Procedure voor vrijgave geclassificeerde dossiers op komst

Een wet van 1998 bepaalt dat informatie of gegevens in een classificatie kunnen worden ondergebracht, indien hun oneigenlijk gebruik bepaalde belangen kan schaden. Zoals de meeste landen kent België drie graden: vertrouwelijk, geheim en zeer geheim. De classificatie is gekoppeld aan een machtigingsregime en sancties.

Het ontbreekt echter aan een regeling om de classificatie na verloop van tijd op te heffen. “Nochtans zijn er goede redenen om over een systematische declassificatieregeling te beschikken”, aldus de auteurs van het voorstel. “Voor het historisch onderzoek is het onontbeerlijk dat geheime documenten na een voldoende lange periode worden vrijgegeven. Momenteel zijn er nog belangrijke hiaten in de Belgische geschiedschrijving van periodes die al lang achter ons liggen, zoals, de ‘loden’ jaren 80, de koude oorlog, of ons koloniaal verleden.”

De tekst werd ingediend door Stefaan Van Hecke (Groen). Hij werd bijgeschaafd door een amendement van de meerderheid, dat rekening hield met vragen van de inlichtingendiensten. In een eerste versie was sprake van een automatische declassificatie na 20, 30 of 50 jaar, afhankelijk van de graad. De goedgekeurde tekst voorziet in een evaluatiesysteem aan het einde van de termijnen en een mogelijkheid tot verlenging. En na 100 jaar wordt elk stuk in regel gedeclassificeerd.

Hoewel het voorstel een “historische” stap vooruit betekent, vindt de vereniging van Franstalige archivarissen de termijn van honderd jaar te lang. Enerzijds om te beantwoorden aan de noden van onderzoekers, maar ook omwille van de democratische controle. De hoorzittingen met de veiligheids- en inlichtingendiensten hebben Van Hecke echter overtuigd dat zij niet sowieso zullen terugvallen op die termijn. “Die vrees lijkt me ongegrond”, aldus het groene Kamerlid. Een amendement van PVDA om een termijn van 50 jaar in te voeren, werd weggestemd.