Uw loon wordt geïndexeerd, de belastingen niet. Dat heeft een ongewenst effect

Het leven werd de voorbije maanden in sneltempo duurder. De opeenvolgende indexaties - al meer dan 8 procent in totaal dit jaar - van lonen en uitkeringen vangen de stijgende kosten op voor de bevolking. De overheid past zelf de belastingschijven maar met vertraging aan de levensduurte aan. De staatskas vangt daardoor nu onbedoeld vele miljoenen extra belastinginkomsten. 

Dat zit zo. Inkomen wordt belast in schijven. Een deel wordt niet belast, de rest wordt belast tegen oplopende tarieven van 25, 40, 45 en 50 procent. De boven- en ondergrens van die schijven worden ieder jaar geïndexeerd. Maar dat gebeurt pas laat, terwijl het loon van veel mensen intussen wel allang gestegen is. Het extra loon belandt vanzelf in de hoogste belastingschijf. Zo houden mensen minder over van een indexering dan gedacht en int de overheid verhoudingsgewijs meer. Het effect is wel maar tijdelijk.

Om hoeveel het gaat is moeilijk te zeggen. Niet iedereen krijgt de indexaanpassing immers op hetzelfde moment. Maar voor veel mensen kan het al snel gaan om enkele tientallen euro per maand. De Vivaldi-regering zit verveeld met het probleem en wil hen tegemoetkomen.

“Het is fundamenteel onfair dat de belastingtarieven de indexaties niet volgen”, klinkt het bij Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert. “Het kan niet de bedoeling zijn dat de overheid rijker wordt van indexaties.” Ook bij de socialisten en de cd&v - zij spreken over een “sluipende belastingverhoging” - valt te horen dat de situatie niet houdbaar is op een moment dat de koopkracht van de bevolking flink onder druk staat.

De groeiende consensus binnen de federale regering komt niet uit het niets. Vorige week kreeg Vivaldi het eerste tussentijdse rapport van de nieuwe expertengroep koopkracht en concurrentievermogen, voorgezeten door gouverneur van de Nationale Bank Pierre Wunsch. In dat rapport stelden de experts al voor om de indexering van de belastingschijven te vervroegen, zodat mensen netto meer overhouden.

De vraag is hoe de regering dat gaat uitvoeren. Woensdag stelde minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) in de Kamer dat de kosten daarvan voor de staatskas kunnen oplopen tot anderhalf miljard euro, geld dat de koopkracht van de gezinnen zou ondersteunen. Dat bedrag is meer dan de winst die de overheid haalt uit de ‘sluipende belastingverhoging’. Veel mensen  ondervinden immers nooit een nadeel, maar zouden wel meer overhouden als de belastingschalen vroeger geïndexeerd worden.

Als de belastingschalen vervroegd aangepast worden aan de index, wil Vooruit die ingreep in de eerste plaats beperken tot de laagste belastingschijven. Lage en middeninkomens krijgen dan het volle voordeel, de grootverdieners niet. “Uit het rapport van de expertengroep blijkt ook dat de middeninkomens, zonder recht op sociaal tarief, het meest onder druk staan door de stijgende energieprijzen”, zegt partijwoordvoerders Niels Pattyn. Ook bij cd&v wil men vooral de lagere middenklasse helpen.