Nederland biedt "diepste excuses" aan nabestaanden genocide van Srebrenica aan
Nederland verontschuldigt zich bij de nabestaanden van de massamoord van Srebrenica in 1995. Toen konden Nederlandse blauwhelmen niet verhinderen dat Bosnisch-Servische troepen 8.000 moslimmannen en -jongeren vermoordden. Vorige maand bood de Nederlandse premier Mark Rutte al excuses aan de betrokken Nederlandse militairen aan, omdat ze in de steek gelaten waren.
De Nederlandse minister van Defensie Kajsa Ollongren sprak in naam van de regering de excuses uit tijdens de jaarlijkse herdenking van de massamoord, op het kerkhof van Potocari in Bosnië-Herzegovina. "De internationale gemeenschap faalde in de bescherming van de mensen van Srebrenica", zo zei ze. "Als onderdeel van deze gemeenschap deelt de Nederlandse regering in de politieke verantwoordelijkheid voor de situatie waarin dit falen kon gebeuren. Daarvoor bieden wij onze diepste excuses aan."
Srebrenica is de geschiedenisboeken in gegaan als de grootste Europese oorlogsmisdaad na de Tweede Wereldoorlog. In juli 1995 vermoordden Bosnisch-Servische troepen onder leiding van Ratko Mladic 8000 moslimmannen en -jongens, die in massagraven werden gedumpt. Enkel vrouwen en meisjes werden gespaard. Nederlandse militairen van de eenheid Dutchbat III waren toen als onderdeel van een VN-vredesmissie in Srebrenica aanwezig. Die blauwhelmen moesten de strijdende partijen uiteen houden en de moslimbevolking beschermen, maar moesten machteloos toezien. Ze konden het bloedbad niet verhinderen.
De Bosnisch-Servische leiders Mladic en Karadzic ontliepen hun straf niet. Het Joegoslaviëtribunaal van de VN in Den Haag veroordeelde hen tot levenslang wegens genocide, misdaden tegen de mensheid en oorlogsmisdaden.
Het Bosnisch-Servische leger is de enige die schuld heeft aan de genocide, zei Ollongren, maar ze erkende de grote machteloosheid van de blauwhelmen. Uit latere rapporten blijkt dat de militairen niet het mandaat noch de middelen hadden om in te grijpen. Vorige maand nog bood de Nederlandse premier in naam van zijn regering daarvoor zijn excuses aan de leden van Duchtbat III aan.
Wat dan weer tot frustraties leidde bij de nabestaanden, zij vonden dat zij op de eerste plaats verontschuldigingen verdienden. Misschien is dat vandaag door Ollongren (een beetje) goedgemaakt: "We kunnen het leed niet van u wegnemen, maar wat we wel kunnen doen is de geschiedenis recht in de ogen kijken."
Ratko Mladic was commandant van de Bosnisch-Servische milities tijdens de burgeroorlog na het uiteenvallen van Joegoslavië. Die milities kantten zich tegen de onafhankelijkheid van Bosnië en vochten voor een eigen staat die ze wilden aanhechten bij Servië. Ze kregen dan ook veel militaire en politieke steun vanuit dat land. Tijdens de Bosnische burgeroorlog vielen tussen 1992 en 1995 meer dan 100.000 doden.
Het bloedbad in Srebrenica leidde tot een ingrijpen van de NAVO in Bosnië, het kantelen van het machtsevenwicht ten nadele van de Serviërs en uiteindelijk tot de vredesakkoorden van Dayton waaruit het huidige Bosnië ontstond: een wankele staat, bestaande uit een Bosnisch-Servische republiek en een deelstaat van moslims en Kroaten.