Directrice ziet met lede ogen aan hoe betwistingen B- of C-attest toenemen: "Overschrijdt draagkracht van een mens" 

Schooldirectrice Annick Thienpont ziet met lede ogen aan hoe er dit jaar meer betwistingen van B- of C-attesten dan andere jaren op haar bord belanden. “Of er een gebrek aan vertrouwen is tussen de ouders en mijn school? Dat is moeilijk te zeggen, maar krantenkoppen die schrijven dat een advocaat voor 800 euro een C- in een A-attest kan omzetten, helpen alleszins niet.”

“Bovendien heeft zulke sfeermakerij impact op het welbevinden van leerkrachten, die nochtans alles in het werk stellen om te zorgen dat een leerling slaagt.” Thienpont benadrukt dat klassenraden in eer en geweten beslissen uiteindelijk toch voor een B- of C-attest te gaan. “Het gaat hier om leerkrachten die leerlingen het hele jaar door beoordelen. Objectief, zonder dat de individuele mening primeert, en in het belang van het kind.”

Volgens Thienpont heeft het toenemend aantal betwistingen ook een enorme impact op de planlast van zowel leerkrachten als de directie. “Er moet sowieso veel gebeuren aan het einde van het schooljaar, en er zijn al voorbereidingen voor het volgende ook. Daarbovenop is er het leerkrachtentekort. Soms overschrijdt dat de draagkracht van een mens.”

“Het is bijzonder jammer dat het vertrouwen niet meer altijd aanwezig is, maar ik houd mij vast aan het idee dat de grote meerderheid van de ouders zijn leerlingen wél met vertrouwen naar school stuurt”, besluit de directrice.

Ook advocaat Christophe Vangeel ziet hoe steeds meer ouders en leerlingen bij hem komen aankloppen. “In de coronaperiode kan ik spreken van een exponentiële toename, en ook dit jaar merk ik dat men steeds vroeger contact zoekt om informatie te winnen en bepaalde dingen af te toetsen”, vertelt hij in “De ochtend” op Radio 1. “Wat mij opvalt, is dat er meer en meer betwistingen in het lager en zelfs kleuteronderwijs voorkomen.”

Die tendens in het lager onderwijs is ook Sabien Lust opgevallen. Zij is professor onderwijsrecht aan de UGent, eveneens advocate en ze zetelt geregeld in beroepscommissies in scholen. Lust zit met andere woorden bovenop de materie. “Al moeten we niet overdrijven: er is inderdaad een lichte stijging van het aantal betwistingen, maar het gaat nog steeds over een zeer kleine minderheid. We spreken over enkele tientallen, niet over honderden.” Officiële cijfers zijn er niet, gezien scholen procedures niet hoeven te rapporteren.

Lust valt Thienpont erin bij dat klassenraden beslissingen in de regel zeer doordacht nemen. “Daardoor krijgt slechts een beperkt aantal leerlingen dat in beroep gaat, gelijk. Als er hervormingen zijn, gebeurt dat meestal bij twijfelgevallen: leerlingen bij wie het echt kantje boord was, of leerlingen die bijvoorbeeld beperkingen hebben waarmee de school te weinig rekening heeft gehouden. Vaak krijgen zij een tweede kans via een uitgestelde proef. In zeldzame gevallen wordt het attest meteen omgevormd.”

Doorgaans is het de interne beroepscommissie van de school die daarover beslist. “Een betwistingsprocedure begint in eerste instantie met een gesprek met de directie. Hebben de ouders en leerlingen een punt, dan komt de zaak opnieuw voor de klassenraad. Vindt de directeur dat het B- of C-attest terecht is, dan niet. Tegen de uitkomst daarvan kan je beroep indienen.”

“Het interne beroepsorgaan bestaat voor de helft uit internen van de school en voor de helft uit mensen die niets met de school te maken hebben. Zij bekijken het hele dossier opnieuw.” Een zaak kan voor de Raad van State komen, maar dat gebeurt volgens Lust zelden. “Het gaat om zo’n 15 à 20 dossiers per jaar. Aan een rechter hangt een prijskaartje, en hij heeft minder beoordelingsmogelijkheden dan de interne beroepscommissie. De slaagkans van zulke beroepen is klein.”

Lust roept leerkrachten dan ook op niet al te veel stress te hebben over betwistingen. “Als je een beslissing in eer en geweten hebt genomen, en je kan die verantwoorden, hoef je geen schrik te hebben. De gevallen waarin toch een omvorming van het attest gebeurt, zijn meestal twijfelgevallen, en daarin valt de leerkracht niets te verwijten. Dat is een kwestie van beoordelen.”

Strengere deliberatieregels zijn als het van Lust afhangt, niet nodig. “Het is een goede zaak dat er nog vrijheid bestaat. Bovendien: Meer regels betekent meer betwistingen, want elke regel is er eentje die je over het hoofd kan zien. Ik denk dat deliberaties nu perfect zijn geregeld.”