Rentelasten op federale schuld zullen volgend jaar voor eerst in lange tijd stijgen

“Waar we aanvankelijk nog uitgegaan waren van een verdere daling van de rentelasten volgend jaar, hebben we die verwachting moeten bijstellen en houden we nu rekening met een stijging”, zegt Jean Deboutte van het Agentschap van de Schuld. “2022 is een totaal ander jaar dan de rustige jaren die achter ons liggen”, zegt Maric Post van het Agentschap van de Schuld. “Er is een enorme volatiliteit op de markten, de bewegingen zijn extreem. De rentes liggen nu zowat 2 procent hoger dan bij het begin van het jaar. Zo’n sterke wijziging hebben we niet meer gezien sinds 1994.”

Dit jaar zouden de rentelasten nog steeds uitkomen op een historisch laag niveau van 1,23 procent van het bruto binnenlands product (bbp), waar het agentschap tijdens een eerdere evaluatie in februari wel nog uitging van 1,21 procent van het bbp. In absolute cijfers betekent dit voor de staat een meerkost van 300 miljoen euro: 6,79 miljard euro aan rentelasten op de federale schuld dit jaar in plaats van een eerder geraamde 6,49 miljard euro.

Volgend jaar zouden de rentelasten dan toenemen tot 1,34 procent van het bbp, waar het agentschap in februari nog uitging van een verdere daling tot 1,17 procent. Meerkost: 1,19 miljard euro tot 7,66 miljard euro aan rentelasten volgend jaar. In de daaropvolgende jaren zouden de federale rentelasten geleidelijk aan blijven toenemen, met jaarlijks ruim 0,1 procent.

In 2027 zouden de rentelasten dan 1,83 procent van het bbp bereiken in plaats van 1,47 procent zoals eerder verwacht. Dat is een meerkost van 2,74 miljard euro tot 11,85 miljard euro. Het agentschap merkt wel op dat dit dan wel nog altijd minder is dan het niveau van bijvoorbeeld 2018 (1,88 procent van het bbp). De nieuwe verwachtingen zijn alvast geen goed nieuws voor de federale regering. Die zal met de hogere rentelasten rekening moeten houden bij de opmaak van de begroting.

De schuldgraad daalde vorig jaar overigens tot 108,4 procent van het bbp, nadat ze door de coronacrisis in 2020 tot 112,8 procent van het bbp gestegen was. De Belgische schuldgraad ligt daarmee wel nog steeds een heel stuk boven het gemiddelde van 95,6 procent voor de eurozone.

Het agentschap geeft maandag voorts nog mee dat het al zowat 65 procent van de financieringsbehoefte voor dit jaar opgehaald heeft. Dat is in lijn met de andere jaren, klinkt het. Het agentschap is er ook in geslaagd om de duurtijd van de schuld gevoelig op te trekken, om zo langer te profiteren van de voorbije periode van ultralage rentes. Die gemiddelde duurtijd is voor het eerst boven de tien jaar uitgekomen. 

In een reactie op de cijfers zegt staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker al langer te hebben gewaarschuwd voor dit scenario. Het toont volgens haar meteen ook het ongelijk aan van beleidsmakers die er voor pleiten om massale overheidsuitgaven te financieren met ongebreidelde extra schulden.

De staatssecretaris bepleit dan ook maatregelen om de verdere aangroei van de staatsschuld te stoppen. “Je kan je niet uit de miserie spenderen met belastinggeld. Dat toch proberen doen zou niet alleen de schuld verzwaren, het zou in dit geval ook de inflatie nog verder verhogen, en dat zou onze burgers en bedrijven nog meer onder druk zetten. Het is exact die hoge schuldgraad die ons nu zeer kwetsbaar maakt. We moeten daarom nu maatregelen nemen om de verdere aangroei van de staatsschuld te stoppen. Dat kan alleen als we de structurele uitdagingen in dit land aanpakken en grondige hervormingen in de arbeidsmarkt en de pensioenen doorvoeren.”