Billie Eilish in het Sportpaleis: zo persoonlijk dat het haast niet aan haar dagboek had mogen ontsnappen ★★★★★

Ik ben alleen, maar toch ken ik iedereen hier. Het meisje dat met haar gsm speelt om zichzelf een houding te geven. Het viertal dat elkaars ademhaling in cadans houdt door ritmisch “oh my god”  te prevelen. De vriendinnen die ondanks de bloedhete avond toch lange mouwen dragen. En de jonge vrouw op het podium die haar lichaam laat samensmelten met een oversized T-shirt, terwijl ze haar diepste angsten probeert zin te geven door ze in versregels te gieten.

What do you want from me? Why aren’t you scared of me? Why do you care for me?

Geen ervaring zo universeel en persoonlijk tegelijkertijd als tiener-zijn. De periode die je deinend doorbrengt in een kooitje op een zee van mogelijkheden, waarin je vroeg of laat kopje onder zal gaan. De levensfase die onder extra wattage staat, die al je emoties zodanig versterkt dat ze je hele brein in beslag lijken te nemen. Gevoelens waarvan je, op dat moment, overtuigd bent dat niemand anders ze voelt, behalve misschien de persoon die je haast dwangmatig richting je trommelvliezen jaagt.

Wanneer die persoon dan eindelijk voor je staat en het kloppen van je hart omzet in een beat, kun je niet anders dan die te onthalen op een oerkreet.

Donkere ziel

Een kniesoor zou kunnen monkelen om de naïviteit van zo’n  totale overgave, maar wanneer de bekende hook van ‘Bury a Friend’ passeert en twintigduizend mensen met de ogen gesloten “I wanna end me” meeschreeuwen, is dat niet omdat ze de lyrics vanbuiten kennen, maar omdat ze het menen. Omdat Billie Eilish hen de woorden heeft gegeven om deze verwarrende periode draagbaar of op zijn minst verstaanbaar te maken. “Today I’m thinking about all the things that are deadly”, werpt het idool een licht in het donkerste van haar ziel en die van haar fans. Wie dit als ouder al angstaanjagend vindt, mag zich afvragen hoe dat voor hun kind zelf moet voelen.  

Het is niet zo verwonderlijk dat Billie Eilish perfect weet om de clusterfuck aan emoties zo goed weer te geven. De superster was amper zestien toen ze doorbrak, en is zoveel levenslessen en drie platen later nog steeds amper twintig jaar, terwijl ze met de ervaring van een gerodeerd performer haar gevarieerde oeuvre een platform geeft zonder iets aan zuiverheid of authenticiteit te verliezen . Ze fluistert, ze schreeuwt, ze danst sensueel en ze stampt met haar zware zolen op de grond, terwijl ze stilistisch heen en weer geslingerd wordt tussen songs als ‘NDA’, ‘My Strange Addiction’ en ‘Billie Bossa Nova’. 

Die eclectiek is kenmerkend. Als tiener ben je constant bezig met jezelf heruit te vinden. Je experimenteert met sociale rollen en met nieuwe haarstijlen, niet alleen omdat je nieuwsgierig bent, maar omdat “worden” het hoofdwerkwoord van die periode is. Elke dag jongleer je met alles wat je zou willen zijn en wat je zou kunnen worden, met hoe je jezelf binnenin voelt, hoe je jezelf aan de wereld presenteert en wie je bent als je, op zeldzame momenten, nog eens tegen je ouders aankruipt in de zetel.“Tell the mirror what you know she’s heard before. I don’t wanna be you anymore” zingt Eilish in ‘I Don’t Wanna Be You Anymore’, dat zo persoonlijk voelt dat het haast niet aan de kaften van haar dagboek had mogen ontsnappen.

Tienerslaapkamer

Het concept bedroom culture staat in de psychologie voor het hebben van een safe space om jezelf te kunnen ontwikkelen en uiting te kunnen geven aan je diepste gevoelens. Dinsdagavond was het Sportpaleis één grote tienerslaapkamer waar gelachen en gehuild werd, waar vuisten werden gebald en armen in extase over het hoofd gingen, waar het ging over seks, over verliefdheid, over klimaatverandering, over zelfmoordgedachten en waar de frase “fuck the Supreme Court” op haast grensoverschrijdend lawaai onthaald wordt. Als er iemand, willens nillens, de wereld zal veranderen, zullen het tieners zijn.

“It’s so weird”, mijmert Eilish in ‘Getting Older’, “you care so much until you don’t.”

De apotheose kwam tien minuten voor het einde, toen Eilish tijdens ‘Everything I Wanted’ de camera’s richt op haar publiek dat uren, sommigen zelfs een hele nacht, op dit moment had zitten wachten. “As long as I’m here, no one can hurt you / Don’t wanna lie here, but you can learn to / If I could change the way that you see yourself  / You wouldn’t wonder why you’re here / They don’t deserve you”, zingt ze richting de klauwende handen die zich krampachtig lijken vast te klampen aan lyrics als levenslijnen. 

Een fan houdt een bordje met “I’m so proud of you” naar haar op. Dat er buitenstaanders vooral zullen focussen op hun gegil vanavond, is wraakroepend. En net om die reden wordt er nog een tikje luider gekrijst, stembanden die  uit elkaar spatten tegen het stalen dak, terwijl Eilish haar twee grootste hits vakkundig aan het einde van haar set lijmt, en daarin zichzelf de perfecte dichotomie van het tienerzijn toont. Tijdens ‘Bad Guy’ springt ze over het podium met een gestoorde grijns op haar gezicht gebeiteld, die drie minuten later vertrekt in een pijnlijke grimas wanneer ze ‘Happier Than Ever’ laat aanzwellen tot een woedend crescendo waar de golfplaten nog dagen van zullen nazinderen.

I’d never treat you this shitty. You made me hate this city.

Schreeuwen worden doorgaans geassocieerd met emotie, met boosheid, met angst, met pijn of met plezier. In het wild zijn kreten echter ook functioneel, als gidsend baken om jezelf op te oriënteren of net om anderen te kunnen signaleren:

Kom!

Kom maar naar hier!

Hier ben je veilig.