Het historische ‘huwelijksakkoord’ werd niet enkel getekend, maar werd ook symbolisch kracht bijgezet met het uitdelen van ringen. De rondmaking van de Ring moet nu een feit worden.

“We waren vertrokken in de rechtbank, nu zitten we aan de werkbank”

Volgens minister van Mobiliteit Ben Weyts was er bij zijn aantreden als minister weinig geloof in de overlevingskansen van dit dossier dat al heel lang aansleept. “We hebben het stap voor stap en steentje voor steentje opgebouwd met geduld, diplomatie en samenwerking”, vertelde hij op de persconferentie. “We zijn afgestapt van het conflictmodel. We waren vertrokken in de rechtbank, nu zitten we aan de werkbank”.

Een recente verkeersstudie wees uit dat Antwerpen in 2016 Brussel heeft voorbij gestoken als filekampioen. Volgens Weyts toont dat de urgentie aan van een fundamentele aanpak van de Antwerpse mobiliteit. “We hebben 20 jaar gepalaverd, nu is het eindelijk tijd voor actie. We zijn voorbij het stadium van de juridische strijd. We kunnen de schop in de grond steken en dat doen we al dit jaar op Linkeroever.”

Cruciaal om tot dit akkoord te komen was de rol van intendant Alexander D’Hooghe, zo benadrukte minister Weyts met een understatement. “De aanstelling van de intendant is niet het domste idee dat we hebben gehad. Alexander is de man die de samenwerkingsratio tussen de verschillende partijen heeft verpersoonlijkt.”

Alexander D’Hooghe wilde niet te veel pluimen op eigen hoed steken en benadrukte dat dit akkoord het resultaat is van een grootse inspanning van verschillende partijen. “Het is de verdienste van alle mensen die zich hier hebben ingegooid. Het zou niet fair zijn om als intendant alle eer op te strijken.” D’Hooghe benadrukte dat het hier niet gaat om “toegeving noch compromis”. “Het gaat om juiste, heldere en logische stappen om de mobiliteit en leefbaarheid in Antwerpen op te krikken.”

“Lasagne met vier lagen”

Volgens de intendant kan het verbond dat de verschillende partijen hebben gesloten gezien worden als een lasagne met vier lagen pasta en vier gedeelde engagementen:

1. Een overkapping van de Ring. “Daarvoor werd een belangrijk engagement aangegaan”

2. De sluiting van Ring voor stadsregionale stromen, de zogenaamde Oosterweel Light

3. Het radicaal haventracé voor het doorgaand verkeer

4. Een “modal shift” ofwel “modal split”, waarbij wordt ingezet op alternatieven voor de wagen: beter en meer openbaar vervoer, fietsostrades, autodelen, ... .

Volgend jaar wordt het ‘Routeplan 2030’ opgestart. De bedoeling daarvan is om met alle maatschappelijke actoren te komen tot de realisatie van een plan om het verkeer in en rond Antwerpen te herleiden tot 50 procent wagen en -vrachtwagenverkeer en 50 procent alternatieve vervoersmiddelen, zoals fiets en openbaar vervoer.

Om dit grootste project tot een goed einde te brengen moet er een “structurele cultuur van samenwerking worden ingebouwd”, zo benadrukte D’Hooghe.

Lees de reacties van de andere partijen die het akkoord sloten onder de kaart.

Radicaal haventracé voor doorgaand verkeer

Het Radicaal haventracé kwam pas vorige maand een eerste keer ter sprake onder leiding van overkappingsintendant Alexander D’Hooghe. De Oosterweelverbinding wordt in dat concept afgeslankt tot een lokale verbindingsweg.

Het doorgaand verkeer wordt in het noordwesten omgeleid via de A12 en de Liefkenshoektunnel. Om de capaciteit op dat tracé te verhogen komt er een tweede Tijsmanstunnel. Ten oosten van de stad worden doorgaande wagens en vrachtwagens omgeleid via een nieuw aan te leggen verbinding tussen de E313 en de E19.

Bekijk het tracé op kaart en lees er hier meer over:

“Goede wijn”

Manu Claeys van actiegroep StRaten-Generaal kunnen zijn opluchting, tevredenheid en dankbaarheid moeilijk verbergen, na jaren van inzet en strijd voeren. “Hopelijk kunnen we later terugkijken op dit Oosterweeldossier als naar een goede wijn. Het minste wat gezegd kan worden is dat ze lang heeft kunnen rijpen.”

Claeys bedankte uitvoerig alle partijen aan tafel voor het enorme werk dat is verricht sinds juni 2015 om tot dit resultaat te komen. De twaalf betrokkenen aan tafel noemde hij dan ook met een knipoog “de twaalf apostelen”.

De impact van deze ambitienota kan volgens Claeys moeilijk onderschat worden. “Dit biedt enorme kansen voor Antwerpen en dit kunnen vertaald worden naar kansen voor heel Vlaanderen.”

