Vlaamse regering stelt beslissing over Ventilus uit tot september; gezinnen blijven buiten schot bij schrappen groenestroomcertificaten

Het Ventilusproject, een nieuwe hoogspanningslijn in West-Vlaanderen die de offshore-windenergie aan land moet krijgen, stuit al jaren op protest in een reeks gemeenten. Ventilus verloopt immers deels via bestaande hoogspanningslijnen, maar omvat ook kilometers aan nieuwe bovengrondse lijnen, parallel met de E403. De burgemeesters van de betrokken gemeenten en een aantal actiegroepen ijveren ervoor de leidingen ondergronds te trekken. Maar dat is volgens de aangestelde intendant, Guy Vloebergh, dan weer zo goed als onmogelijk. Hij geeft in zijn rapport duidelijk de voorkeur aan een bovengrondse leiding.

Het is een publiek geheim dat vooral CD&V het moeilijk heeft met de bovengrondse oplossing. Veel gemeenten die onder de leiding liggen hebben een CD&V-burgemeester. “We nemen onze definitieve beslissing in september”, zei minister-president Jan Jambon (N-VA) op een persconferentie na afloop van de ministerraad. “De volgende weken houdt de kern van de regering en minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) bilaterale gesprekken met de betrokken burgemeesters. We vertrekken van het rapport van de intendant en gaan een hele reeks flankerende maatregelen voorstellen.”

Jambon wil de ondergrondse oplossing nog niet met zoveel woorden uitsluiten. “Het zal een open gesprek zijn”, aldus de minister-president. Ook wat de flankerende maatregelen kunnen inhouden, willen de ministers nog niet kwijt. “Dat houden we voor de onderhandeling met de lokale besturen”, zegt Demir.

De regering lichtte vanavond nog andere beslissingen toe die ze had genomen in een aantal dossiers. Zo heeft ze het decreet klaar om de oversubsidiëring van grote zonneparken uit de wereld te helpen. De Raad van State moet nu helpen om te zorgen dat de regeling overeind blijft voor het Grondwettelijk Hof. Minister van Energie Demir wil met de aanpak 1,2 miljard euro aan kosten voor groenestroomcertificaten uit de energiefactuur halen, tussen volgend jaar en 2032.

De regering wil de uitbetaling stopzetten voor zo’n 1.200 installaties van ongeveer tweehonderd investeerders. Het gaat om installaties van voor 2013, waarvan de groenestroomcertificaten nog niet gekoppeld zijn aan de energieprijs. Dat werd in februari al beslist en is nu in een decreet gegoten.

“We gaan overleggen met de adviesraden en gaan dan juridisch advies inwinnen bij de Raad van State”, aldus Demir. “We weten dat dit decreet wellicht juridisch zal worden aangevochten, al hoop ik van niet, dus is het belangrijk dat het staande blijft.”

De kleine installaties van gezinnen blijven buiten schot in het decreet. Zij zouden de maatregel wel moeten voelen in een dalende factuur. 

De Vlaamse regering heeft ook een akkoord bereikt over de invoering van “Vlaanderenbrede”, centrale toetsen. De ‘Vlaamse Toetsen’ zullen vanaf 2024 stapsgewijs ingevoerd worden op vier momenten, met name het vierde leerjaar, het zesde leerjaar, het tweede jaar secundair en het zesde jaar secundair. Volgens Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) moeten de centrale toetsen helpen om “de onderwijskwaliteit in de gaten te houden”.

Minister Weyts koestert al langer plannen voor een systeem met Vlaamse, centrale toetsen. “Voor sommigen is dit een revolutie, maar in de rest van de wereld is dit een vanzelfsprekendheid”, zo zei Weyts op de persconferentie. Hij verwees naar de druk op de onderwijskwaliteit en het feit dat Vlaanderen het al een tijd minder goed doet in internationale onderzoeken. Steeds meer leerlingen halen de minimumdoelstellingen niet. 

“Vandaag zijn we sterk afhankelijk van buitenlandse onderzoeken. Maar we willen zelf de vinger aan de pols houden”, legde Weyts uit. Centrale toetsen zijn volgens de N-VA-minister een ideaal instrument om de onderwijskwaliteit in de gaten te houden. Het systeem moet scholen  ook toelaten “om zich te vergelijken met vergelijkbare scholen” en geeft leerlingen en ouders een zicht op de evolutie van individuele leerlingen. 

Concreet is het de bedoeling om in 2023 te starten met een soort test, een kalibratie bij duizenden leerlingen. Vanaf 2024 komen eerst het vierde leerjaar en het tweede jaar secundair aan bod. De jaren nadien wordt dat aangevuld met ook toetsen in het zesde leerjaar en het zesde middelbaar. 

