Wie is Norma McCorvey, icoon van de Amerikaanse abortusbeweging die van kamp veranderde?

Een barmeid in Dallas. Dat is Norma McCorvey, eind jaren zestig. Haar persoonlijke leven is altijd complex geweest en zal dat ook blijven. Norma heeft af en toe affaires met mannen en trouwt wanneer ze 16 is. Een huwelijk dat geen lang leven beschoren is. Norma slaapt veel vaker met vrouwen en ze werkt in lesbische bars. Ze krijgt twee kinderen. Allebei worden ze voor adoptie geplaatst. Omdat ze een derde zwangerschap wil beëindigen, dient ze in maart 1970 een aanklacht in tegen de officier van justitie van Dallas County — Henry Wade — en tegen de wetten van Texas die abortus verbieden.

Norma wint haar zaak. Maar ze heeft de gezochte abortus nooit gehad. Op 22 januari 1973, dag dat het Hooggerechtshof zijn beslissing neemt, is ze al lang bevallen van haar derde kind. Dat zag het levenslicht op 2 juni 1970 in het Dallas Hospital. De beslissing van het Hooggerechtshof zinspeelt in één zin op het bestaan van die baby. In de media heet het kind “de Roe-baby”.

Vanzelfsprekend heeft het meisje — want dat is het — ook een echte naam. Die is slechts bekend bij één persoon: Henry McCluskey, een advocaat uit Dallas. McCluskey heeft Norma McCorvey in contact gebracht met de advocaat die de Roe-rechtszaak wilde aanspannen en die op zoek was naar een vrouw die onder pseudoniem de rol van zwangere eiseres kon “vertolken”. McCluskey kende Norma, want hij had al de adoptie van haar tweede kind behandeld. De advocaat neemt dat geheim echter mee in zijn graf. Enkele maanden na de uitspraak van het Hooggerechtshof wordt hij vermoord, in omstandigheden die overigens niets met de abortuszaak te maken hebben.

Norma McCorvey zelf kent enkel haar eerste dochter, Melissa. Op haar aandringen heeft haar eigen moeder Mary het meisje geadopteerd, hoewel Norma later zal beweren Mary haar ontvoerd heeft. Haar tweede dochter is geadopteerd door een koppel uit Dallas. Wanneer Norma McCorvey zwanger is van haar derde, neemt Henry McCluskey contact op met paar dat haar tweede opvoedt. Die vinden eentje genoeg. De “Roe-baby” komt uiteindelijk terecht bij een ander koppel uit Dallas, Ruth Schmidt en haar echtgenoot Billy Thornton. Ruth, die zelf niet zwanger kan worden, noemt de baby Shelley Lynn.

McCluskey vertelt Ruth en Billy dat Shelley twee halfzussen heeft, maar zegt niet wie of hoe. Hij spreekt evenmin over de Roe v. Wade rechtszaak. Wanneer die in 1973 wordt beslecht, zijn de adoptieouders zich niet bewust van de band met hun dochter. Ruth en Billy zijn tegenover Shelley erg open over het feit dat ze geadopteerd is. Als Shelley 7 is, vindt Billy werk als monteur in Houston. Het gezin verhuist eindeloos vaak. Haar adoptievader begint zwaar te drinken. Zijn huwelijk kapseist. Ruth trekt met Shelley helemaal naar het noordwesten, naar de stad Burien, buiten Seattle. In 1988 studeert Shelley er af aan Highline High en schrijft zich in voor een opleiding tot secretaresse. De depressieve tiener kiest die richting, omdat “secretaresses een stabiel leven leiden”. Een jaar later begint haar biologische moeder haar te zoeken.

Enkele maanden nadat ze haar aanklacht heeft ingediend, ontmoet de dan 22-jarige Norma McCorvey een 17 jaar oudere vrouw, Connie Gonzales. Ze trekt bij haar in en begint te werken als schoonmaakster. Vrij snel na de Roe-beslissing onthult ze haar ware identiteit. Norma is vrij genuanceerd over abortus. Ze verzet zich vanzelfsprekend niet tegen de beslissing van het Hooggerechtshof, maar staat er ook niet absoluut achter. Ze vindt dat abortus niet langer drie maanden na de conceptie legaal zou mogen zijn.

Ruim een decennium later wordt ze langzaamaan een pro-choice activiste. In april 1989 woont Norma McCorvey een betoging voor abortusrechten bij in Washington, D.C. Kort voordien doorboren drie kogels haar huis en auto. Schietpartij, die waarschijnlijk te maken heeft met een drugsdeal. Ze haalt de media. De feministische advocate Gloria Allred benadert Norma. Kort daarna kondigt de ex-barmeid aan dat ze hoopt de Roe-baby te vinden. Vreemd genoeg zoekt ze niet naar haar tweede dochter, enkel naar het kind waar publiciteit — en dus een zeker inkomen, hoopt ze — aan verbonden is.

Het roddelmagazine The National Enquirer ruikt een zaak. Het blad wendt zich tot Toby Hanft, een vrouw die zelf een dochter voor adoptie geplaatst had en die er haar levenswerk van heeft gemaakt om andere vrouwen in contact te brengen met de kinderen die ze hebben afgestaan. Hanft heeft al meer dan 600 geadopteerden geïdentificeerd. Ze is zelf fel tegen abortus en ziet in deze opdracht een middel om het arrest Roe v. Wade aan te vallen.

