Leersteun vervangt M-decreet: “Voor sommige leerlingen zal het buitengewoon onderwijs altijd de beste plaats zijn”

Elke leerling in Vlaanderen heeft recht op de juiste ondersteuning. Dat was ook het doel toen het M-decreet in 2014 werd ingevoerd. "Na de invoering bleek echter dat de nobele doelstellingen vaak op de realiteit botsten. Zo schoot de ondersteuning voor scholen van het gewoon onderwijs tekort. Er waren te veel procedures en administratieve last voor scholen. Leerkrachten zijn soms onvoldoende voorbereid om in te staan voor basiszorg en verhoogde zorg om leerlingen met een geringe beperking te kunnen opvangen in het gewoon onderwijs. Daarnaast is de externe ondersteuning en expertise ter zake vandaag versnipperd over honderden leersteuncentra", schetst minister Weyts de achtergrond.

Doel van het nieuwe decreet is om de beste plaats te zoeken voor elke leerling, met welke beperking dan ook. "Leerlingen met speciale zorgnoden kunnen terecht in het gewone onderwijs, al beslist de klassenraad finaal wanneer het alsnog niet lukt om een bepaalde leerling de juiste zorg aan te bieden of wanneer de zorg voor die ene leerling ten koste gaat van de andere leerlingen. Voor sommige leerlingen zal het buitengewoon onderwijs altijd de beste plaats zijn. Er wordt daarom geïnvesteerd in zowel de scholen van het gewoon onderwijs die leerlingen met extra zorgnoden opnemen, als ook in extra mensen en extra middelen voor de scholen van het buitengewoon onderwijs".

De scholen van het gewoon onderwijs zullen beter ondersteund worden. Ten eerste wordt het ondersteuningsmodel grondig gereorganiseerd. In plaats van honderden verschillende instellingen komen er maximaal 47 leersteuncentra: expertisecentra die regionaal, laagdrempelig en net- en koepeloverschrijdend kunnen werken. Daarnaast worden de 3.666 ondersteuners inhoudelijk versterkt. Zij krijgen voor het eerst een vast ambt en een vast statuut. Ook de leerkrachten zelf zullen worden versterkt om basiszorg en verhoogde zorg op te nemen in de klas. De huidige leerkrachten kunnen rekenen op extra bijscholing rond dit thema. In de lerarenopleidingen komt er structureel meer aandacht voor speciale zorgnoden in de klas.

Ook de scholen van het buitengewoon onderwijs zullen kunnen rekenen op extra middelen en extra mensen. Er zijn sinds het begin van deze regeerperiode op drie jaar al ongeveer 5.000 plaatsen bijgekomen in het buitengewoon onderwijs: van 47.000 naar 52.000 plaatsen. Voor het eerst werd ook een capaciteitsmonitor gemaakt om de noden in het buitengewoon onderwijs in kaart te brengen. Er kwam een capaciteitsbudget specifiek voor het buitengewoon onderwijs.

Oppositiepartij Groen is niet te spreken over het leersteundecreet. Minister van Onderwijs Ben “Weyts zegt dat hij ‘resoluut voor inclusie’ gaat, maar de feiten spreken dat tegen”, aldus de groenen. “Weyts is een spookrijder op de weg naar inclusie”, klinkt het streng. Volgens Groen zullen kinderen met zorgnoden opnieuw sneller naar het buitengewoon onderwijs doorverwezen kunnen worden, terwijl er nu al meer kinderen dan ooit in het buitengewoon onderwijs zitten, voor dit schooljaar: 53.000.

“Wanneer je te weinig ondersteuning voorziet voor leerkrachten in het gewoon onderwijs, is dat natuurlijk niet goed voor het welzijn van de leerkrachten én leerlingen. Efficiënt? Wij denken dat er vandaag veel talent verspild wordt. Te veel kinderen zitten in het buitengewoon onderwijs die daar niet thuis horen. Tegelijk krijgt het gewoon onderwijs niet de juiste ondersteuning. Een decreet leersteun dat beter wil doen dan zijn voorganger zou vooral daarop moeten focussen”, reageert Vlaams parlementslid Johan Danen. 

De Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB’s) stellen zich dan weer vragen bij de extra planlast. “We stellen vast dat de planlast nog versterkt wordt door het oneigenlijk gebruik van diagnostiek in functie van financiering van het leersteunmodel”, klinkt het in een persbericht.

De ambitie van het decreet is om de leerkracht in de klas te versterken. De CLB’s moeten instaan voor die rechtstreekse ondersteuning. Daarvoor moeten de gemotiveerde verslagen echter op de schop, klinkt het, want vaak is er voor leerlingen geen onderliggende stoornis die door diagnostiek kan worden vastgesteld en de onderwijsnoden kan verklaren.

De Centra voor Leerlingenbegeleiding stellen daarom dat het uitgangspunt vertrouwen in het professioneel handelen van het schoolteam moet zijn. Het CLB moet op zijn beurt dan beschikbaar zijn om samen oplossingen te zoeken en zo nodig het perspectief te verruimen. Die beschikbaarheid staat momenteel onder druk, want het aantal kinderen dat gespecialiseerde hulp nodig heeft, is de afgelopen vijf jaar gestegen van 13.474 naar 42.154.