“Hefboom voor stad die zich heruitvindt”

Peter Vermeulen van Ringland sloot zich volledig aan bij die woorden van dankbaarheid van zijn voorganger. Zijn beweging zette zich jarenlang in voor een volledige overkapping van de Antwerpse Ring. Die kan volgens Vermeulen nu gerealiseerd worden met het plan dat nu voorligt. “De gereduceerde capaciteit van de ring maakt dat gescheiden verkeersstromen en een volledige overkapping mogelijk zijn.”

Vermeulen ontkende niet dat het ganse project veel zal kosten, “maar het zal vooral enorm veel opbrengen”. “Dit betekent een winst voor de stad en de volksgezondheid.”

De actiegroepen en burgerbewegingen hebben volgens Vermeulen een zeer belangrijke bijdrage geleverd aan het creëren van een draagvlak in Antwerpen en aan de realisatie van dit project. Hun rol is met dit akkoord allerminst uitgespeeld. “In de werkgemeenschap die nu wordt opgericht willen wij een cruciale rol blijven spelen en een hefboom zijn voor een stad die zichzelf heruitvindt.

‘Slag bij Oosterweel’

Wim van Hees van Ademloos noemde zichzelf “de trotse nestor van de actievoerders”. Ook hij sprak van een “groot gevoel van dankbaarheid na jaren van strijd die enorm veel energie hebben geabsorbeerd”.

Van Hees bracht de ‘Slag bij Oosterweel’ in herinnering die bijna dag op dag 530 jaar geleden de 80-jarige oorlog in Antwerpen inluidde tussen de geuzen en het Spaanse leger dat de stad bezette. “Hier rond de tafel zitten een aantal nieuwe geuzen. We zijn blij dat de stad dit keer wel over de brug is gekomen en niet gekozen heeft voor een lange oorlog”, zo trok van Hees de symbolische vergelijking.

Volgens van Hees was de keuze eenvoudig. “Of we verhuizen de stad, of we verhuizen het verkeer. Met enorme inzet en onverzettelijkheid hebben we voor de tweede optie gestreden.”

Van Hees is enorm verheugd dat er na jaren van actie kan overgegaan worden naar organisatie en samenwerking met de stad. “We zijn ons er enorm van bewust dat we een fragiel mandaat hebben gekregen en dat dit een enorme switch in ons functioneren betekent.” Hij benadrukte dat elke partner aan de tafel een enorme verantwoordelijkheid draagt om dit verhaal tot een goed einde te brengen. “Dit akkoord overstijgt de stad en kan een voorbeeldfunctie voor heel Vlaanderen worden. We zijn gedoemd om geschiedenis te schrijven en als dit niet lukt kan het uitdraaien op een nachtmerrie.” Vlaams minister-president Geert Bourgeois herhaalde van Hees’ woorden: “Mislukken is geen optie.”

“Halleluja!”, zo besloot een euforische Wim van Hees.

“Grootste mobiliteitsdossier van Europa”

Een van de ‘twaalf apostelen’ aan tafel was Vlaams vicepremier Hilde Crevits (CD&V), in de vorige Vlaamse regering bevoegd voor Mobiliteit. Zij had het over “een van de grootste en meest noodzakelijke mobiliteitsdossiers in Europa.

Vicepremier Bart Tommelein (Open Vld) sprak van een “belangrijk maatschappelijk en politiek moment”. Hij vond het ook “een mooi menselijk moment, waarbij ieder op zijn beurt toont hoe dit ons roert”. De West-Vlaamse politicus vindt het ook veel meer dan een Antwerps dossier. “Dit is enorm belangrijk voor heel Vlaanderen en de Vlaamse economie”.

“Goede huwelijksconsulent”

Burgemeester en historicus Bart De Wever trok net als Wim van Hees de parallel met de ‘Slag bij Oosterweel’ van 530 jaar geleden. “Toen werd beslist om niet overeen te komen. Daarop werd 80 jaar oorlog gevoerd en de welvaart in Antwerpen was verdwenen.”

Volgens De Wever kwam er met het aantreden van het nieuwe stadsbestuur in 2012 het inzicht dat er een huwelijk nodig was tussen mobiliteit en leefbaarheid. “Je kan dat wensen, maar daarmee ben je nog niet getrouwd. Het ging niet vanzelf om van vandaag op morgen om in liefde weer samen te wonen. We moesten een huwelijksconsulent zoeken en die hebben we met Alexander D’Hooghe gevonden.” Bart De Wever omschreef de intendant met een Latijnse spreuk van Willem Van Oranje. “Saevis tranquillus in undis, wat zoveel betekent als ‘rustig varen op woeste golven’. Dat heeft tot resultaten geleid.”

Volgens de beeldspraak van De Wever is het huwelijk nu voltrokken en is het nu zaak om te werken aan dat huwelijk. “De bedoeling is dat we de eerste steen snel gaan leggen, maar we willen ook dat de laatste steen gelegd wordt. Voor die eerste steen is niet veel geduld nodig, voor die laatste wel.”