij klaarlichte dag", aldus gouverneur Oleg Synegoebov via Telegram. Volgens hem ging het om vier verschillende bombardementen.

De Russen zouden de stad Tsjoegoejev gebombardeerd hebben, op zo'n 30 kilometer van Charkov. Ook in die stad zelf waren er bombardementen, waarbij een jongen van acht jaar gedood werd en zijn moeder gewond raakte. In de kleinere stad Zolochiv werden er eveneens bommen gegooid en vielen er doden. 

"Dit is terrorisme. Het gaat om misdaden tegen de mensheid die moeten gestraft worden", pleitte de gouverneur.

In de regio zijn al heel wat inwoners op de vlucht geslagen. De stad Charkov ligt op amper 50 kilometer van de grens met Rusland. De stad werd de voorbije maanden zwaar gebombardeerd, maar de Oekraïense strijdkrachten zouden er nu weer de controle hebben. Het Russische leger concentreert zijn aanvallen de jongste tijd op de Donbas. Volgens de jongste berichten zijn de Russen erin geslaagd om daar meer dorpen te veroveren, zoals Tosjkivka en Pidlisni.

Tot nu toe telden de Verenigde Naties al minstens 4.500 burgerdoden sinds de start van de oorlog. 

Oekraïne heeft dinsdag bevestigd dat het daags voordien boorplatforms van het Russische bedrijf Chernomorneftegaz in de Zwarte Zee heeft beschoten. Volgens de Oekraïners zijde zijn er Russische militaire "installaties" ondergebracht.

"Rusland heeft er kleine garnizoenen geplaatst en heeft er antiluchtverdedigingsmaterieel gestockeerd waaronder radars", zo zei de woordvoerder van de regio Odessa tijdens een persconferentie. "Dat betekent dat de platforms zijn omgevormd tot installaties die de Russen hebben geholpen en helpen om hun controle over het noordwestelijke deel van de Zwarte Zee te versterken."

Maandagochtend beschuldigde Rusland de Oekraïense strijdkrachten ervan drie boorplatformen van het bedrijf Chernomorneftegaz te hebben beschoten, waarbij volgens Moskou minstens drie mensen gewond raakten en zeven vermisten vielen. Er zouden 94 mensen geëvacueerd zijn. 

Het was de eerste gemelde aanval op offshore olie- en gasinfrastructuur op de Krim sinds Rusland op 24 februari zijn offensief begon. 

Chernomorneftegaz, dat sinds 2014 getroffen wordt door Amerikaanse sancties, exploiteert verschillende gas- en olievelden in de Zwarte Zee en de Zee van Azov. Na de annexatie van de Krim nationaliseerden de nieuwe Russische autoriteiten de activa van Chernomorneftegaz, dat voorheen een dochteronderneming was van het Oekraïense staatsbedrijf Naftogaz.

De Verenigde Staten hebben bevestigd dat een tweede Amerikaan die in Oekraïne vocht tegen het Russische leger vorige maand is gesneuveld. Stephen Zabielski (52) is voor zover bekend de tweede Amerikaanse oorlogsvrijwilliger die in Oekraïne omkomt, na de 22-jarige ex-marinier Willy Joseph Cancel eind april.

Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken herhaalde nog maar eens dat Amerikaanse burgers niet naar Oekraïne zouden moeten reizen. Wie daar toch is zou "onmiddellijk" moeten vertrekken.

De Amerikaanse regering is ook bezorgd over twee Amerikaanse veteranen die gevangen zijn genomen in het oosten van Oekraïne. De 39-jarige Alexander Drueke en Andy Tai Huynh (27) dienden eerder in het Amerikaanse leger en vertrokken naar Oekraïne om als vrijwilliger tegen de Russen te vechten.

Volgens Rusland en de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne zijn het huurlingen en geen krijgsgevangenen, waardoor ze niet de bescherming krijgen die de Conventies van Genève voorschrijven. Een rechtbank in Oost-Oekraïne veroordeelde eerder twee Britten en een Marokkaan ter dood wegens hun deelname aan de oorlog als "huurling" aan de kant van Oekraïne.

Rusland claimt honderden buitenlandse strijders te hebben gedood in Oekraïne. Dat land heeft de dood van onder meer een Nederlander, Duitser, Fransman, Engelsman en Australiër bevestigd.

