Meer dan 19.000 middelbare scholieren kregen een C-attest: “De mildheid tijdens corona wreekt zich nu”

Met temperaturen die volgende week richting 30 graden klimmen, kan de zomervakantie écht beginnen. Voor heel wat jongeren startte dat verlof wel met een valse noot: 19.166 middelbare scholieren - over alle leerjaren en onderwijsvormen heen - moesten met een C-attest naar huis. Dat is 4,68% van de 409.308 leerlingen uit het secundair.

Dat zijn bijna evenveel C-attesten als vorig jaar (18.926), maar een verdubbeling van het aantal zittenblijvers tegenover het coronaschooljaar 2019-2020. Omdat leerlingen toen amper fysiek op de schoolbanken konden zitten, waren de deliberaties zeer mild: slechts 9.302 middelbare scholieren moesten hun jaar overdoen. Het absolute aantal C-attesten is dus ongeveer gelijk aan pre-coronaniveau. Net als het absolute aantal B-attesten, overigens: dat blijft rond de 27.000 schommelen. De cijfers, verzameld door het Agentschap voor Onderwijsdiensten, zijn nog niet compleet, maar het scheelt niet veel.

Valt het onderwijs bijna drie coronaschooljaren dan eindelijk weer in de oude plooi? Dat wil onderwijsprofessor Ides Nicaise (KULeuven) niet gezegd hebben. “Integendeel, zelfs. Het onderwijs voelt nog steeds de naweeën van de coronapandemie. De leerachterstand werd in 2020 nog toegedekt met de mantel der liefde, uit bekommernis voor de leerlingen. Maar nu wreekt die mildheid zich: leerlingen die toen met de hakken over de sloot gingen, krijgen nu een B- of een C-attest.”

Want het aantal zittenblijvers lijkt dan wel op peil te blijven, onder die cijfers schuilen enkele interessante fenomenen. “Neem je het aantal A-attesten van 2018 tot 2022 - van alle leerjaren en onderwijsvormen - onder de loep, dan zie je een substantiële daling van de slaagkans”, zegt Nicaise. “In 2018 mocht 92,7% van de middelbare scholieren zonder problemen naar het volgende jaar, nu is dat maar 89,5%.” Nicaise schrijft dat vooral toe aan het feit dat er meer B-attesten in het tweede en derde jaar worden gegeven, terwijl tegelijk ook meer eerstejaars een uitgestelde deliberatie - en dus een gedeeltelijke herkansing - krijgen. “Vóór corona was dat niet gangbaar, maar nu krijgen zij toch wat extra tijd om hun achterstand in te halen.” Ook meer leerlingen moeten zich heroriënteren naar een andere studierichting. 

Met 4,68% van alle leerlingen die hun jaar moeten overdoen, heeft Vlaanderen een pak meer zittenblijvers dan het gemiddelde van de OESO-landen. “Dat is toch een serieus probleem van ons onderwijs. Blijven zitten is op middellange termijn contraproductief, blijkt uit onderzoek. Die leerlingen gaan slechter presteren, voelen zich minder goed op school en zijn minder gemotiveerd”, vertelt Nicaise. “Ook B-attesten werken demotiverend en zijn in mijn ogen soms erger dan een C-attest. Die leerlingen mogen hun jaar niet overdoen en moeten naar een andere studierichting heroriënteren. Dat beperkt hun keuzemogelijkheden en gaat ten koste van de toekomstkansen.”

Ook Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) erkent dat er nog werk aan de winkel is. “De cijfers tonen een zekere stabiliteit, maar we mogen ons niet te veel laten geruststellen. Het lerarentekort en de onderwijskwaliteit die onder druk staat, blijven uitdagingen voor de komende jaren.”

Herbekijk ook: Onderwijskoepels hekelen beleid Weyts rond lerarentekort

Herbekijk ook: Minister Weyts reageert op open brief onderwijskoepels

Lees ook:

‘Onderwijsadvocaten’ zijn de schrik van de leraren: “Vanaf 800 euro kan een C-attest een A-attest worden” (+)

School schrapt examens door nijpend lerarentekort: “Geen leerstof, geen evaluatie” (+)