Ex-premier Japan Shinzo Abe overlijdt na aanslag, politie bevestigt dat dader handgemaakt wapen gebruikte
De voormalige Japanse premier Shinzo Abe is neergeschoten met een handgemaakt wapen. Dat bevestigt de lokale politie. Abe werd neergeschoten toen hij een verkiezingsspeech gaf. Hij werd naar het ziekenhuis gebracht, maar overleed iets na tien uur vanochtend aan zijn verwondingen. De politie zegt ook dat de dader wrok koestert tegen "een organisatie waar Abe deel van uitmaakte".
"De verdachte heeft toegegeven dat hij Abe met een handgemaakt wapen heeft neergeschoten." Dat meldt lokale politie in Japan op een persconferentie na de aanslag op de voormalige Japanse premier Shinzo Abe. Beelden op sociale media leken dat al langer te suggeren.
In het huis van de schutter heeft de politie nog meerdere gelijkaardige handgemaakte wapens gevonden en in beslag genomen.
Schietincidenten zijn heel zeldzaam in Japan, dat wordt beschouwd als een van de veiligste landen met de strengste wapenwetten ter wereld. Er zijn alleen jachtgeweren en luchtbuksen toegestaan, handwapens zijn verboden. Om een wapen te mogen kopen, moeten Japanners een zwaar examen afleggen en een geestelijke gezondheidstest ondergaan.
Onmiddellijk na de aanslag kon de schutter overmeesterd worden. De verdachte is een 41-jarige man. Na het overlijden van Abe om 17u03 lokale tijd is de zaak volgens de politie geklasseerd als een moord. Een taskforce van 90 personen is bezig met het onderzoek.
BEKIJK - Beelden van het moment wanneer Shinzo Abe wordt neergeschoten. Waarschuwing: harde beelden:
Wrok
De schutter zou het niet eens zijn geweest met het beleid van Abe, schrijven de lokale media. De politie lijkt dat motief nu ook te bevestigen. De dader "koestert een wrok tegen een specifieke organisatie en gelooft dat Abe deel uitmaakte van die organisatie".Ā
Abe was dan wel premier-af, hij speelde nog steeds een belangrijke rol in regerende Liberaal-Democratische Partij (LDP).Ā
Overleden in ziekenhuis
Op het moment van de aanslag hield de 67-jarige Shinzo Abe een campagnespeech in de oude keizerlijke stad Nara, naar aanleiding van de verkiezingen die zondag in Japan worden gehouden voor het Hogerhuis van het parlement.
Publieke toespraken gebeuren in Japan wel vaker, wat maakte dat ook de schutter dicht bij de oud-premier stond. Rond 11.30 uur plaatselijke tijd werd hij neergeschoten door de veertiger, die volgens de eerste berichten tot 2005 deel zou hebben uitgemaakt van de Japanse marine.
Hij bloedde hevig en had twee diepe wonden. Hij kreeg verschillende bloedtransfusies, maar helaas konden we hem niet redden
De ex-premier werd met een hartstilstand naar het ziekenhuis gebracht en is daar overleden. "Hij bloedde hevig en had twee diepe wonden. Hij kreeg verschillende bloedtransfusies, maar helaas konden we hem niet redden", zeggen zijn behandelende artsen in een verklaring.Ā
Meteen na het nieuws van de aanslag blies huidige premier Fumio Kishida - eveneens LDP - zijn verkiezingscampagne af en keerde hij terug naar de regeringszetel in Tokio.Ā
"Ik vind geen woorden om te beschrijven hoe ik mij voel", reageert hij op Abe's dood. "Abe heeft dit land met groot leiderschap geleid. Hij was een persoonlijke vriend, iemand met wie ik veel tijd heb doorgebracht." Kishida is naar eigen zeggen niet van plan om toe te geven aan het geweld, en "zal morgen de verkiezingscampagne voortzetten".