Een Turkse militaire delegatie gaat deze week naar Rusland om te praten over het openen van corridors op de Zwarte Zee, om vanuit havenstad Odessa Oekraïens graan te transporteren. Ook Russische voedselproducten kunnen via die route worden geëxporteerd. Dat heeft de krant Habertürk dinsdag vernomen uit presidentiële bronnen.

Het is de bedoeling over tien dagen een topoverleg te houden over deze kwestie in Istanbul. Behalve vertegenwoordigers van Oekraïne en Rusland mogen ook secretaris-generaal van de VN António Guterres en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan aanschuiven.

De verwachting is dat als de partijen overeenstemming bereiken over de vrije doorvaart er in in zes tot acht maanden 30 á 35 miljoen ton graan kan worden verscheept.

De wederopbouw van Oekraïne na de oorlog met Rusland kan wel 1000 miljard euro gaan kosten. Dat heeft topman Werner Hoyer van de Europese Investeringsbank (EIB) gezegd tijdens een bijeenkomst in Frankfurt. Volgens Hoyer zal Europa de grootste rol moeten spelen bij de hulpverlening aan Oekraïne bij het herstel van de schade door de Russische invasie. Lees hier meer

De eerste Duitse pantserhouwitsers zijn aangekomen in Oekraïne. De Oekraïense defensieminister Oleksii Reznikov meldt dat dinsdag op Twitter en bedankt zijn Duitse ambtgenoot voor de leveringen. De mobiele artilleriekanonnen zijn de eerste zware wapens uit Duitsland die geleverd worden.

Reznikov schrijft dat de pantserhouwitsers "eindelijk" deel zijn van de Oekraïense artillerie. Oekraïne heeft Duitsland herhaaldelijk verweten te treuzelen bij het leveren van zware wapens, maar de defensieminister is blij dat het zware geschut nu kan worden ingezet. "Onze schutters zullen het vuur naar het slagveld brengen!"

De pantserhouwitsers zijn deel van een gezamenlijk project van Duitsland en Nederland. Duitsland levert er zeven, Nederland vijf. Instructeurs van beide landen hebben de laatste weken Oekraïners opgeleid in Duitsland om de wapens te bedienen. Reznikov bedankt ook defensieminister Kajsa Ollongren voor de internationale samenwerking, maar of de Nederlandse pantserhouwitsers ook al in Oekraïne zijn aangekomen is niet bekendgemaakt.

Het Zweedse energieagentschap heeft dinsdag een eerste alarmsignaal voor zijn gasvoorraad uitgestuurd. Zoals Denemarken een dag eerder, zegt Zweden zich zorgen te maken over de gevolgen van de sancties tegen Rusland. "Zweden en Denemarken hebben een gemeenschappelijke gasmarkt", stelt het agentschap. Daarom heeft het besloten "het voorbeeld van Denemarken te volgen", klinkt het in een verklaring.

Sinds enkele jaren heeft de Europese Unie een systeem van wederzijdse bijstand opgezet voor landen die problemen ondervinden met hun gasvoorraad. Dat bestaat uit drie fases, van 'early warning' (vroege waarschuwing), over 'alert' (alarm) tot 'emergency' (noodsituatie). Maandag activeerde het Deense energieagentschap het eerste alarmniveau: het sprak over een "ernstige situatie", nog "verergerd door de verminderde aanvoer". Het merkte op dat de Deense gasvoorraad voor "ongeveer 75 procent" gevuld was.

"De staat van de Zweedse gasvoorraad is nog steeds solide", klinkt het bij het Zweedse energieagentschap. De voorraden in Zweden, Denemarken en Europa "zijn goed voorzien voor de herfst".

Rusland heeft een "waanzinnige" poging van Oekraïense soldaten om Slangeneiland te heroveren, neergeslagen. Dat zegt althans Moskou dinsdag. Slangeneiland is een klein eilandje voor de kust van Odessa dat strategisch belangrijk is voor de controle van het westelijke deel van de Zwarte Zee.

Het eilandje, niet meer dan een rots van ongeveer twee voetbalvelden groot, kwam bij het begin van het Russische offensief in Oekraïne, in handen van de Russen. Sindsdien zouden er al verschillende pogingen zijn ondernomen door de Oekraïners om de controle te heroveren, maar zonder succes. 

