Ventilus zet cd&v-burgemeesters en Vlaamse regering lijnrecht tegenover elkaar

“Ik sta hier nu in een weide, terwijl u me belt. Als ik naar links kijk, zie ik de zendmast van Egem. Driehonderd meter hoog. Kijk ik naar rechts, dan zouden daar straks pylonen staan van tachtig meter hoog, over een breedte van honderd meter. Leg me nu eens uit hoe dat vandaag nog te verantwoorden is?”

Lieven Huys is burgervader van Wingene voor cd&v. Hij is een van de burgemeesters van de tien West-Vlaamse gemeenten waar hoogspanningslijn Ventilus straks bovenuit zou torenen. Dat de windenergie die op de Noordzee gegenereerd wordt aan land gebracht moet worden, daar is iedereen het over eens. Maar dat dat niet via een ondergrondse verbinding zou kunnen, maar via luchtlijnen bewerkstelligd zou worden? Een schande, vindt Huys dat, in een tijd waarin een betonstop en spaarzaam omspringen met de openbare ruimte het ordewoord vormen. 

Officieel heeft de Vlaamse regering nog geen beslissing genomen, het staat in de sterren geschreven dat ze er effectief voor zal kiezen om van Zedelgem tot Lendelede bovengronds een nieuwe hoogspanningslijn te trekken. Maar omdat het verzet van Huys, zijn collega-burgemeesters en burgeractiegroepen zo fel is, heeft minister-president Jan Jambon (N-VA) vrijdag aangekondigd dat de definitieve beslissing pas in september zal vallen. De komende weken zullen worden gebruikt om overleg te plegen met de betrokken gemeentebesturen.

Een delegatie bestaande uit Jan Jambon, bevoegd minister Zuhal Demir (N-VA) en viceminister-presidenten Hilde Crevits (cd&v), Bart Somers (Open Vld) en Ben Weyts (N-VA) zal in alle oprechtheid naar hen gaan luisteren, zoals het hoort, aldus Crevits. “Niets top-down erdoor drammen. Wie meent dat dezer dagen nog te kunnen, dwaalt”, aldus de topvrouw van de christendemocraten. 

Zoetstof

In de praktijk is “overleg plegen” nochtans vaker wel dan niet Wetstratees voor: we gaan het bittere medicijn doen slikken door er wat zoetstof aan toe te voegen. “Flankerend beleid”, heet dat dan officieel, en ook nu schermt de Vlaamse regering daarmee. Wat er onder die noemer valt, wil ze nog niet kwijt. Stukjes van het traject toch ondergronds steken of omwonenden die willen verhuizen vergoeden, zou tot de opties behoren.

Dat Crevits toch fel inzet op het overleg, is logisch. Ze komt zelf uit Torhout, een van de betrokken gemeenten. Acht van de tien Ventilus-gemeenten wordt bestuurd door een cd&v’er. En West-Vlaanderen is een ontzettend belangrijk oranje bolwerk. De bezorgdheden van de lokale bevolking straal negeren, zou alle regeringspartijen pijn kunnen doen, maar de christendemocraten het meest.

“De mensen zijn ontzettend bezorgd en ik ook”, zegt Carine Dewaele, christendemocratisch burgemeester van Lendelede. In haar gemeente zou een knooppunt van hoogspanningslijnen komen. Nog eens 2,5 hectare aan open ruimte zou daardoor ingepalmd worden. “Men beweert dat er geen bewezen gezondheidseffecten zijn. Maar zwart op wit bewijzen kunnen ze dat niet. Er zijn studies die toch een statistisch verband aanwijzen met kinderleukemie. Dat is een risico dat ik niet wil nemen. Over gezondheidseffecten mag geen zweem van twijfel bestaan. Hier geen nieuw PFOS-schandaal, zulke dingen kunnen we gewoon niet meer toestaan.”

Voor Dewaele en haar collega’s is het dan ook klinkklaar: die hoogspanningslijn moet onder de grond. “Het kan in het buitenland, waarom dan niet hier?”, vraagt Huys zich af. Bart Dochy, burgemeester van Ledegem en Vlaams parlementslid voor cd&v vat het zo samen: “Ik geef het u op een briefje. Ze gaan de mensen nooit kunnen overtuigen dat bovengronds een goede keuze is, wanneer de ondergrondse optie nooit volledig onderzocht is en onderbouwd weerlegd is.”

Apart

Maar de optie om een nieuwe studie bestellen, bovenop het rapport dat een intendant in mei opleverde, verwees de Vlaamse regering al radicaal naar de prullenmand. Wat kan het overleg met de lokale besturen dan nog opleveren? Het is iets dat de burgemeesters zich zelf ook afvragen. 

“Ik heb er geen goed gevoel bij dat de Vlaamse regering met ons allemaal apart wil praten”, zegt Huys. “Waarom zetten ze ons niet gewoon samen? Wat is hun bedoeling? Ons tegen elkaar uitspelen? Ik zie het al gebeuren dat ze zeggen: kijk, hier die ene kilometer, daar woont niemand, dat lukt wel. En dat ze dan naar de volgende gemeente trekken en zeggen: de burgemeester van Wingene is al mee, waar doe jij nog moeilijk over? Sorry, maar dat zal niet gebeuren. Wat mij betreft is er gewoon geen marge: die hoogspanningslijnen kunnen niet bovengronds, niet in zo’n dicht bevolkt gebied als Vlaanderen.” 

Dochy, die zelf geen betrokken partij is maar optreedt als spreekbuis voor zijn collega’s uit de omliggende gemeenten, hoopt dat de Vlaamse regering dat goed begrepen heeft. “Ofwel neem je dat overleg met de lokale besturen serieus of niet. Als je hoopt dat de burgemeesters onder de indruk zullen zijn van de minister-president en zijn vices en overstag zullen gaan voor een paar zilverlingen, dan zullen ze van een kale reis terugkomen. Draagvlak dat koop je niet, dat creëer je.”