themabeeld. — © Shutterstock
Urgentiearts waarschuwt nadat Lander (47) sterft door hitteslag: “Weinigen weten hoe gevaarlijk het is”
Tijdens een wandeltocht naar het Spaanse Santiago de Compostela is zaterdag Lander Segers (47), de broer van acteur Iwein, overleden aan de gevolgen van een zonneslag. Al spreken deskundigen liever over een ‘hitteslag’. Professor en urgentiearts Sandra Verelst over de symptomen, de eerste hulp en de mogelijk fatale gevolgen: “Je voelt het vaak niet aankomen en het kan ook perfect bij zeer getrainde mensen voorkomen.”
Een hittegolf voor de deur, dat betekent weer veel mensen die op festivals of aan zee soms urenlang in de hete zon blijven zitten. Of sporters die plots in veel warmere temperaturen grote fysieke inspanningen leveren. En dus is het uitkijken geblazen, meent professor Sandra Verelst, diensthoofd bij de spoedgevallen in het UZ Leuven. Wie te weinig voor afkoeling zorgt, riskeert een zonnesteek of anders gezegd hittestress.
Dat is de fase voorafgaand aan een zonneslag. Een woord dat deskundigen overigens liever niet gebruiken. “Mensen doen vaak nogal lacherig over een zonneslag. Ik noem het liever een hitteslag. Dat gebeurt wanneer je lichaamstemperatuur zodanig verhoogt tot de kritische grens van 40,5 graden. Alles daarboven is levensbedreigend. Dat is geen koorts of een infectie, maar wel een ontstekingsreactie in heel het lichaam die tot multi-orgaanfalen kan leiden.”
Professor en urgentiearts Sandra Verelst. — © liv
Wat zijn de symptomen van een hitteslag?
“Eerst en vooral de verhoogde lichaamstemperatuur, de hyperthermie. Maar ook een heleboel neurologische symptomen. Dat kan heel divers zijn. Heel vaak is er sprake van verwardheid, gedragsverandering, duizeligheid, zich zwak voelen, misselijkheid, braken, of zelfs stuipen.”
Wat zijn de oorzaken van een hitteslag?
“Er zijn twee soorten. Bij warm weer komt vaak de klassieke hitteslag voor, waarbij het warmteafvoermechanisme faalt. Het lichaam krijgt de warmte niet meer kwijt. Vooral oudere mensen en kleine kinderen lopen dan het meest gevaar. Maar er is ook de inspanningsgerelateerde hitteslag. Bijvoorbeeld bij een marathonloper wiens lichaam overmatig veel warmte produceert, terwijl het qua buitentemperatuur niet warm hoeft te zijn.”
Is een hitteslag altijd levensbedreigend?
“Absoluut. Vooral bij de inspanningsgerelateerde hitteslag voelt men dat blijkbaar niet aankomen. Maar mensen worden verward. De neurologische symptomen komen voorop, maar men is niet geneigd om de inspanning af te breken, en ze gaan gewoon door. Die verwardheid zorgt ervoor dat ze niet meer rationeel kunnen denken.”
Wat is de eerste hulp bij een hitteslag?
“Als het niet op tijd behandeld wordt, dan zal de patiënt overlijden, meestal door orgaanfalen. De hersenen koken letterlijk bij een hitteslag en beginnen daardoor te zwellen. Er moet dus agressief behandeld worden. Bij een inspanningshitteslag zouden we jonge mensen onmiddellijk in een ijskoud bad steken om de lichaamstemperatuur snel te doen dalen naar 38 graden. Bij de klassieke hitteslag, en vooral bij oudere mensen, werken we met koude infusen en gaan we letterlijk waaien om de temperatuur van de patiënt te doen zakken.”
Worden de gevolgen van een hitteslag te vaak onderschat?
“Ik denk vooral dat ze weinig gekend zijn. Vooral jongeren onderschatten het ook, denk ik. Weinigen weten hoe gevaarlijk het is. Zaken als xtc, amfetamines en alcohol vergroten ook de kans op een inspanningshitteslag. Als het zich voordoet, kan het dus dramatische gevolgen hebben. Let vooral dus op de basics: blijf niet te lang in de zon, draag een pet en drink genoeg water. En bij grote inspanningen: bij 40 graden om twee uur 's middags buiten sporten, dat is nooit een goed idee."
