Wetenschappers UAntwerpen weerleggen theorie: spechten gebruiken kop als hamer, niet als helm
Wetenschappers van de Universiteit Antwerpen weerleggen een lang gekoesterde theorie over spechten. De schedel van de diertjes zou in tegenstelling tot wat werd gedacht, niet werken als een schokopvangende helm tijdens het pikken van een boom. De onderzoekers analyseerden hiervoor slow motion beelden. Bekijk ze hier.
Al lange tijd vragen wetenschappers zich af hoe spechten zo snel met hun snavel tegen een boomstam kunnen hameren zonder hun hersenen te beschadigen. Het resulteerde in de theorie dat de schedels als schokabsorberende helmen zouden werken. Sam Van Wassenbergh (UAntwerpen) en collega’s weerleggen dat nu.
"Spechtenkoppen werken eerder als een stijve hamer dan als een veiligheidshelm", legt Van Wassenbergh, verbonden aan de Onderzoeksgroep Functionele Morfologie (Departement Biologie, UAntwerpen) uit. "Uit onze berekeningen blijkt dat schokabsorptie namelijk nadelig zou zijn voor de pikvaardigheid van de spechten. De mythe van spechten met schokabsorptie is zo ontkracht."
Hun koppen functioneren eerder als een stijve, stevige hamer tijdens het pikken
Slow motion video
Het team analyseerde beelden in slow motion, gemaakt met highspeedvideocamera's. "We keken naar drie soorten spechten en ontdekten dat ze de schok van de impact met de boom niet opvangen", aldus Van Wassenbergh. "Hun koppen functioneren eerder als een stijve, stevige hamer tijdens het pikken."
Bekijk hier enkele beelden in slow motion die de onderzoekers analyseerden:
Maar als hun schedels niet als schokdempers werken, brengt het pikken dan hun hersenen niet in gevaar? "De afwezigheid van schokabsorptie betekent niet dat hun hersenen gevaar lopen tijdens de schijnbaar gewelddadige botsingen", zegt Van Wassenbergh. "Zelfs de hevigste schokken uit de meer dan 100 geanalyseerde pikken zouden nog steeds veilig moeten zijn voor de hersenen van spechten."
Hoewel de schok bij elke pik de drempel voor hersenschuddingen bij mensen overschrijdt, zijn de kleine hersenen van de spechten er dus tegen bestand. Op metaal kan de specht wel beter niet op volle kracht inpikken.
Vanuit evolutionair oogpunt kunnen de vaststellingen verklaren waarom er geen spechten zijn met veel grotere koppen en nekspieren. De bevindingen hebben ook praktische gevolgen, aangezien ingenieurs in het verleden de anatomie van het skelet van de specht hebben gebruikt als inspiratiebron voor het ontwikkelen van schokabsorberende materialen. Volgens de nieuwe bevindingen is dat wellicht geen goed idee. De wetenschappers publiceerden hun onderzoek in het tijdschrift Current Biology.