Mokerslag voor Britse premier Johnson: ministers, vicepartijvoorzitter en advocaat-generaal stappen op

Javid kondigde dinsdag zijn ontslag aan. Hij legde uit niet langer vertrouwen te hebben in de premier, na een reeks schandalen rond de Britse overheid. In zijn brief op Twitter zegt hij dat het duidelijk is dat de situatie niet zal veranderen onder zijn leiderschap. “U heeft daardoor ook mijn vertrouwen verloren”, klonk het. 

Sunak zegt in zijn ontslagbrief dat het volk “terecht verwacht dat het bestuur naar behoren, deskundig en ernstig wordt uitgevoerd”. “Mijn opvattingen verschillen fundamenteel met die van Johnson”, klinkt het.

Parlementslid Bim Afolami, tevens vicevoorzitter van de Conservatieve partij, volgde met zijn ontslag het voorbeeld van beide ministers. “Ik denk gewoon dat de premier niet langer niet enkel mijn steun meer heeft, maar ook niet langer de steun van de partij of van het land”, zei Afolami op The News Desk van Talk TV. “Om die reden denk ik dat hij moet aftreden.”

“Na dit te hebben gezegd”, zei Afolami dat hij “waarschijnlijk” niet meer de vicevoorzitter van de partij zal zijn. Hij bevestigde dat hij zou opstappen. “Ik denk dat ik moet opstappen want ik kan niet dienen onder de eerste minister. Ik zeg dit met spijt, want ik denk dat deze regering enkele schitterende zaken heeft verricht.”

Volgens hem heeft de premier ook een “sterk nalatenschap op een gigantische reeks aan domeinen”, maar is het volgens hem ook duidelijk dat “vooral na de steun te verliezen van twee van zijn meest dichte regeringscollega’s, de tijd voor hem is gekomen om af te treden”.

Rond middernacht (lokale tijd) raakte ook bekend dat het conservatieve parlementslid Alex Chalk met onmiddellijke ingang terugtreedt als juridisch toezichthouder van de Britse regering. Hij doet dit uit protest tegen het leiderschap van premier Boris Johnson, schrijft hij in een op Twitter gepubliceerde brief. “De premier heeft een advocaat-generaal nodig die de cultuur en koers kan verdedigen waarop hij toezicht houdt”, schrijft Chalk onder meer. “Het spijt me dat ik dat niet langer kan.”

Chalk vervulde de functie van ‘Solicitor General for England and Wales’. In Groot-Brittannië houdt die functionaris toezicht op uiteenlopende juridische organen van de overheid. Daaronder valt ook de juridische afdeling van de regering.

Het aangekondigde ontslag van de twee ministers dreigt Londen in een regeringscrisis te storten. Een niet nader genoemd regeringslid zei aan zender Sky News dat Johnson nu niet meer kan aanblijven. Maar volgens minister Jacob Rees-Mogg, een van de trouwste bondgenoten van Johnson, gaat de premier gewoon door. Rees-Mogg had Johnson nog gezien na het vertrek van de twee. Tegen de zender Sky News zei hij over de stemming van de premier: “Oh, business as usual. Hij heeft een klus te klaren.”

Johnson benoemde later op dinsdagavond twee nieuwe ministers. Hij maakte onderwijsminister Nadhim Zahawi de nieuwe minister van Financiën en koos zijn stafchef Steve Barclay als gezondheidsminister.

Eerder op dinsdag dag zag Johnson zich genoodzaakt om zijn excuses aan te bieden voor zijn aanpak van de zaak rond Chris Pincher. De man, die verantwoordelijk was voor de partijdiscipline, zou volgens meerdere Britse media woensdag in beschonken toestand in een exclusieve club in Londen twee mannen betast hebben. Onder hen naar verluidt ook een parlementslid, klinkt het. Er waren getuigen van het voorval en er kwamen klachten bij de partij binnen.

In 2019 werden er ook al beschuldigingen geuit tegen Pincher, maar dat was Johnson naar eigen zeggen “vergeten”. Nu gaf hij wel toe dat zijn aanstelling een fout was. “Maar ik heb niet gelogen in deze zaak", klonk het bij de BBC. Pincher legde zijn ambt als ‘deputy chief whip’ van de Tories in het Lagerhuis neer na de berichten over grensoverschrijdend gedrag. 

De druk op Johnson blijft zo toenemen. Eerder waren er ook al beschuldigingen van seksueel wangedrag en verkrachting aan het adres van leden van de Tories. Johnson zelf kwam onder vuur te liggen na de zogenaamde ‘partygate’, waarbij in coronatijd verboden regeringsfeestjes plaatsvonden. Recent overleefde hij wel een vertrouwensstemming binnen de eigen partij.

Na het ontslag van Sunak en Javid lieten andere ministers snel weten zich achter de beschadigde premier te scharen. Zo sprak minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss voor “100 procent” haar steun uit. Volgens de sociaaldemocratische oppositieleider Keir Starmer is het echter duidelijk dat de regering “instort.”