Met enkel het geslacht van het kind, haar geboortedatum en -plaats vindt ze wat ze zoekt: de adoptienaam. Vervolgens volgt Hanft het levenspad van Shelley, helemaal naar de stad in de staat Washington, niet ver van Seattle. Twee dagen later dineren Shelley en haar adoptiemoeder Ruth daar met Hanft en haar compagnon, Reggie Fitz van The National Enquirer. Hanft vertelt alles wat ze weet. Dat haar biologische moeder in Texas woont, dat ze contact heeft met de oudste van haar drie dochters en dat haar naam Norma McCorvey is.

Ze raakt ook het onderwerp abortus aan. Adoptiemoeder Ruth zegt kort: “Wij zijn tegen”. Hanft richt zich dan tot Shelley en zegt: “Helaas, je biologische moeder is Jane Roe”. Voor het 19-jarige meisje een schok. Ze loopt huilend weg. Als tiener heeft ze gedroomd dat haar biologische moeder een mooie actrice is. Nu weet ze dat ze synoniem staat voor abortus.

Hanft en Fitz onthullen die avond ook dat ze voor de Enquirer werkten. Ze leggen uit dat ze onlangs het kind hebben gevonden dat Roseanne Barr als tiener heeft afgestaan. Fitz zegt dat hij over Norma en Shelley een soortgelijk verhaal wil brengen. Shelley en Ruth zijn nog meer verbijsterd. Thuis vraagt Shelley zich af of een gesprek met Norma de situatie kan uitklaren. Het tegendeel is waar. Norma wil precies datgene wat Shelley niet wil: een “outing” in de pagina’s van een nationaal roddelblad.

The Enquirer zet druk en waarschuwt dat samenwerken de “veiligste optie” is. Shelley voelt zich in de val gelokt. Uit de kast komen als de Roe-baby, betekent dat ze het onopvallende stabiele leven waar ze zo naar verlangt, zal verliezen. Niets doen zal ervoor zorgen dat de race om het eerst met de scoop te komen pas echt begint. Ook Norma is van streek. Haar plan voor een reünie in Roseanne Barr-stijl valt in het water. Op 20 juni 1989 presenteert de Enquirer in vette letters het verhaal op de cover, net onder een foto van Elvis. Shelley wordt niet bij naam genoemd, maar zou pro-life zijn en in de staat Washington wonen.

Ze heeft ondertussen een negen jaar oudere vriend, Doug. Begin 1991 raakt ze in verwachting. Zij en Doug hebben trouwplannen, maar Shelley zal tegen die datum hoogzwanger zijn. Doug laat doorschemeren dat abortus een optie is. Shelley heeft het gevoel dat dit van haar “een Norma” zal maken. Ze besluit de baby — een jongen — te houden en de trouwdatum te verschuiven. Ze trouwen in maart 1991. Doug vraagt Shelley haar carrière op te geven. Dat vindt ze prima. Hoe meer mensen ze ontmoet, hoe meer ze zich zorgen maakt dat een van hen weet wie ze echt is.

Pro-life

In het voorjaar van 1994 belt Norma haar dochter op om te zeggen dat zij en Connie op bezoek willen komen. Moeder en dochter krijgen al snel ruzie. Norma schreeuwt dat Shelley haar “moet bedanken”. Shelley roept dat ze haar nooit zal bedanken omdat ze haar niet geaborteerd heeft. Moeder en dochter hangen boos hun telefoons op. Norma bekeert zich kort nadien tot wedergeboren christen en sympathiseert nu met pro-life-groepen. Op haar sterfbed zal ze bekennen: uit geldnood. Pro-life kopstukken eisen dat ze publiekelijk afstand neemt van haar homoseksualiteit. Wat ze uiteindelijk ook doet. In 2009, vijf jaar nadat Connie een beroerte heeft gehad, verlaat Norma haar.

Shelley is in 1999 en 2000 van twee dochters bevallen en met haar gezin verhuisd naar Tucson, waar Doug een nieuwe baan heeft. Ze is nu dertig en voelt zich geïsoleerd. Ze doet haar best om Norma opgesloten te houden “in een donkere kleine metalen doos”. Maar het slot er op houden is moeilijk. Ze zoekt naar alles wat met de zaak en haar moeder te maken heeft.

In maart 2013 trekt Shelley naar Texas om haar halfzussen te ontmoeten. De drie omhelzen elkaar. Ze kijken naar de fysieke verschillen. Hun kinnen bijvoorbeeld, die duiden op verschillende vaders. Ze zien ook de gelijkenissen. Alleen Melissa kent Norma echt. Jennifer wil haar snel ontmoeten en doet dat ook. Shelley weet niet of ze het ooit zal kunnen. Vier jaar lang aarzelt ze. In februari 2017 laat Jennifer aan Shelley weten dat Norma stervende is in een ziekenhuis in Texas. Shelley is in Tucson. Ze ijsbeert. Ze laat de winterdagen één na één voorbijgaan. Tot het te laat is.