"Wij zijn Europa", schreeuwen 100.000 Georgiërs: waarom het verre Georgië beter geplaatst lijkt als EU-lid dan Oekraïne
In de Kaukasische republiek Georgië hebben gisteren meer dan 100.000 mensen betoogd voor lidmaatschap van de Europese Unie. Onlangs heeft Georgië samen met Oekraïne en Moldavië een aanvraag tot lidmaatschap van de EU ingediend om te ontsnappen aan de klauwen van Rusland. Er zijn echter grote verschillen tussen die landen.
"Wij zijn Europa!", zo klonk het gisteren uit 100.000 tot 120.000 kelen in de straten van de Georgische hoofdstad Tbilisi. Aanleiding voor de betoging was de aarzeling van de Europese Commissie om de Georgische aanvraag tot toetreding van de Unie te aanvaarden. De komende dagen zou de Commissie wel de status kandidaat-lidstaat verlenen aan Oekraïne en Moldavië, twee andere voormalige Sovjetrepublieken.
BEKIJK - Zeker 100.000 kwamen op straat in Tbilisi voor de toetreding tot de Europese Unie:
Volgens EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen moet Georgië zich meer structureel hervormen voordat het land aanspraak kan maken op lidmaatschap.
De drie voormalige Sovjetrepublieken hebben al langer handelsakkoorden afgesloten met de EU. Kort na de Russische invasie in Oekraïne vroeg dat land echter openlijk het lidmaatschap van de EU aan, meteen daarop gevolgd door Moldavië en Georgië.
Het is niet enkel een ideologische en economische keuze, maar ook een zet om uit de klauwen van Rusland te blijven. Oorlog met Rusland is ook Georgië bekend: in 2008 leidde een poging van Georgië om de opstandige deelrepubliek Zuid-Ossetië opnieuw in te lijven tot een Russische militaire interventie en grote verwoestingen. Sindsdien zijn Zuid-Ossetië en die andere separatistische regio Abchazië de facto een onderdeel van Rusland.
Georgië is een republiek ten oosten van de Zwarte Zee en ten zuiden van het Kaukasusgebergte dat Europa scheidt van Azië. Geografisch ligt het dus in Azië, maar de orthodox-christelijke Georgiërs voelen zich cultureel Europees. Er wonen ongeveer vijf miljoen mensen.
Het land ligt tussen de Zwarte Zee, Rusland, Azerbeidzjan, Armenië en Turkije. Het heeft een oude cultuur met een eigen taal en schrift en hier zou duizenden jaren geleden voor het eerst aan wijnbouw zijn gedaan. Georgië voert nog altijd veel wijn, maar ook thee, graan en andere landbouwproducten uit, evenals koperertsen, machines, meststoffen en chemische producten.
Begin 19e eeuw werd Georgië opgeslokt door het Russische tsarenrijk. Na een korte onafhankelijkheid tussen 1918 en 1921 werd Georgië als een deelrepubliek gedwongen ingelijfd door de Sovjet-Unie. De meest beruchte Georgiër is overigens voormalig Sovjetdictator Jozef Stalin. Sinds 1991 is Georgië opnieuw onafhankelijk. Na de Rozenrevolutie in 2003 ging Georgië meer de westerse kant uit.
Klaar voor de EU?
De EU lijkt Georgië voorlopig nog op afstand te houden, maar is dat correct? Economisch heeft Georgië sinds 2003 een succesvolle ommezwaai van een staatseconomie naar een vrije markt gemaakt. Volgens de Wereldbank groeit de Georgische economie de voorbije tien jaar gemiddeld met 4 procent op jaarbasis, de schokken rond corona niet meegerekend. De EU is nu al de belangrijkste handelspartner van Georgië (aandeel van 21 procent) voor Turkije (15 procent) en Rusland (11 procent). Ook is de vroeger erg hardnekkige corruptie in Georgië fors aan banden gelegd. De situatie op dat vlak is in Georgië ook veel beter dan in Oekraïne of Moldavië.
In de jaarlijkse lijst van Transparency International over openbare corruptie staat Georgië op een redelijke 45e plaats op 180 landen in de buurt van landen zoals Italië, Polen en Tsjechië. Van alle voormalige Sovjetrepublieken scoren enkel de drie Baltische republieken (Estland, Litouwen en Letland) beter. Oekraïne staat daarin pas op de 122e plaats.
Wat de EU doet aarzelen, is het gebrek aan politieke stabiliteit in Georgië met woelige machtswissels en zelfs een poging tot staatsgreep. Ook de invloed van Russische oligarchen ligt de Unie zwaar en in feite ook wel een beetje de nog geïsoleerde ligging van Georgië, door de Zwarte Zee gescheiden van EU-lidstaten Roemenië en Bulgarije.
Er is ook de kwestie van de twee opstandige deelrepublieken Abchazië en Zuid-Ossetië die in feite vazalstaten van Rusland zijn en waar Russische troepen gelegerd zijn. Dat is vergelijkbaar met de Russische bezetting van de Krim en Oost-Oekraïne en idem dito van de regio Transnistrië in Moldavië. Anderzijds was de Turkse bezetting van het noorden van Cyprus ook geen beletsel voor de toetreding van dat land tot de EU in 2004.
Toetreding tot de Europese Unie behelst evenwel tal van criteria en een doorgaans lange procedure. Oekraïne zit nu verwikkeld in een bloedige oorlog met Rusland waarvan de afloop nog onzeker is. Los daarvan is Oekraïne minder ontwikkeld en is corruptie daar schering en inslag. Het kleinere Moldavië is ook in dat bedje ziek en is een van de armste en minst ontwikkelde landen in Europa. Het kan wel aanleunen bij EU-lidstaat Roemenië met wie het cultureel nauw verwant is. Na de toetreding van Roemenië en Bulgarije met corruptie die daarna welig bleef tieren, staat de Europese Unie nu wat meer huiverachtig om nieuwe lidstaten die niet of onvoldoende aan EU-criteria beantwoorden, in de armen te sluiten.
De rode geweren geven de gebieden onder Russische bezetting aan.