Al 37 regeringsmedewerkers van Boris Johnson opgestapt, volgende week mogelijk nieuwe vertrouwensstemming over Britse premier

Aangezien Johnson exact een maand geleden al een vertrouwensstemming overleefde, mag er volgens de regels geen nieuwe stemming worden uitgeschreven. Dat kan pas weer een jaar na de vorige keer. Britse media meldden eerder dat het bevoegde comité 1922 van de Conservatieve Partij overweegt de regels aan te passen om dat toch mogelijk te maken, maar dat gebeurde vandaag niet.

In de plaats daarvan, kiest het comité komende maandag wel een nieuwe voorzitter. Daarna kunnen de regels dus in principe opnieuw worden aangepast. Die kans lijkt groot, aangezien Johnsons tegenstanders binnen de partij dan waarschijnlijk de overhand zullen krijgen. 

Ondertussen zijn een groep vooraanstaande ministers vanavond samengekomen in de ambtswoning van Johnson om hem te vertellen dat hij moet stoppen als premier. Het betreft onder andere Nadhim Zahawi, die een dag eerder als opvolger van de opgestapte minister Sunak werd aangesteld, de ministers voor Wales, voor Noord-Ierland en transportminister Grant Shapps, al lang loyaal aan Johnson, evenals de nieuw benoemde onderwijsminister Michelle Donelan.

Eerder op de dag liet een persverantwoordelijke van Johnson aan de BBC weten dat de premier er niet aan denkt om te vertrekken en erop vertrouwt dat hij nog steeds de steun geniet van zijn achterban. De woordvoerster gaf ook mee dat Johnson een nieuwe motie van wantrouwen zou aanvechten moest die er komen, en dat hij erbij blijft dat de stemming van vorige maand “duidelijk en afdoend” was. Toen kreeg hij nog de steun van 59 procent van zijn parlementsleden. 

De afgelopen 24 uur hebben volgens de BBC al zeker 37 ministers, onderministers en andere regeringsmedewerkers hun taken voor de regering neergelegd omdat ze het vertrouwen in Johnson zijn verloren. 

Gisteren hadden grote namen Rishi Sunak (Financiën) en Sajid Javid (Gezondheid) de carrousel in gang gezet. Beiden zeiden dat ze de schandaalcultuur die Johnson al maanden achtervolgt niet langer tolereren, inclusief de wetsovertredingen in Downing Street tijdens feestjes in coronatijd. Daarna volgden tientallen andere ministers en regeringsmedewerkers, onder wie ook vandaag ook Will Quince, die het dinsdagochtend in de media nog voor Johnson opnam en verklaarde dat dat de premier niet op de hoogte was van eerdere klachten tegen parlementslid Chris Pincher. Die moest vorige week ontslag nemen nadat hij in dronken toestand twee mannen betast had. Later op de dag bleek Johnson wel van de zaak afwist. 

Verder stapten ook mediaminister Julia Lopez, minister van Huisvesting Kemi Badenoch en viceministers Lee Rowley, Alex Burghart en Neil O’Brein op, alsook Mims Davies, minister op het Departement van Werk en Pensioen, Rachel Maclean (Veiligheidsbeleid) en Mike Feer (Minister van Handel).

Verder gooiden ook een hele rist parlementaire secretarissen en handelsgezanten de handdoek in de ring.

Tijdens het wekelijkse vragenuurtje aan de premier in het Lagerhuis nam Sajid Javid vandaag afscheid met harde woorden. De voormalige Britse minister van Volksgezondheid riep zijn kabinetscollega’s indirect op om Johnson te laten vallen. “Genoeg is genoeg! (...) Niets doen is een bewuste keuze”, klonk het in zijn striemende afscheidsbetoog.

“Degenen onder ons die in de positie zijn om dat te doen, hebben de verantwoordelijkheid om het verschil te maken”, want “er is iets fundamenteels mis”, aldus Javid. Hij is naar eigen zeggen tot de conclusie gekomen “dat het probleem aan de top zit, en dat daar niets aan zal veranderen”, zonder Johnson bij naam te noemen. “Het team is maar zo goed als zijn aanvoerder, en een aanvoerder is maar zo goed als zijn team.”

De pas afgetreden minister benadrukte dat “instellingen en integriteit de basis vormen van onze democratie” en dat het volk eerlijkheid verwacht. Zelf heeft hij lange tijd “op een dunne koord gebalanceerd tussen loyaliteit en integriteit”, maar “er komt een punt waarop genoeg genoeg is. Ik denk dat dat punt nu bereikt is”, zegt Javid.