Twee keer premier
Abe mocht verschillende "titels" achter zijn naam schrijven: hij was de jongste premier van Japan, de langstzittende eerste minister in de geschiedenis van het land en de eerste regeringsleider die na de Tweede Wereldoorlog werd geboren. Hij stamde af uit een welgestelde politieke familie, met onder meer een vader die minister van Buitenlandse Zaken was en een grootvader en oudoom die de functie van premier bekleedden.
In 2006 werd Abe zelf voor het eerste premier, al was dat van korte duur: twaalf maanden - en een hoop politieke schandalen - later nam hij alweer ontslag. Ook stress en oververmoeidheid zouden bij die beslissing een rol hebben gespeeld: kort na zijn aftreden werd Abe opgenomen in het ziekenhuis.
In 2012 deed hij opnieuw een gooi naar het premierschap, om dit keer tot 2020 de rol van eerste minister in te vullen. Abe stond vooral bekend om zijn zogenoemde "Abenomics"-aanpak, een omstreden beleid om de economische groei in Japan te doen heropleven - overigens geen succesverhaal op lange termijn. Hij verhoogde ook voor het eerst in jaren de defensie-uitgaven van het land, en speelde een belangrijke rol in het binnenhalen van de Olympische Spelen van 2020 in Tokio.
In 2020 stapte Abe op wegens gezondheidsredenen.
"Diep bedroefd"
Intussen stromen van regeringsleiders wereldwijd ontzette reacties binnen.Ā
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zegt "diep bedroefd en verbijsterd" te zijn over de dood van Abe. "Duitsland staat in deze moeilijke uren aan de zijde van Japan", klinkt het.Ā Ook de Franse president Emmanuel Macron betuigt zijn medeleven: "Japan verliest een groot premier, die zijn leven heeft gewijd aan zijn land en gestreden heeft voor een wereld in evenwicht."
Onze eigen premier Alexander De Croo zegt dat hij "diep geschokt is door de afschuwelijke aanslag" op de Japanse ex-premier. "Belgiƫ betuigt oprecht medeleven aan zijn familie en aan de bevolking van Japan." De Nederlandse premier Mark Rutte heeft het over "een zwarte dag voor de democratie".
De Amerikaanse president Joe Biden is "verbijsterd, verontwaardigd en diep bedroefd" door het nieuws. Hij noemt Abe "een voorvechter van de vriendschap tussen onze mensen".
De Britse Queen Elizabeth betuigt ook haar medeleven. "Mijn familie en ik waren diep bedroefd toen we het nieuws hoorden", zo klinkt het. Aftredend premier van het Verenigd KoninkrijkĀ Boris JohnsonĀ noemt de dood van Abe "ongelooflijk triest nieuws".Ā "Zijn wereldwijde leiderschap in onomkeerbare tijden zal door velen worden herinnerd. Mijn gedachten zijn bij zijn familie, vrienden en het Japanse volk. Het Verenigd Koninkrijk staat bij u in deze donkere en droevige tijd."
Ook Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en voorzitter van de Europese Raad Charles Michel reageren aangeslagen. "Ik zal de brute moord op deze grootse man nooit begrijpen", zegt Michel. "Japan, de Europeanen delen uw verdriet".
Yoon Suk-youl, de president van Zuid-Korea, vindt de schietpartij "een onvergeeflijke daad" en betuigt zijn medeleven "aan de nabestaanden en het Japanse volk, dat een gerespecteerd politicus heeft verloren".
"De wereld heeft een belangrijke leider verloren, en Taiwan een vriend", zegt president Tsai Ing-wen. "Taiwan en Japan zijn beide democratische landen met een rechtsstaat, en onze regering veroordeelt gewelddadige en illegale daden ten strengste."
Ook de Russische president Vladimir Poetin reageert op de dood van Shinzo Abe. Hij spreekt over een "onherstelbaar verlies". "Mooie herinneringen aan deze opmerkelijke man zullen voor altijd blijven in de harten van degenen die hem kenden." Het Kremlin benadrukt de goede band die Poetin had met Abe.