Oud-kolonel Roger Housen: ‘Het dreigt komende winter heel penibel te worden voor Oekraïne. Dat weet Poetin’

Het Oekraïense leger is naar eigen zeggen een tegenoffensief begonnen bij de zuidelijke stad Cherson. Op sociale media gaan beelden rond van de ontploffing van een groot Russisch wapendepot achter de frontlijn. “Maar ik verwacht geen snelle doorbraak. De Russische troepen hebben zich goed ingegraven rondom Cherson. Elke dag wordt hun verdediging een beetje sterker. Tenzij er ergens een verrassing opduikt, zie ik ze niet plots veel terrein prijsgeven”, zegt Housen.

Wat is de situatie op het slagveld vandaag? 

Housen: “De laatste maanden hebben de Russen aangevallen op drie fronten. In de Donbas, waar de meeste aandacht naartoe gaat. Daar hebben ze vorige week de tweelingsteden Severodonetsk en Lysytsjansk veroverd en zien we nu een tactische pauze: soldaten krijgen rust, de voorraden worden aangevuld. Rond Charkov, de stad in het noordoosten, proberen de Russen de Oekraïners verder van hun grens weg te duwen. En rond Cherson, in het zuiden, hebben de Russen een aantal tegenoffensieven van de Oekraïners afgestopt. Er zijn wat dorpjes verloren en weer herwonnen. Het is mijn inschatting dat vooral de strijd in het zuiden de komende tijd cruciaal wordt.”

Waarom? 

“Als je naar de kaart kijkt, merk je dat Cherson de enige plaats is waar Rusland een bruggenhoofd heeft op de westelijke oever van de Dnjepr, de rivier die Oekraïne doormidden splijt. Via dat bruggenhoofd kan Rusland een groot stuk van het land bedreigen, onder meer de zuidelijke havensteden Mikolajiv en Odessa. Hierdoor is Oekraïne verplicht veel troepen aan dit front te houden, voor de zekerheid. Troepen die ze missen in de Donbas. Als de Russen zouden kunnen oprukken richting Mikolajiv, dan hebben ze zowat alle toegangen tot de Zwarte Zee in handen en beheersen ze de hele Oekraïense export over het water. Daar heeft Poetin de economische aan- en uitknop van het land in handen. Bovendien houdt hij dan ook de graanuitvoer onder controle.”

Wat leren de berichten dat Rusland gevangenen moet rekruteren voor zijn leger en met antieke tanks ten strijde trekt? Is Poetin stilaan de wanhoop nabij?

“Ik zou onze wensen niet te snel voor werkelijkheid nemen. Wat betreft het rekruteren van gevangenen: dit gaat om relatief kleine aantallen, waarvan de Russen ook wel beseffen dat hun nut beperkt is. Je kan geen crimineel uit de cel plukken en verwachten dat die zal presteren zoals een getrainde militair. En van die ‘stokoude’ tanks klopt niet veel. Er worden inderdaad oudere modellen ingezet, maar vergis u niet: het gaat hier niet om tanks die al 30 jaar staan te verroesten in een depot achter de Oeral. Het zijn nog behoorlijk moderne tanks, die nog altijd kunnen dienen. En als oud-militair zeg ik: een tank is een tank. Ook een ouder exemplaar kan nog altijd schieten. Misschien minder snel en minder ver dan een recent type, maar in het massale vuurduel dat nu aan de gang is in Oekraïne, ben je blij met elke extra tank die je kan inzetten.”

Doet Oekraïne er goed aan om Russische wapendepots te viseren? 

“Dat doet de Russen pijn, ja. Op aangeven van het Pentagon hebben de Oekraïners hun HIMARS (hoogtechnologische raketlanceerders geleverd door het Westen, JVH) vooral ingezet tegen de Russische wapendepots, hoofdkwartieren en logistieke centra die 30 à 40 kilometer achter de frontlijn liggen. Al zijn de Russen zich volgens mijn informatie al aan het aanpassen. Zij hebben ook hersenen in hun hoofd. Zo hebben ze veel munitie intussen overgeladen op vrachtwagens, die de linies afrijden. En ze hebben honderden Iraanse drones besteld. Drones waarmee ze de HIMARS straks willen bestoken. Sowieso beschikt Oekraïne momenteel maar over 17 van die geavanceerde wapens, voor een front van 1.200 kilometer. Dan moet je continu lastige keuzes maken.”

In de Verenigde Staten lijkt de interesse voor Oekraïne stilaan af te nemen. 

“Hoe sterk is de westerse solidariteit met Oekraïne? Dat is de absolute kernvraag in deze oorlog. De midterm-verkiezingen in de Verenigde Staten begin november worden de test. Als de Democraten dan de controle verliezen over het Huis van Afgevaardigden, kan de economische en militaire steun voor Oekraïne snel opdrogen. De Republikeinen hebben andere prioriteiten. En ook in Europa is het maar de vraag wat er gebeurt als we komende winter geen Russisch gas meer hebben en we in een recessie belanden. Dan dreigt het heel penibel te worden voor Oekraïne. Poetin weet dit maar al te goed. Hij beseft: de tijd speelt in mijn voordeel. Hij heeft Oorlog en vrede van Lev Tolstoj blijkbaar gelezen. Die schreef: ‘De twee machtigste krijgers zijn Tijd en Geduld.’”

Wat gebeurt er in de bezette gebieden? Moeten we vrezen voor terreur zoals in Boetsja?

“De situatie is toch wat anders. Nu gaat het niet om een snel Russisch offensief richting drukke voorsteden van hoofdstad Kiev, maar om de aanpak van de verbrande aarde: ‘We smijten alles plat tot er geen muis meer leeft, dan pas gaan we vooruit’. Dit maakt dat de Russische verliezen lager zijn – tot een kwart – met als ‘gunstig’ neveneffect dat de frustraties hopelijk toch beperkt zijn. Sowieso veroveren de Russen nu bijna alleen nog plaatsen waar iedereen is gevlucht.”