Jafar Panahi, winnaar van Gouden Beer, is derde filmmaker die wordt opgepakt in Iran in amper één week tijd

In Iran is de regisseur Jafar Panahi opgepakt. Dat meldt het Iraanse persagentschap Mehr. De cineast kreeg de Gouden Beer voor Beste Film op het Filmfestival van Berlijn in 2015 voor zijn film "Taxi". Hij is al de derde filmmaker die wordt gearresteerd in een week tijd.

De 62-jarige Jafar Panahi is een van de meest bekroonde cineasten van Iran. Door zijn kritische houding tegenover de overheid kwam hij al meermaals met het gerecht in aanraking. Maandag werd hij bij aankomst bij het parket in Teheran gearresteerd. Hij was daar om de rechtszaak te volgen tegen twee andere regisseurs, die sinds vrijdag worden vastgehouden: Mohammad Rasoulof en zijn collega-filmmaker Mostafa Al-Ahmad worden aangeklaagd wegens "banden met anti-overheidsgroeperingen" en "het verstoren van de openbare orde".  

De Iraanse autoriteiten hadden de twee gearresteerd nadat ze, samen met 70 andere acteurs en filmmakers, via sociale media hun ongenoegen hadden geuit over het optreden van de ordediensten bij de protesten in Abadan, ongeveer 660 kilometer ten zuidwesten van Teheran. Daar stortte op 23 mei het Metropol-gebouw in, waarbij 43 mensen om het leven kwamen.

De restanten van het ingestorte Metropol-gebouw in Abadan

Voor de bevolking was het instorten van het gebouw het zoveelste bewijs van corrupte vastgoeddeals en grootschalige nalatigheid. Er braken protesten uit die door de politie met geweld en traangas werden onderdrukt. Met de hashtag #put_your_gun_down riepen de activisten op om "de wapens neer te leggen en de natie opnieuw te omhelzen". Nu worden Rasoulof en Al-Ahmad er dus van beschuldigd die protesten te hebben aangemoedigd.

"Propaganda tegen het systeem"

Voor zowel Rasoulof als Panahi is het niet de eerste keer dat ze in aanvaring komen met de Iraanse autoriteiten. In 2011 werden ze beiden tot een celstraf van zes jaar veroordeeld en mochten ze 20 jaar geen films maken wegens hun "propaganda tegen de Islamitsche Republiek". Hoewel de straf van Rasoulof in beroep tot een jaar werd ingekort, mocht hij niet naar Cannes afreizen, toen zijn film "Goodbye" er in de prijzen viel. Panahi zat zijn volledige straf uit in huisarrest.

In 2020 won Rasoulof met "There Is No Evil", een film over de doodstraf en persoonlijke vrijheid onder het Iraanse regime, de hoofdprijs op het Filmfestival van Berlijn. Kort nadat hij de award in ontvangst had genomen, werd hij tot een jaar voorwaardelijke celstraf veroordeeld, opnieuw op aantijgingen van propaganda.

Mohammad Rasoulof neemt zijn Gouden Beer in ontvangst op het Filmfestival van Berlijn in 2020
2020 Anadolu Agency

In een statement verklaart de organisatie van het filmfestival van Cannes dat ze "de arrestaties sterk veroordeelt, alsook de golf van repressie tegen kunstenaars". Ze eist de onmiddellijke vrijlating van de drie regisseurs. 

Ook de directie van de Berlinale is "gechoqueerd dat kunstenaars worden opgepakt wegens hun vreedzame inspanningen tegen geweld". Ze zien deze arrestaties dan ook als een "schending van de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van de kunsten".

Stijgende voedselprijzen veroorzaken grote onrust

In de totalitaire staat Iran staat de hele maatschappij onder controle van de conservatieve autoriteiten. Om het land te beschermen tegen westerse invloeden, probeert de overheid alles wat ingaat tegen de islamistische gevoeligheden aan banden te leggen, zo ook de filmsector.

De laatste maanden is het heel onrustig in Iran. Door stijgende voedselprijzen krijgt de regering van president Ebrahim Raisi heel wat kritiek. In de golf van arrestaties werd vrijdag ook activist Mostafa Tajzadeh aangehouden voor "acties tegen de nationale veiligheid en het verspreiden van leugens om de publieke opinie te verstoren".

Hij waarschuwde dat het uitblijven van een hernieuwde nucleaire deal met de Verenigde Staten destructieve gevolgen zal hebben en dat de verantwoordelijkheid daarvoor bij de grote leider, ayatollah Ali Khamenei, ligt. In 2018 zegde toenmalig Amerikaans president Donald Trump de nucleaire deal met Iran op. Sindsdien heeft Iran sterk geleden onder nieuwe internationale sancties.

In Iran is het nog steeds strafbaar om kritiek te uiten aan het adres van Khamenei, maar voorlopig is het nog onduidelijk of Tajzadehs uitspraken de reden voor zijn arrestatie zijn. Tajzadeh zat eerder al in de cel tussen 2009 en 2016 voor zijn rol in de onrusten na de gecontesteerde verkiezingen in 2009.

Meest gelezen