De aanval van maandag was groter dan ooit, blijkt uit de verklaringen van de woordvoerder van het Russische ministerie van Defensie. "Maandag 20 juni om 5 uur 's ochtends heeft Kiev een nieuwe, waanzinnige poging gedaan om bezit te nemen van Slangeneiland. De Oekraïense strijdkrachten waren van plan om massale luchtbombardementen uit te voeren (...) alvorens aan land te gaan". Volgens de woordvoerder werden hierbij vijftien aanvals- en verkenningsdrones ingezet en werd er met raketwerpers geschoten op het eiland. Maar de Russen konden de projectielen onderscheppen dankzij hun antiraketsysteem, klinkt het. Dertien drones werden neergehaald, "waardoor de vijand niet op het eiland kon gaan". 

Volgens de woordvoerder detecteerde de Russische radar ook een Amerikaanse observatiedrone van het type RQ-4 Global Hawk.

Na de mislukte aanval zou het Oekraïense leger de aanval ingezet hebben op boorplatformen in de Zwarte Zee, klinkt het nog. Dinsdag stond één van die platformen bij de Krim nog steeds in brand. Zeven personen zijn vermist.

De Oekraïense minister van Justitie, Denys Maljoeska, heeft via de Oekraïense media beelden getoond van een kamp voor Russische krijgsgevangenen.

Het kamp bevindt zich in het westen van het land, zegt de minister in een verklaring. De gevangenen krijgen er medische zorgen en worden volgens Maljoeska vastgehouden onder "passende leefomstandigheden". Hij beklemtoont ook dat de Russische gevangenen moeten werken. "Ze houden zich bezig met houtbewerking en maken zich nuttig voor de Oekraïense samenleving."

Verspreid over heel Oekraïne bevinden zich bovendien 51 gevangenissen waarin Russische krijgsgevangenen worden vastgehouden. Ze worden er gescheiden van de andere gedetineerden.

Maljoeska heeft geen informatie gegeven over het totaal aantal Russische krijgsgevangenen. Maar volgens eerdere verklaringen zou het om ongeveer 700 mensen gaan. Rusland beweert sinds het begin van de invasie ongeveer tien keer meer Oekraïners te hebben gevangengenomen. Zowel de Oekraïense als de Russische cijfers kunnen niet worden geverifieerd. 

Oekraïners die de oorlog in hun land ontvlucht zijn, moeten in de lidstaten van de Europese Unie hun nationaal rijbewijs kunnen blijven gebruiken. Ze hoeven dus geen nieuw rijexamen af te leggen. De Europese Commissie heeft een voorstel over de kwestie ter goedkeuring voorgelegd aan het Europees Parlement en de lidstaten. Ook de vereisten voor vrachtwagenbestuurders en andere beroepschauffeurs uit Oekraïne worden versoepeld.

De Commissie wil met de maatregel – die niet permanent is – tegemoet komen aan Oekraïners die in de EU tijdelijke bescherming genieten. Ze hoeven hun Oekraïense rijbewijs niet in te ruilen voor een Europees document en moeten in het land waar ze verblijven ook geen nieuw examen afleggen.

"Mensen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten en in de Europese Unie een schuilplaats zoeken, moet daar vrij kunnen bewegen. Dat betekent dat ze hun rijbewijzen moeten kunnen blijven gebruiken, zonder omruilen en zonder bijkomende proeven af te leggen", zegt Europees commissaris voor Transport Adina Valean.

De maatregel is ook specifiek voor Oekraïense vrachtwagenchauffeurs bedoeld die goederen en producten uit hun land exporteren, zoals graan, en Europese producten importeren. "We moeten garanderen dat zij hun werk kunnen blijven doen zonder dat ze voor hun boorddocumenten omslachtige administratieve procedures moeten doorlopen", zegt Valean.

Oekraïense beroepschauffeurs die in Europa tijdelijke bescherming krijgen, zullen onder bepaalde omstandigheden de geldigheidsduur van hun nationale beroepsdocumenten kunnen verlengen, mits ze een korte opleiding doorlopen en een test afleggen. Ook dat moet de export van Oekraïense landbouw- en andere producten faciliteren.

Het laatste voorstel past in het bredere Europese initiatief om hinderpalen voor de export vanuit Oekraïne zo veel mogelijk weg te werken. Door de Russische inval is die uitvoer fel bemoeilijkt. Met name voor de uitvoer van de landbouwoogsten begint de tijd te dringen.

Vier maanden na het begin van de Russische inval in Oekraïne, heeft de Duitse regering voor het eerst alle wapenleveringen aan Oekraïne openbaar gemaakt. Op de lijst staan alle wapens en andere uitrusting die al geleverd zijn, of waarvan de levering gepland is. De lijst staat op de website van de regering. Daarvoor konden enkel parlementsleden die lijst inkijken.

