Italiaanse premier Draghi neemt ontslag na politiek steekspel, vervroegde verkiezingen op 25 september

Premier Mario Draghi trok vanmorgen naar de Italiaanse president en bood er voor de tweede keer in een week tijd zijn ontslag aan. Vorige week weigerde president Sergio Mattarella het ontslag nog, maar deze keer kon de president dat niet meer doen.

Later op de dag ontbond de president de twee kamers van het parlement, aangezien er geen zicht is op een andere meerderheid in het parlement. Er komen nu vervroegde verkiezingen, op 25 september. 

In een persmededeling maakte het kantoor van de president bekend dat Draghi premier in lopende zaken blijft tot er een nieuwe regering is.

Draghi kondigde vanmorgen in de Kamer aan dat hij naar de president zou gaan. "In het licht van de stemming in de Senaat gisteravond, ben ik op weg naar de president van de republiek om hem van mijn intenties op de hoogte te brengen", zei hij, waarna hij een langdurig applaus kreeg van een deel van de Kamer. 

Gisteren onthielden drie regeringspartijen zich bij een vertrouwensstemming in de Senaat: de populistische Vijfsterrenbeweging, en de (centrum-)rechtse partijen Forza Italia en Lega. Draghi won de stemming nog, maar het was duidelijk dat de nationale eenheid in zijn regering tot het verleden behoorde. Draghi zag geen andere mogelijkheid meer dan ontslag te nemen.

Die nationale eenheid was een voorwaarde voor Draghi om begin 2021 premier te worden. Draghi is geen politicus, eerder was hij voorzitter van de Europese Centrale Bank. In zijn regering waren alle Italiaanse partijen opgenomen, behalve het radicaal-rechtse Broeders van Italië.  

Maar vorige week stond die nationale eenheid al een eerste keer onder druk, toen de Vijfsterrenbeweging een vertrouwensstemming boycotte. Die vertrouwensstemming was gekoppeld aan een stemming over een steunpakket voor de Italiaanse bevolking. Officieel onthield de Vijfsterrenbeweging zich omdat ze het steunpakket te mager vond, maar het lijkt erop dat de echte reden de dalende populariteit van de partij was.

De Vijfsterrenbeweging won in 2018 nog de verkiezingen, maar zag de steun de voorbije jaren afkalven. De partij heeft het gevoel dat ze niets meer te winnen heeft in deze regering. Mogelijk gokt ze erop dat ze haar positie in aanloop naar verkiezingen kan verstevigen, nu ze zich kan distantiëren van deze regering.

Maar ook de rechtse partijen Lega en Forza Italia speelden een politiek spel. Zij stelden gisteren, tijdens een nieuwe vertrouwensstemming in de Senaat, dat ze niet langer het vertrouwen aan Draghi konden geven als de Vijfsterrenbeweging deel zou blijven uitmaken van deze regering. En dus onthielden zich gisteren drie coalitiepartijen.

Draghi was nog geen anderhalf jaar premier. Hij volgde begin 2021 Giuseppe Conte op, die als onafhankelijke premier werd, maar intussen aan het hoofd staat van de Vijfsterrenbeweging. 

Grote delen van de Italiaanse samenleving hadden nochtans gehoopt dat Draghi zou aanblijven. Tienduizenden gewone Italianen, burgemeesters, ondernemers, medisch personeel en vakbondsleiders tekenden afgelopen week een petitie waarin ze dat vroegen.

Draghi heeft Italië het voorbije anderhalf jaar door een moeilijke periode geloodst, met eerst de coronapandemie en nu ook een hoge inflatie en hoge energieprijzen. Ook de Europese Unie ziet Draghi niet graag verdwijnen. De rest van Europa ziet in hem een baken van stabiliteit en vertrouwen.

Met Draghi aan het roer heeft de EU er vertrouwen in dat de genereuze postcoronasteun die aan Italië is toegezegd, goed wordt besteed en de aan het hulppakket gekoppelde deadlines gerespecteerd worden. Italië krijgt een dikke 190 miljard euro aan leningen en subsidies en is daarmee de grootste ontvanger uit het Europese herstelfonds in absolute cijfers.

In oktober wordt in Italië ook traditiegetrouw de begroting opgesteld, een bijzonder slecht moment voor verkiezingen dus. Draghi zou die taak naar verluidt nog op zich nemen als premier in lopende zaken. Tenzij er al een nieuwe regering zou zijn.