Om het fenomeen van ‘teaching to the test’ tegen te gaan, is het de bedoeling testen te ontwikkelen waar leerlingen inzicht en redeneervermogen voor nodig hebben: je kan je er dus niet op voorbereiden door uren invulboekjes in te vullen of door bepaalde oefeningen te drillen.

Wat gebeurt er met de resultaten van de toetsen? Elke school krijgt inzage in de resultaten, zodat zij zich eventueel kunnen vergelijken met soortgelijke scholen. De klassenraad mag de resultaten gebruiken als een extra element bij de evaluatie van leerlingen, al mogen ze ook niet als enige evaluatie gebruikt worden. De resultaten worden nergens openbaar gepubliceerd. Scholen mogen hun resultaten ook niet zelf publiceren, bijvoorbeeld om reclame te maken. Er mogen geen ranglijstjes opgemaakt worden. 

De regering wil ook de werkzaamheidsgraad verder richting 80 procent duwen, met de uitwerking van een aantal ideeën uit het akkoord dat vorige maand met de sociale partners werd gesloten. De werkzaamheidsgraad bedraagt momenteel 76,6 procent, het hoogste percentage ooit, maar tegen het einde van de legislatuur wil de regering zo dicht mogelijk bij 80 procent raken.

Daarvoor wordt onder meer ingezet op opleidingen. Het recht op verlof bij het volgen van een opleiding wordt verdubbeld, van 125 uur tot 250 uur per jaar. De voorwaarde is dat de opleiding op voorstel van de werkgever wordt gevolgd, aldus minister van Werk Jo Brouns (CD&V).

De regering werkte daarnaast ook de transitiepremie uit. Werknemers met een brutomaandloon van 2.500 euro of minder zullen bij de overstap naar een zelfstandige activiteit maximaal twee keer een premie van 600 euro krijgen.

De premies voor werkplekleren, tot slot, worden vereenvoudigd. De vijf bestaande incentives worden afgeschaft en vervangen door een premie voor ondernemingen die leerwerkplekken aanbieden en een leerlingenpremie voor een alternerende opleiding. 

Vlaams minister van Welzijn Crevits trekt 40 miljoen euro uit om personen met een handicap beter te ondersteunen. Van de 40 miljoen euro gaat er 20 miljoen naar personen uit prioriteitengroep 2, dat zijn niet de mensen met de allerdringendste noden, maar het gaat wel om mensen met een duidelijke nood aan zorg en ondersteuning. Een kwart van de mensen in die groep die wachten op een budget, 1.100 om precies te zijn, zullen de helft van hun persoonsvolgend budget krijgen. Daarnaast gaat er 20 miljoen euro naar de uitbreiding van de rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH).

De investeringen passen in het Zorginvesteringsplan dat Crevits’ voorganger Wouter Beke in 2021 lanceerde. Centrale doel van dat plan is om de groeiende wachtlijst voor personen met een handicap aan te pakken. Een van de doelstellingen was om de personen in prioriteitengroep 1, de groep met de meest dringende noden, binnen de 18 maanden een persoonsvolgend budget te geven. Met dat budget kunnen mensen met een handicap zorg en ondersteuning kopen. Dat doel is intussen gehaald. 

Maar het was ook de bedoeling om naar mogelijkheden te zoeken in de andere prioriteitengroepen. Zo was er onder meer 20 miljoen euro beloofd voor mensen in prioriteitengroep 2. In die groep zitten ruim 5.000 mensen. Iedereen in die groep een volledig budget geven, zou 164 miljoen kosten. Daarom werd de piste van deelbudgetten onderzocht. 

Volgens minister Crevits is er nu beslist om de helft van het toegekende budget toe te kennen aan de personen die al het langst wachten in deze prioriteitengroep. “Het gaat om 1.100 mensen of een kwart van de groep”, legt de CD&V-minister uit. De inspanning neemt misschien niet alle zorgen weg, maar kan volgens minister Crevits bijvoorbeeld wel al “helpen om mantelzorgers te ontzorgen”. 

Niemand zal verplicht worden om het deelbudget te aanvaarden en wie weigert zal ook niet van de wachtlijst geschrapt worden. Personen die in aanmerking komen, zullen bevraagd worden en ontvangen hiervoor in het najaar (ten vroegste in oktober) een brief van het VAPH.

Naast de 20 miljoen voor prioriteitengroep 2 gaat er ook 20 miljoen euro naar de uitbreiding van de rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH). Met die RTH kunnen mensen met (een vermoeden van) een handicap bijvoorbeeld begeleiding vragen bij de organisatie van het huishouden. 

Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) zal in het najaar een brede oproep lanceren waarop organisaties met innovatieve projecten kunnen intekenen. Na beoordeling en goedkeuring van de projecten, worden deze gedurende heel 2023 in werking gezet en getest.