“Namens de Chinese regering en het Chinese volk en namens hemzelf heeft Xi Jinping zijn diepe medeleven betuigd na de vroegtijdige dood van voormalig premier Shinzo Abe”, aldus het door de staat gecontroleerde CCTV, dat eraan toevoegde dat Xi “diep bedroefd was door de plotselinge dood”.

De twee leiders hebben een stabiele, maar ijzige relatie gehad. Abe had de afgelopen jaren geprobeerd om de banden aan te halen met Peking, ondanks de bittere historische relatie tussen de regionale rivalen en een aanhoudend geschil over verschillende eilanden in de Oost-Chinese Zee. Na zijn aftreden in 2020 was Abe een fervent verdediger van Taiwan geworden en had hij de VS en Japan opgeroepen om Taiwan te verdedigen in geval van een militaire invasie door Peking. 

Onpopulair

De reactie van China liet - in vergelijking met andere landen - lang op zich wachten. Abe was bijzonder onpopulair in China, vooral omwille van zijn bezoeken aan het Yasukuni-schrijn in Tokio, een omstreden gedenkteken voor Japanse soldaten dat woede opwekt bij Aziatische landen die geleden hebben onder Japanse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog. 

Ook op sociale media in China weerklonk allesbehalve tristesse toen bekendraakte dat Abe neergeschoten was. De Chinezen hoopten zelfs dat het slecht zou aflopen. Toen vervolgens aangekondigd werd dat de ex-premier overleden was, weerklonk virtueel gejuich. “Het feest kan beginnen”, stond massaal te lezen op Weibo, het populairste Chinese sociale netwerk. Dat is opvallend, in een land waar sociale media volledig gereguleerd worden door de staat. Dat China dergelijke berichten dus toelaat, zegt wat over de politieke relatie met Japan en Abe in het bijzonder.

Abe gaf vrijdag een toespraak in het kader van de verkiezingscampagne in de stad Nara toen een man hem neerschoot. Ondanks bloedtransfusies konden de dokters de 67-jarige politicus niet redden. Abe regeerde Japan van december 2012 tot september 2020, waarmee hij de langstzittende premier van het land is.