Nieuwe studie bewijst dat je zelf je vaginale gezondheid bepaalt: “2 voedingsmiddelen zijn niet zo gunstig”

Zegt iemand ‘microbioom’, dan denken we ­meteen aan onze darmen. Over dat andere microbioom, het vaginale, wordt minder uitvoerig gepraat. Toch is dat laatste voor vrouwen belangrijk: daarbeneden leeft een microkolonie vol bacteriën, die de boel gesmeerd houdt en schadelijke indringers weert. Met andere woorden: dat microbioom houdt onze vagina’s gezond.

En dat weten ook de onderzoekers van de UAntwerpen. Zij zetten het grootste burgeronderzoek ter wereld over het vaginale microbioom op poten, het Isala-project. Daarvoor werden er maar liefst 4.500 swabs of uitstrijkjes van vrouwen onderzocht. En het resultaat mag er zijn, want de onderzoekers kwamen tot nieuwe inzichten: leeftijd, voeding en menstruatieproducten hebben invloed op onze vaginale gezondheid.

Eerst het goede nieuws. “Bij 80 procent van de deelneemsters bleken de lactobacillen de meest voorkomende bacteriesoort”, legt prof Sarah Lebeer, die het project leidde, uit. “Dat is goed, want we weten dat vooral die bacteriesoorten in verband gebracht worden met een gezonde vagina.” 

_{(Lees verder onder de foto.)}

Het vaginaal microbioom is dynamisch en veel factoren hebben er invloed op,  zoals bijvoorbeeld onze voeding. Maar de gezonde melkzuurbacteriën blijken vrij stabiel te blijven. Daarnaast willen de onderzoekers ook onderstrepen dat vagina’s in principe zelf voor een goed microbieel evenwicht zorgen, los van bijvoorbeeld jouw levensstijl.

Maar toch kun je jezelf een handje helpen (of tegenwerken). Voeding bleek bijvoorbeeld een verrassende factor. De onderzoekers vonden verbanden voor het drinken van gesuikerde dranken, groenten, probiotica, etc. Sommigen voedingsmiddelen hebben een positieve impact. “Vooral vrouwen die veel groenten en vis eten, hadden iets meer lactobacillen”, vertelt het Isala-team.  “Alcohol had geen slechte invloed op het vaginale microbioom, maar heeft natuurlijk andere nadelen.”

Andere voeding lijkt dan weer minder positief. “Het consumeren van gesuikerde dranken en vlees bleek wel iets minder gunstig voor het microbioom”. Let wel: hier kan ook een onrechtstreeks verband zijn met gezonde levensstijl in het algemeen. 

De onderzoekers vonden nog heel wat andere factoren die invloed hadden op de aanwezige bacteriën in de vagina. Zo is er een belangrijke link met hormonale anticonceptie. “Vrouwen die de combinatiepil met oestrogenen en progesteron nemen, hebben in het algemeen meer (goede) lactobacillen. We vonden minder van deze gunstige bacteriën bij gebruik van een hormoonspiraal.” De combinatiepil lijkt dus beter te zijn, al zijn er meer aspecten die een rol spelen bij het kiezen van een juiste anticonceptiemethode.

Ook het gebruiken van een bepaald type menstruatieproduct blijkt een impact te hebben. Wat de onderzoekers ontdekten is dat de groep die recent een maandverband of inlegkruisjes gebruikten een iets diverser microbioom had. “Meer verschillende soorten bacteriën dus, maar ook minder lactobacillen - de goede bacteriën. Bij gebruik van een menstruatiecup hadden de vrouwen verhoudingsgewijs meer lactobacillen, die geassocieerd worden met een positieve rol in de vagina.” 

De menstruatiecup krijgt dus de voorkeur, maar ook hier zeggen de wetenschappers: “We kunnen nog niet uitsluiten of dit echt het gevolg is van de cup op zich, of dat hier andere levensstijlfactoren mee een rol spelen.”

Maar de allerbelangrijkste factoren voor de samenstelling van het vaginale microbioom? Dat lijken de leeftijd van vrouwen en het wel of niet hebben van kinderen te zijn. “Het is niet per se zo dat je een minder of meer gezond microbioom krijgt naarmate je ouder wordt”, nuanceert Lebeer, “maar de samenstelling van je bacteriën verandert wel.” 

“Dat geldt ook voor het al dan niet krijgen van kinderen. Bij vrouwen die kinderen hebben, vinden we in het algemeen andere bacteriën terug, zoals meer Bifidobacterium. Die bacterie speelt trouwens een rol in de opbouw van een gezonde darmflora bij pasgeborenen.”

Het Isala-team wil niet enkel weten hoe het vaginale microbioom van gezonde vrouwen eruitziet, de onderzoekers willen ook actief bijdragen aan de gezondheid van vrouwen. Dit doen ze door gezonde bacteriën uit de stalen op te kweken. De opgekweekte bacteriën worden onderzocht op unieke eigenschappen, waardoor ze verder ontwikkeld kunnen worden als levend geneesmiddel en als alternatief voor antibiotica.

De onderzoekers vonden ook bacteriesoorten die schimmelinfecties zouden kunnen verhinderen of de groei van ongewenste bacteriën kunnen tegengaan. Dus het onderzoek is zeker niet afgelopen, de analyses van de stalen en opgekweekte bacteriën gaan de komende maanden verder. Nog boeiend: Isala wil dit jaar nog onderzoeken of vrouwen die onder hetzelfde dak leven een vergelijkbaar vaginaal microbioom hebben of juist helemaal niet. Wordt vervolgd.

Vagina in vuur en vlam? De waarheid over vaginale schimmelinfecties. “Mannen zijn niet altijd immuun” (+)

Fervente zonneklopper? Veel zonlicht heeft merkbaar effect op je libido, ontdekken wetenschappers

Hoe je vagina voor gebleekte vlekjes in je ondergoed zorgt. “Je moet je eerder zorgen maken als je ze niét hebt”