Duitsland heeft onder andere 100.000 handgranaten, 500 Stinger-luchtdoelraketten en 16 miljoen pistoolkogels geleverd. Verder staan er op de lijst nog andere soorten luchtafweerraketten, mijnen, antitankwapens en bijbehorende munitie. De Duitsers helpen ook met kleinere zaken zoals helmen, verrekijkers en ziekenhuisbedden.

Oekraïne kan uit Duitsland in elk geval nog drie meervoudigeraketwerpers, een luchtverdedigingssysteem en antidronekanonnen verwachten. Nederland en Duitsland zullen in een gezamenlijk project nog twaalf pantserhouwitsers leveren. 

De Russische president Vladimir Poetin heeft gezegd dat hij "trots" is op het optreden van zijn soldaten in Oekraïne. Hij beloofde het leger ook verder te versterken met manschappen en hoogtechnologische wapens.

De Russische autoriteiten hopen dat een blokkade van de graanexport uit Oekraïne en een mogelijke wereldwijde voedselcrisis die daaruit voort kan komen, zal leiden tot het opheffen van de westerse sancties tegen het land. Dat heeft het hoofd van de Russische staatstelevisiezender RT gezegd. Volgens Margarita Simonyan is “alle hoop” van Moskou “gesteld op hongersnood”.

Rusland heeft gedreigd met "serieuze gevolgen" voor Litouwen nu de spoortransit tussen de Russische exclave Kaliningrad aan de Baltische Zee en Rusland zelf deels aan banden is gelegd. "Rusland zal natuurlijk reageren op dergelijke vijandige daden", verklaarde Nikolaj Patroesjev, de secretaris van de Russische Veiligheidsraad, tijdens een bezoek aan Kaliningrad volgens het Russische persagentschap Interfax. Ook de Europese Unie kreeg een veeg uit de pan. Rusland beschuldigt de EU ervan een "escalatie" in de hand te werken. 

"Gepaste maatregelen worden op dit moment uitgewerkt en zullen binnenkort worden genomen. Ze zullen serieuze negatieve gevolgen hebben voor de inwoners van Litouwen", vervolgde Patroesjev.

Litouwen verbiedt sinds zaterdag dat goederen die op de westerse sanctielijst staan, via zijn grondgebied doorgevoerd worden naar Kaliningrad. Dat is een gevolg van de Europese sancties tegen Rusland na de invasie van Oekraïne.

"Wij eisen een onmiddellijk herstel van de transit naar Kaliningrad. Anders zullen er represailles volgen", klinkt het in een communiqué van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken aan het adres van de Europese Unie. De EU-vertegenwoordiger in Rusland werd ook op het matje geroepen.

De exclave Kaliningrad, het voormalige Koningsbergen, ligt tussen Litouwen en Polen. Ze ligt ongeveer 500 kilometer van Berlijn, maar ruim 1.000 kilometer van Moskou.

Meer dan tachtig landen ijveren op een driedaagse conferentie in Wenen voor een wereld zonder kernwapens. Zij behoren tot de staten die het Verdrag inzake het verbod op kernwapens (TPNW) hebben ondertekend. Bij de start van de bijeenkomst waarschuwde secretaris-generaal Antonio Guterres in een videoboodschap voor de alles vernietigende kracht van atoomwapens. Het huidige arsenaal van ongeveer 13.000 kernkoppen is in een wereld vol conflicten en wantrouwen het recept voor een mogelijke vernietiging van de planeet. "Wij moeten deze wapens vernietigen vooraleer ze ons vernietigen", aldus het VN-hoofd.

Het Russische leger heeft naar eigen zeggen de Oekraïense regio Cherson verbonden met de Russische televisiezenders, die nu "gratis" toegankelijk zijn in het gebied in het zuiden van Oekraïne.

"Specialisten van de transmissie-eenheden van het Russische leger hebben de laatste van de zeven televisiezendinstallaties van de regio Cherson verbonden en geherconfigureerd naar de verspreiding van Russische kanalen", aldus het Russische defensieministerie in een persbericht. Volgens dat ministerie hebben de miljoen inwoners van de regio nu toegang tot Russische kanalen. 

In Oekraïne is vorige maand een Amerikaanse burger om het leven gekomen die naar het land was afgereisd om er mee te strijden tegen de Russische troepen. Dat meldt zijn familie in een overlijdensbericht en wordt bevestigd door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.