"We hebben dit niet onder controle": aantal gevallen van apenpokken in België stijgt tot 224

Na ruim twee jaar berichtgeving over het coronavirus, brachten we op 19 mei een eerste bericht over een ander virus dat voor het eerst in ons land de kop begon op te steken: het apenpokkenvirus. "We moeten waakzaam zijn", klonk het toen.

Sindsdien verspreidt de ziekte zich bij ons, in Europa en daarbuiten, stelt ook viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven) vast: wereldwijd zijn er nu 10.337 gevallen geteld, terwijl dat er een maand geleden nog 1.593 waren. Een maand geleden werden in België nog 25 gevallen geteld; dat is nu dus opgelopen tot 224.

De stijging van het aantal bevestigde gevallen kan deels verklaard worden door het feit dat we ons intussen meer bewust zijn geworden van de ziekte en het feit dat de diagnose nu vaker wordt vastgesteld in laboratoria. “Maar daarnaast zien we een echte stijging; dat is wel duidelijk”, zegt viroloog Van Ranst.

Kijken we naar de spreiding van de gevallen in België, dan zien we 125 patiënten in Vlaanderen, 76 in Brussel en 24 in Wallonië. En het zijn allemaal mannen, tussen 20 en 62 jaar.

Het virus wordt voor het grootste deel overgedragen via huid-op-huidcontact. “Op dit moment gaat het vaak over seksueel contact, bij mannen die seks hebben met mannen”, stelt Marc Van Ranst vast. Maar, zo gaat de viroloog verder, “in landen waar er relatief meer gevallen zijn, is het virus zich stilaan ook in de rest van de bevolking aan het verspreiden.”

Om de verdere verspreiding van het virus in te dijken, zouden de groepen die momenteel het meeste risico lopen om besmet te worden - mannen en sekswerkers - nu idealiter preventief breed gevaccineerd worden, zegt Van Ranst.

“Dat zou het meest efficiënte zijn, maar het probleem is dat we te weinig vaccins hebben: Bavarian Nordic, de producent die het vaccin maakt, is geen grote producent die miljoenen doses kan maken. Dat zou opgelost kunnen worden door samenwerkingen af te sluiten met andere producenten.”

Als we nu wereldwijd niet hard genoeg ingrijpen en het virus niet in de kiem smoren, lopen we het risico dat de epidemie zich uitbreidt naar de rest van de bevolking, waarschuwt Van Ranst en “dan hebben we een kans op indijking gemist”.

Als het virus op termijn toch endemisch wordt, bestaat het risico dat het onder de bevolking blijft circuleren. Voor het overgrote deel van de bevolking zal dit niet erg zijn, legt Van Ranst uit, omdat de symptomen van ziekte vaak beperkt blijven tot koorts, spierpijn, keelpijn, gezwollen klieren, gevolgd door uitslag of blaasjes die openbarsten. 

Maar de ziekte vormt wel een risico voor mensen met immuunproblemen en kinderen: zij kunnen ernstige vormen van de ziekte krijgen, waardoor zij mogelijk in het ziekenhuis moeten worden opgenomen. “In verhouding zal het aantal ziekenhuisopnames dan niet veel zijn, zoals bij covid wel het geval is. Maar je wil deze ziekte bij ons geen voet aan de grond laten krijgen.”

Dus uw conclusie, professor Van Ranst? “We mogen dit niet dramatiseren, want apenpokken is geen covid of ebola. Maar we mogen dit ook niet bagatelliseren: het is geen verkoudheid. We moeten dit dus ernstig nemen.”