Chinees gearresteerd voor het maken van racistische felicitatiefilmpjes: ‘Ik ben een zwart monster. Mijn IQ is laag’

Sinds 2015 zijn ze populair in China: ‘zegeningsfilmpjes’. Korte videootjes waarin onbekende buitenlanders vanaf de andere kant van de wereld persoonlijke verjaardagswensen, excuses of huwelijksfelicitaties uitspreken in het Chinees. De Chinese webwinkel Taobao verkoopt ze voor bedragen tussen de tien tot zeventig dollar. 

Ook erg gewild zijn promotievideo's waarin buitenlanders in het Chinees bedrijven aanprijzen. Klanten kunnen kiezen uit Russische en Oekraïense ‘schoonheden’, Afrikaanse ‘huurlingen’, naakt dansende Afrikaanse vrouwen van middelbare leeftijd of Afrikaanse kinderen, soms verkleed in Chinese pakjes.

Dat levert zulke ongemakkelijke taferelen op dat Afrikaanse activisten, bloggers en journalisten dit fenomeen de afgelopen jaren als ‘armoedeporno’ aan de kaak stelden. Op één video zegt een kind in het Chinees dat het wil eten, terwijl de filmmaker een frietjes op onbereikbare afstand houdt. 

In wasmiddelenreclames komen Afrikanen lichter uit de machine

Het Chinese internet is zwaar gecensureerd, dus het is een koud kunstje  problematische filmpjes van de digitale schappen te vegen. De rage komt echter steeds terug. Tijdens de lockdown van Shanghai waren Afrikaanse zegeningenfilmpjes een trend om buren in afgesloten appartementengebouwen sterkte te wensen. Deze video’s gaan tientallen miljoenen keren rond op Chinese sociale media.

Zo ook een filmpje waar Afrikanen zich al twee jaar over opwinden. “Ik ben een zwart monster. Mijn IQ is laag. Yeah”, roept een groepje van vijftien Afrikaanse negenjarigen. De Chinese uitdrukking ‘zwart monster’ heeft dezelfde racistische lading als het N-woord. 

Chinese nationalistische bloggers beschuldigen bedrijven graag van racistische stereotypen over Chinezen, maar in China is racisme tegen Afrikanen diep ingesleten. Op het nieuwjaarsgala van de staatstelevisie is een zwart geschminkte Chinees als blackface een vertrouwde verschijning en wasmiddelenreclames laten een zwarte man als een lichte Aziaat uit een wasmachine komen. 

Covid was een keerpunt: Afrikanen protesteerden

Door het economische overwicht van China  durven Afrikaanse politici zich daar niet te hard tegen uit te spreken. De gedwongen huisuitzetting van honderden Afrikanen in de zuidelijke fabrieksstad Guangzhou in de beginfase van de covid-pandemie in 2020 was een keerpunt: dat Afrikanen op straat sliepen en geweerd werden in winkels en restaurants, riep zoveel verontwaardiging op dat de Organisatie van Afrikaanse Staten en de verzamelde Afrikaanse ambassadeurs in China Beijing op het matje riepen. 

Voor de Britse omroep BBC spoorden Afrikaanse journalisten in Malawi kinderen uit de industrie rond zegeningsfilmpjes op. Hun ouders vertelden dat een Chinees die zich Susu (oom) noemt, kinderen een halve dollar per dag betaalde om in honderden filmpjes op te treden. Ook op schooldagen werd er gefilmd. 

Achter ‘oom’ gaat Lu Ke schuil, een man afkomstig uit de provincie Zhejiang. Hij ontkende het bewuste racistische filmpje te hebben gemaakt en praatte andere filmpjes goed door te zeggen dat hij Chinese cultuur verspreidt in Afrika. Daarna verdween hij uit Malawi.  

Wu Peng, de Chinese topdiplomaat voor Afrika twitterde tijdens zijn bezoek aan Malawi vorige week dat China racisme niet tolereert, en beloofde meer studiebeurzen als goedmakertje.  Maandag werd Lu Ke in buurland Zambia gearresteerd. Malawi heeft om zijn uitlevering gevraagd.