"Vechten als katten in een zak" en de outfit van Margaret Thatcher: het debat tussen kandidaat-premiers van het VK

"Is Boris Johnson eerlijk?" was een van de ja- of nee vragen die de kandidaten voorgeschoteld kregen. Alleen parlementslid en kandidaat Tom Tugendhat beantwoordde die vraag met een duidelijk "nee", waarvoor hij een warm applaus kreeg van het publiek. "Ik heb onszelf een spiegel voorgehouden en ik vraag aan onze partijleden en aan onze leiders: is dit wat het publiek echt van ons verwacht?"

De andere kandidaten, die allemaal een of andere functie hebben vervuld onder premier Johnson, hielden zich op de vlakte. "Soms" was het antwoord van Kemi Badenoch, maar Liz Truss, Rishi Sunak en Penny Mordaunt, de kandidaten die er na de eerste stemronden het beste voorstaan, ontweken de vraag met vage antwoorden. 

Een ander thema waarover de kandidaten grondig van mening verschillen zijn de belastingen. Liz Truss, huidig minister van Buitenlandse Zaken, wil een geplande bedrijfsbelastingverhoging - uitgewerkt door voormalig minister van Financiën Sunak - ongedaan maken als zij premier wordt. Sunak noemt die verhoging absoluut noodzakelijk om de sociale zekerheid en de zorg mee te financieren. 

Kandidaat Kemi Badenoch had dan weer zware kritiek op Penny Mordaunt, voormalig minster van Gelijkheid en Vrouwenrechten, die ze aanviel omwille van haar standpunten over transgenders. Mordaunt verdedigde zich door te zeggen dat er altijd biologische verschillen zullen blijven bestaan tussen vrouwen en transvrouwen en dat daar in sportcompetities rekening mee moet worden gehouden.   

Achteraf gingen de commentaren op het debat vooral over de vijandige manier waarop de 5 kandidaten elkaar bejegeden. "Katten die vechten in een zak" was de reactie van Labour-leider Keir Starmer, "dit was geen vriendelijk debat tussen partijgenoten, dit was een gevecht over de toekomst van de Conservatieve Partij", zei politiek redacteur Nick Eardly van de BBC. Ook vanuit Schotland - waar de regering een nieuw referendum wil over onafhankelijkheid - kwamen vooral lauwe reacties.

Verder viel het veel kijkers op dat Liz Truss een outfit aanhad die een exacte kopie leek van de kleren die premier Margaret Thatcher droeg tijdens een televisietoespraak in 1979 (!). Twitteraars was het al eerder opgevallen dat Truss wel vaker "looks" van de voormalige Iron Lady kopieert. Een andere waarnemer viel het op dat kandidaat Tugendhat wel erg veel onthouden had van Harry Potter. 

Zijn oneliner “It’s easy to stand up to your enemies - it’s sometimes harder to stand up to your friends” over Boris Johnson leek wel erg hard op een zin uit De Steen der Wijzen van J.K. Rowling waar tovenaar Dumbledore tegen Marcel Lubbermans zegt: “It takes a great deal of bravery to stand up to our enemies, but just as much to stand up to our friends".

Volgende week beslissen de conservatieve parlementsleden op maandag, dinsdag en woensdag welke 2 kandidaten overgaan naar de laatste en beslissende ronde. Naar alle verwachting zal Rishi Sunak erbij zijn. Wie de tweede kandidaat wordt is onzeker: de meeste peilers houden het op Penny Mordaunt of Liz Truss. 

Daarna is het aan de 200.000 leden van de Conservatieve Partij om uit te maken wie de nieuwe premier en partijleider wordt. Ze hebben de hele zomer om dat per brief te laten weten. Op 5 september wordt de uitslag van de race bekendgemaakt.