"Giftig en ondoeltreffend”: Experts waarschuwen voor 'abortuskruiden' op TikTok

Als je door TikTok scrolde in de dagen nadat het Amerikaanse Hooggerechtshof het nationale recht op abortus ongedaan had gemaakt, zou je kunnen denken dat je jezelf een abortus kan bezorgen door een handvol peterselie te eten. 

Dagenlang werden mythisch klinkende kruiden die zo uit Zweinstein leken te komen door TikTok-gebruikers gedeeld als ingrediënten waarvan zij beweerden dat ze de menstruatie op gang zouden brengen of een miskraam zouden veroorzaken. De makers stelden voor om thee te zetten door de kruiden in heet water te laten trekken of om ze in tablet- of vloeibare vorm in te nemen. “Gebruik deze kruiden zeker niet als je zwanger wilt blijven,” schreef een maker met een knipoog in het onderschrift van een video die inmiddels is verwijderd.

Maar volgens medische deskundigen en getrainde herboristen kunnen kruidenabortusmiddelen gevaarlijk zijn en zijn er geen gegevens over hun doeltreffendheid. “Ik zeg al 35 jaar dat ze niet betrouwbaar of effectief zijn”, zegt Aviva Romm, een vrouwenarts, vroedvrouw en kruidendokter, “En de doses van de kruiden die men zou moeten nemen om mogelijk effectief te zijn, zijn zo hoog dat ze vrijwel altijd giftig zijn voor de zwangere persoon” of de foetus. Na het zien van de verontrustende verspreiding van de verkeerde informatie online, plaatste ze een video op Instagram waarin ze haar volgers aanspoorde om niet te “luisteren naar wat je hoort op TikTok.”

De TikToktrend met de hashtags #pennyroyaltea en #mugwort werden tientallen miljoenen keren bekeken. De berichtgeving zette het socialemediaplatform er uiteindelijk toe aan veel de video’s te verwijderen. Veel van de kruiden die de ronde hebben gedaan op sociale media bevatten chemische stoffen die kunnen leiden tot nadelige bijwerkingen. Pennyroyal, een plant met piekerige paarse bloemen, bekend van zijn verschijning in een liedje van Nirvana, wordt al lang gebruikt als een insectenwerend middel. Maar wanneer geconcentreerde olie wordt ingeslikt, is het “zeer giftig”, volgens het National Institutes of Health. Zelfs één eetlepel kan leiden tot flauwvallen, hartstilstand, coma, leverschade en meervoudig orgaanfalen. 

Er is minstens één geval van overlijden geregistreerd, in 1978, van een 18-jarige vrouw die een deze olie innam om een abortus op te wekken. Ook van peterselie, blue cohosh en bijvoet is bekend dat ze giftig zijn als ze in voldoende hoge doses en in bepaalde vormen worden ingenomen.

“Sommige mensen kunnen zich wenden tot onveilige abortusmethoden wanneer ze het gevoel hebben dat ze geen andere optie hebben, zegt Nisha Verma, gynaecoloog en onderzoeker. “Het is belangrijk dat mensen begrijpen dat berichten op sociale media onbetrouwbaar kunnen zijn en verkeerde informatie kunnen verspreiden.” 

Eeuwenlang, voor de komst van chirurgische en medische abortussen of geboortebeperkende opties, hebben vrouwen zich tot kruiden gewend om hun voortplanting onder controle te houden. Historici hebben verwijzingen naar abortusmiddelen en kruidenmethoden voor geboortebeperking ontdekt in oude teksten uit China, India en over het hele Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse continent.

In Europa was de stekelige savinboom het abortusmiddel bij uitstek,” zei Londa Schiebinger, een professor in wetenschapsgeschiedenis aan de Stanford Universiteit. “Je kon meestal een vroedvrouw herkennen door die boom voor haar huis te zien staan.” Pas in de 15e eeuw begonnen de autoriteiten in de Westerse wereld echt hard op te treden tegen abortusmiddelen en, zoals historici hebben opgemerkt, beschuldigden zij vroedvrouwen die reproductieve kruidenzorg zouden hebben verleend van hekserij en vervolgden hen.

“Het gebruik van dit soort informatie van duizenden jaren geleden is niet anders dan het nemen van een kaart uit de tijd dat mensen geloofden dat de aarde plat was en dat we zeemonsters hadden en die gebruiken om moderne scheepvaartroutes uit te zetten”, zegt gynaecoloog en medisch auteur Jen Gunter. “TikTok-heksen en nepherboristen: Stop alsjeblieft met mensen advies te geven over abortieve kruiden,” besluit Gunter.